Ikemdi jobalardyń ıgiligi

Qaýipsizdik jiti qadaǵalanady

Astanadaǵy «aqyldy» jobalar turǵyndarǵa barynsha jaǵdaı jasaýǵa, qaýipsizdikti kúsheıtýge, ýaqyt tıimdiligin arttyrýǵa qyzmet etedi. Bul jobalar alǵash engizile bastaǵanda kópshilik onyń birin oń qabyldasa, al keıbirine aıtarlyqtaı qarsylyq tanytqan jaǵdaılar boldy. Biraq munyń barlyǵynyń yńǵaılylyǵyn ýaqyt óte kele túsindi. Mysaly, qoǵamdyq kólikter túgel elektrondy tólem júıesine aýysqan shaqta, kóshe qozǵalysyn retteıtin jańa tetikter paıda bolyp, «aqyldy» baǵdarshamdar iske qosylǵanda jurttyń bári bul jańalyqtardy jappaı qoldap kete qoıǵan joq. Al joldaǵy qaýipsizdikti nazarda ustaıtyn «Sergek» kameralaryna kóńili tolmaıtyndar áli de tabylady. Aınalyp kelgende, osynaý qadamdardyń bári turǵyndardyń ıgiligi úshin jasalyp jatqany ýaqyt ótken saıyn túsinikti bolyp kele jatyr. О́ıtkeni bulardyń oń nátıjesin baıqamaý qıyn.

Qala qolaılyǵyn qamtamasyz etýdi kózdeıtin qandaı bastama bolsyn, aldymen qaýipsiz­dik máselesi basshylyqqa alynady. Bul rette «aqyldy» kameralardyń qatary artqan saıyn, keleńsiz jaǵdaılardyń sany da sıreı tústi. Derekke súıensek, elordada bıýdjet qarajaty esebinen qolǵa alynǵan jobalar aıasynda 30 myńǵa jýyq beınebaqylaý kameralary ornatylyp, bir ortalyqqa biriktirilgen. Nátıjesinde, qoǵamdyq oryndarda qylmys 73%-ǵa, qala joldarynda jol-kólik oqıǵalary 36%-ǵa, jol-kólik oqıǵalarynan ólim-jitim 50%-ǵa, jol-kólik oqıǵalarynan jaraqattaný kórsetkishi 24%-ǵa tómendedi. Sondaı-aq tirkelgen qylmystar deńgeıiniń 78%-ǵa tómendeýi, qylmystyq jáne ákimshilik sıpattaǵy qylmystardy ashýdyń eki esege artýy baıqalady.

Elordanyń kóshe-jol jelisin basqarý júıesin ońtaılandyrý jáne keńeıtý úshin Intellektýaldy kólik júıesi engizildi. Bunyń da oń áseri sezilip, tasymaldaý jyldamdyǵy 18%-ǵa, kólikterdi ótkizý 40%-ǵa artyp, ortasha jol júrý ýaqyty 20%-ǵa qysqardy. Dıspetcherlik júıege myńnan asa avtobýs qosylǵan. Onda marshrýttardyń qozǵalysy, jolaýshylar aǵynynyń dınamıkasy baqylanady. Osyndaı aqparatqa úzdiksiz jalǵanǵan qaladaǵy marshrýttyq jeli turaqty negizde ońtaılandyrylýda.

Osy oraıda qoǵamdyq kólikterdiń barlyǵy elektrondy tólem júıesimen jabdyqtalǵany kóleńkeli aınalymnan qarajattyń 40%-ǵa deıinin taza jolmen alýǵa múmkindik bergenin aıta ketken jón.

Sonymen qatar «aqyldy qalany» basqarý maqsatynda «iKOMEK-109» ortalyǵyna 13 703 beı­ne­baqylaý kamerasy ornatylsa, jyl so­ńyna deıin balabaqsha, mektep, emhana jáne basqa ny­sandardan qosymsha 21 781 kamerany birik­tirý josparlanýda. Negizinen, kameralar saýda orta­lyqtary, meshitter, úlken aıaldamalar, vokzal sııaq­ty kópshilik jerlerdi qamtıdy. Bul rette ope­ratorlar qalalyq beınebaqylaý júıesi ar­qyly qardy ýaqtyly tazalamaý jáne jańbyr men sý tas­qyny kezinde sý basý sııaqty faktilerdi anyqtap, qalalyq kommýnaldyq qyzmetterdiń jedel áreket etýine yqpal etedi. Operatorlar GPS-monıtorıng jáne beınebaqylaý júıelerin paıdalana otyryp, qalany sanıtarlyq tazalaýǵa arnalǵan mamandandyrylǵan tehnıkanyń jumysyn úılestiredi. Bul kólikterdiń turyp qalý deńgeıin tómendetýge, kólik júrisin qysqartýǵa jáne sonyń nátıjesinde kólikterdiń júrýin, otyn jáne jóndeý shyǵyndaryn azaıtýǵa múmkindik beredi.

