Deni saý ult qalyptastyramyz desek...

Elimizdegi 650 eldi meken emdeý mekemesin qajet etetindigi, aýyldarda medısınalyq jáne feldsherlik-akýsherlik bólimsheler salynyp, qajetti qural-jabdyqpen tolyq qamtamasyz etiletindigi, ulttyq joba aıasynda 32 aýdandyq aýrýhana zamanǵa saı jańaryp, aýdanaralyq kópbeıindi mekemege aınalýy kerektigi, qysqasy, jalpy medısına salasyn barynsha damytý qajettigi Prezıdent Joldaýynda jan-jaqty qaýzaldy.  

Densaýlyq saqtaý mınıstri Ajar Ǵınııat Ortalyq kommýnıkasııalar qyzmeti alańynda ótken brıfıngte «Aýyldyq densaýlyq saqtaýdy jańǵyrtý» ulttyq jobasyn iske asyrý eki jyl ishinde Memleket basshysy aıtqandaı, 650 eldi mekendi medısınalyq ınfraqurylymmen qamtamasyz etýge múm­kin­dik berip, 32 kópbeıindi aýdandyq aýrýhana uıymdastyrylatynyn alǵa tartty. Iá, halqymyzdyń 41% nemese 7 mln 700 myńnan astamy turatyn aýyldyq eldi mekender úshin bul jaǵymdy jańalyq bolǵany anyq.

Máselen, Abaı oblysy Úrjar aýdany boıynsha 1946, 1958 jyldary salynǵan ǵıma­rat­tardyń toz-tozy shyǵyp, apatty jaǵ­daıda bolýyna baılanysty Nekrasovka feld­sherlik-akýsherlik bólimshesine, Batpaqty, Blagodatnoe, Er Qabanbaı, Býrgon, Qarabuırat, Laıbulaq medısınalyq bó­lim­sheleri men Joǵarǵy Eginsý dárigerlik ambýla­torııasyna Densaýlyq saqtaý mınıstr­li­giniń «Aýyldyq densaýlyq saqtaýdy jańǵyrtý» ulttyq jobasy aıasynda jańadan ǵımarat turǵyzý jobasy josparlandy. Al 1975 jyly salynǵan jalǵyz Qaratuma aýyl­dyq ambýlatorııasynda búginde qurylys ju­mystary bastalyp ta ketken.

– Bizdiń aýdanymyzda emdeý mekemesinsiz qalǵan eldi mekender joq deýge bolady. Ke­ri­sinshe zamanǵa saı jańarǵan, kópsalaly or­talyq aýdandyq aýrýhana statýsyna ıe mekeme ári sapaly telemedısına qyzmeti júıeli jumys isteıdi. Aýdandyq aýrýhananyń bi­rin­shi qabatyna kardıologııalyq, ınsýlt­tik ortalyq qurý josparlansa, bolashaqta stasıonarlyq kómektiń de deńgeıi jetil­di­rilmek. Jalpy dáriger sany – 97. Kadr tapshylyǵy bala kútimi demalysyndaǵy dá­rigerlerdiń o­rnynda ǵana, ıaǵnı 3 birlikti qu­raıdy. Aýdanǵa qarasty 39 eldi mekendegi jaǵ­daı talapqa saı, – deıdi aýdandyq aýrý­ha­nanyń bas dárigeri B.Abylqasymov.

