Ustazdyń alǵaýsyz eńbegi

Joǵary oqý ornyn bitirgennen keıin Gúlnar Nurmuhamedqyzynyń aldynda ózge qurbylary sııaqty mek­tepte muǵalim bolý nemese ǵylym jolyna túsý tańdaýy turǵan. Tylsym tabıǵattyń qupııalaryn ashsam, adamzat pen qorshaǵan ortanyń úılesimdi damýyna óz úlesimdi qossam degen arman onyń ekinshi jolǵa túsýine yqpal etedi. Osylaısha, jas túlek Ǵylym akademııasyna qarasty Geografııa ınstıtýtyna jumysqa turyp, aldymen ınjener, keıinnen ǵylymı qyzmetker mindetterin abyroıly atqarady. Osy jerde eńbek ete júrip ǵylymı jumystarmen aınalysyp, Geografııa ınstıtýtynyń aspırantýrasynda bilimin jalǵastyrdy.

Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń ekonomıkalyq jáne áleýmettik geografııa kafedrasynda maman bolyp qyzmet jasaǵan jyldar da ol úshin tabysty bolǵany belgili. Uzaq jylǵy zertteýleriniń nátıjesinde, 2000 jyly «Oblys halqynyń ómirsheńdigin baǵalaýdyń ekonomıkalyq-geografııalyq aspektileri (Qyzylorda oblysynyń mysalynda)» taqyrybynda ǵylym kandıdaty dárejesin sátti qorǵap shyǵady. Osydan keıin Gúlnar Nurmuhamedqyzy úshin ǵylymmen birge shákirt tárbıeleý jumysy bastalǵan edi. Ýnıversıtette aǵa oqytýshy bola júrip, shákirtterine orta mektepterde geografııa pánin úıretýdiń, balalardyń osy salaǵa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrýdyń joldary men tásilderin úıretkeni óz aldyna – bir tóbe. О́zi qyzmet jasaıtyn kafedranyń baǵyty jáne zerttep júrgen salasy ekonomıkaǵa tikeleı qatysy bolǵandyqtan jáne zaman úderisi jas ǵalymnan jan-jaqty saýatty bolýdy talap etkendikten, jumystan qol úzbeı júrip T.Rysqulov atyndaǵy Qazaq memlekettik ekonomıka ınstıtýtynda bilim alyp, qarjy jáne nesıe mamandyǵyn meńgerip shyqqany ǵylymı jumysy men ustazdyq qyzmetinde kóp septigin tıgizdi.

Ǵylymda qol jetken nátıjege toqmeıilsip, toqtap qalýǵa bolmaıdy. О́ıtseń ǵylym da, óziń de toqyraýǵa ushyraryń anyq. Sondyqtan óziń zerttegen nysannyń tylsymyna tereńdeı berýiń kerek. Izdene berýiń shart. Osylaısha, Gúlnar Nurmuhamedqyzy 2003-2006 jyldar aralyǵynda Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń doktoran­týrasyna túsip, bilimin jalǵastyrady. Ony tabysty bitirgennen keıin osy ýnıversıtettiń ekonomıkalyq jáne áleýmettik geografııa kafedradasynda dosent, ekonomıkalyq, áleýmettik jáne saıası geografııa kafed­rasynyń meńgerýshisi qyzmetterin atqarady. Al 2010 jyly uzaq merzimdi ǵylymı jumysynyń qorytyndysy retinde «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy adam damýy deńgeıin baǵalaýdyń áleýmettik-demografııalyq negiz­deri» atty taqyrypta doktorlyq dıssertasııa qor­ǵaı­dy. Osy kezeńnen beri ýnıversıtettiń geografııa, jerge ornalastyrý men kadastr kafedrasynyń meńgerýshisi qyzmetinde ustazdyq jolyn jalǵastyryp keledi. Jaı ǵana oqytýshy emes, osy salanyń magıstranttary men PhD tárbıeleýde úlken jetistikterge jetip jatyr. Ke­ıingi jyldary ǵana onyń jetekshiligimen úsh shákirti PhD ǵylymı dárejesin qorǵady.

Gúlnar Nurmuhamedqyzy respýblıkalyq jáne ha­lyq­ara­lyq degeıde 7 ǵylymı jobaǵa qatysyp, Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń «Joǵary oqý ornynyń úzdik oqytýshysy» grantynyń ıegeri atanǵanyn aıta ketý kerek. 2014-2020 jyldary Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ janyndaǵy geografııa mamandyqtar toby boıynsha dıssertasııalyq keńestiń tóraıymy, 2015 jyldan bastap Polshada shyǵatyn «Bulletin of Geography» halyqaralyq jýrnaly redaksııalyq alqasynyń múshesi, «Geografııa» mamandyǵy boıynsha bakalavrıat, magıstratýra jáne doktorantýraǵa arnalǵan bilim berý baǵdarlamalarynyń úılestirýshisi laýazymdary da árkimge baǵyna bermeıtin bıikter bolsa kerek.

2008 jyldan beri mınıstrliktiń «Daryn» tarapynan respýblıkalyq deńgeıdegi mektep oqýshylarynyń ǵylymı jobalar baıqaýy men pándik olımpıadasynyń tóraıymy qyzmetin tabysty atqaryp keledi. Qazaq­stannyń geografııa páni boıynsha ulttyq quramasyn daıyndaıtyn oqý-jattyǵý alańynynyń basshysy retinde 2013 jyly elimizdiń oqýshylaryn alǵash ret Kıoto qalasynda ótken halyqaralyq olımpıadaǵa aparǵany úlken eńbektiń nátıjesi dep túsiný kerek. Sodan beri ulttyq quramanyń músheleri álemdik dodalarda jeńis tuǵyrynan san ret kórinip, elimizdiń qorjynyna altyn, kúmis, qola júldelerdi úzdiksiz salyp keledi.

Gúlnar Nurmuhamedqyzy únemi izdenýden, zertteý­den jalyqqan emes. Osy kezeńge deıin 230-dan asa ǵylymı jáne ádistemelik basylymdardyń, sonyń ishinde mınıstrlik usynǵan «Halyqtar geografııasy» oqýlyǵynyń, kóptegen monografııanyń, oqý qural­darynyń, sheteldik bedeldi basylymdarda jarııa­lanǵan ǵylymı maqalalardyń avtory atanýy – osy­nyń dáleli. Ár jyldary Aýstrııa, Japonııa, Kanada,Túrkııa, Majarstan, Polsha, Serbııa, Qytaı, Reseı, О́zbekstan, Qyrǵyzstan sııaqty elderde sheteldik ǵylymı taǵylymdardan ótip, halyqaralyq konferensııalarda baıan­dama jasady.

Gaýhar QAIRANBAEVA,

PhD doktory