Astana qalasynyń Sıfrlandyrý jáne memlekettik qyzmetter basqarmasynyń basshysy Meırambek Áshirbekovtiń aıtýynsha, qaýipsizdikke jan-jaqty mán berilgennen keıin aqparattyq qaýipsizdik máselesi de qaperden tys qalmaıdy. О́ıtkeni sıfrlandyrý arqyly iske asyp jatqan jobalardyń barlyǵynda aqparattan shashaý shyǵarmaý mańyzdy. Bul rette Aqparattyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý boıynsha operasııalyq ortalyq jobasy qolǵa alyndy. Buǵan barlyq strategııalyq nysan qosyldy.

Qyzmet kórsetý tıimdiligi artty

Qalada áleýmettik salalardy jáne qyzmet kórsetý salalaryn sıfrlandyrý baǵytynda biraz jumys atqarylyp jatyr eken. Atap aıt­saq, árbir turǵynǵa elektrondy densaýlyq pas­porty jasaldy. Osy arqyly zerthanalyq zert­teýlerdiń nátıjeleri, elektrondy resepter, eńbek­ke jaramsyzdyq paraqtary elektrondy for­matta beriledi. Búginde DamýMed mobıldi qosym­shasyn paıdalanýshylar sany 300 myńnan asa adamdy quraıdy.

Sonymen qatar qala mektepterinde ata-analar balalarynyń tamaqtanýyn baqylaı alatyn «Mekteptegi tamaqty qolma-qol aqshasyz tó­leý» jobasy engizildi. Mektep oqýshylarynyń ta­ma­ǵyn satyp alý avtomattandyryldy, bul óz ke­zegin­de mekteptegi tamaqtandyrý sapasyn arttyrdy.

«801 sharshy shaqyrym kóleminde elordanyń jer telimderi 1 pıkselge 3 sm dáldikpen sıfr­landy. Elordanyń sıfrlyq relef modeli men jergilikti modeli tolyǵymen salyndy. Qala aýmaǵy 100% sıfrlandyrylyp, 2D kartasy túzil­di. Bul qatarda negizgi ınjenerlik jeli­ler de bar. Sıfrlanǵan ınjenerlik jeli­ler kólemi 16 myń shaqyrymnan asady. Son­daı-aq jer qatynastary, sáýlet jáne qala qury­lysy boıynsha 15 memlekettik qyzmet sıfr­lyq formatqa kóshirildi. Injenerlik-geodezııa­lyq jumystardyń nátıjeleri boıynsha magıstral­dyq jáne aýlaishilik jelilerdiń 205 myń uńǵymasy zertteldi. Búgingi tańda geoportal aqpa­rattyq qaýipsizdik boıynsha attestattaýdan ótip jatyr», dedi M.Áshirbekov.

Onyń aıtýynsha, ákimdik 164 memlekettik qyzmet kórsetedi. Qazir barlyq memlekettik qyz­metti túgel elektrondy formatta alýǵa bolady. Ákimdik memlekettik qyzmet kórsetýden týyndaıtyn memlekettik organdardyń fýnksııalaryn avtomattandyrý boıynsha bólimder arasyndaǵy jumysty bastady. Byltyr 850 fýnksııaǵa taldaý júrgizilip, onyń ishinen 10 fýnksııa tańdalyp, avtomattandyrylǵan. Aldaǵy ýaqytta ákimdikke baǵynysty memlekettik organdardyń fýnksııalaryn avtomattandyrý josparlanyp otyr.

«Elordada turǵyndarǵa yńǵaıly bolý úshin iQala ortalyǵy jumys isteıdi. Onda bir tereze qaǵıdaty boıynsha turǵyn úı-kommýnaldyq sektordy uıymdastyrý boıynsha qyzmetterdi alýǵa bolady. Buryn qyzmet kórsetýdiń reglamenti bolmaǵan. Máselen, azamat páter satyp alǵannan keıin monopolısterdi aralap, árqaısysymen jeke-jeke kelisimshart jasasyp, san márte telefon soǵyp, qujattarynyń daıyndyǵyn bilip otyrýy kerek edi. Bul úrdis bir aıǵa sozylatyn. Endi turǵyndar iqala.kz saıtynda ótinish berip, 3-5 kún ishinde qujattarynyń daıyndyǵy týraly sms-habarlama alady. iQala eldegi biregeı joba boldy. Bıyldan bastap iQala úlgisimen el aımaqtarynda «kommýnaldyq HQO» ashyla ­bastady. Ortalyq ashylǵannan beri barlyǵy 133 qyzmet túri júzege asyryldy, 450 myńnan asa qyzmet kórsetildi», dedi Sıfrlandyrý jáne memlekettik qyzmetter basqarmasynyń basshysy.