Al kadr tapshylyǵyna kelsek, búgingi tańda Astana qalasy boıynsha maman jetis­peý­shiligi 321 birlikti qurasa, 1 mln-nan asa adam turatyn Shymkentte qalalyq den­saý­lyq saqtaý basqarmasynyń dereginshe, medısınalyq kadrlardyń tapshylyǵy 76 birlikti quraıdy. Shymkent qalasy medı­sı­na­lyq kadrlardy daıarlaýǵa «Deni saý ult» árbir azamat úshin sapaly jáne qoljetimdi densaýlyq saqtaý» ulttyq jobasyn iske asyrý aıasynda tapshy mamandyqtar boıynsha rezıdentýrada respýblıkalyq bıýdjetke suranys berip, onyń qazirgi tańda 87-si bekitildi. Bul másele jóninde Shymkent qalalyq densaýlyq saqtaý basqarmasy basshysynyń orynbasary Aıgúl Bekbaýova: «Aldaǵy ýaqytta «Oń­tús­tik Qazaqstan medısınalyq akademııa­sy» AQ «Akýsherlik jáne gınekologııa» maman­dyǵyna – 15 maman, «Neonatologııa» – 12, «Al­lergologııa jáne ımmýnologııa» – 1, «Anes­tezıologııa jáne reanımatologııa» – 5, «Gematologııa» – 4, «Balalar hırýrgııasy» – 5, «Infeksııalyq aýrýlar» – 2, «Kardıologııa» – 2, «Nevrologııa» – 3, «Neırohırýrgııa» – 3, «Nefrologııa» – 1, «Onkologııa» – 6, «Otorınolarıngologııa» – 2, «Pedıatrııa» – 6, «Pýlmonologııa» – 1, «Radıologııa» – 5, «Revmatologııa» – 2, «Otbasylyq medısına» – 5, «Terapııa» – 1, «Travmotologııa jáne ortopedııa» – 2, «Fızıkalyq medısına jáne reabılıtasııa» – 3, «Endokrınologııa» salasynda 1 mamannyń qajettiligi boıynsha dárigerlerdi rezıdentýrada daıarlaıdy. Munda oqýǵa qabyldanǵan rezıdentter medısına kadrlarynyń tapshylyǵyn jabýǵa jiberiledi. 2022 jyldyń ekinshi jartysynda jergilikti bıýdjet esebinen AQSh jáne Lıtva memleketterine akýsherlik kómek boıynsha dárigerler men orta medısına mamandaryn oqytý josparlanýda», deıdi.

Almaty oblysynyń Eńbekshiqazaq aýda­nynyń kópsalaly aýdanaralyq aýrýhana­syn­da Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıy­mynyń Eýropalyq óńirine múshe 53 mem­leket úshin alǵashqy medısınalyq-sanı­tarlyq kómektiń úzdik tájirıbesiniń álemdegi alǵashqy demonstrasııalyq alańy ashylǵany da qýanyshty jańalyq boldy. Kadr máselesin sheshýde mundaı tájirıbe almasýlardyń mańyzy qashanda joǵary. Biraq qalalyq jerlerde ǵana emes, aýdan eldi mekenderdegi kadr máselesin, sala qyzmetkerleriniń biliktiligin arttyrý da birte-birte oń sheshimin tapqany durys.

Memlekettik bilim berý tapsyrysy esebi­nen medısınalyq mamandyqtar boıynsha bilim alǵan jastarǵa úsh jyl mindetti jumys merzimin óteý týraly 2019 jyly kúshine engen norma boıynsha, 100 AEK mólsherinde kóterme járdemaqy tólenetindigi jáne 1 500 AEK mólsherinde baspanaly bolýǵa bólinetin bıýdjettik kredıttiń ózi de ájeptáýir kómek. Sonymen qatar aýyldyq jerge, aýdandyq nemese oblystyq mańyzy bar qalalarǵa joldamamen jiberiletin medısına jáne farmasevtıka qyzmetkerlerine jergilikti atqarýshy organnyń bıýdjeti esebinen beriletin úı máse­lesi de istiń ilgeri júrýine zor septigin tı­gizedi.

Al shuǵyl medısınalyq kómekti, ıaǵnı telemedısınalyq qyzmetter arqyly arnaýly jáne joǵary tehnologııalyq medısınalyq kómek kórsete alatyn jańa kópbeıindi orta­lyq­­tardy aýdandyq aýrýhanalarda ashý – zaman talaby. Medısınalyq qural-jabdyqtar 2019-2022 jyldary 14,6 mlrd teńgege satyp alynsa, 2023 jylǵa 3,5 mlrd teńgege satyp alý kózdelýde.

Densaýlyq salasynyń basty kórsetkishi retinde talapqa saı medısınalyq qural jab­dyq­tardyń jáne bilikti, tájirıbeli dáriger­ler­diń jetkilikti bolýy asa mańyzdy. Al mundaı jaǵdaı aýyldyq jerlerde de qolǵa alynyp, myqtap jolǵa qoıylýǵa tıis.