Zeınetaqy qory iri jobalardy ınvestısııalaıdy

Qarjylandyrý úshin jobalardy irikteý jáne bólingen qarajattyń ıgerilýi Úkimet deńgeıinde baqylanady. «Báıterek» ulttyq basqarýshy holdıngi – Qazaqstan ekonomıkasyn ornyqty damytý jónindegi mindetterdi iske asyrý­dy qamtamasyz etetin ınstıtýt. Hol­dıng­tiń qyzmetin Úkimet tikeleı baqy­laıdy. Holdıng – baǵaly qaǵazdar nary­ǵynda senimdi qaryz alýshy, onyń ornyq­ty qarjylyq kórsetkishteri men ha­lyq­aralyq reıtıngtik agenttikterdiń jo­ǵary kredıttik baǵalary bar. Máse­len, «Báıterektiń» Fitch Ratings agent­tiginiń halyqaralyq shkalasy boıynsha uzaq mer­zimdi kredıttik reıtıngi Qazaq­stan­nyń táýelsiz kredıttik reıtıngi deń­­geıin­de tur jáne turaqty», dep habarlady Ulttyq bank.

BJZQ zeınetaqy aktıvteri «Báı­terekke» naryqtyq kiristilik boıynsha qaıtarymdy negizde berilmek. Joǵaryda atalǵan ınvestısııalar BJZQ salymshylaryna jyl saıyn ınvestısııalyq tabys ákeledi, sondaı-aq el ekonomıkasynyń naqty sektoryn odan ári damytý men jańǵyrtýǵa eleýli qoldaý kórsetedi degen senim bar.

– Bıyl biz BJZQ zeınetaqy aktıv­terin ártaraptandyrýdy, onyń ishinde valıýtalyq pozısııany shamamen 30 paıyz deńgeıinde ustap turý esebinen jalǵastyramyz. 2016 jyldan bastap zeınetaqy aktıvteriniń valıýtalyq úlesi 17 paıyzdan 2019 jyly 33 paıyzǵa deıin kezeń-kezeńimen ulǵaıtyldy. Zeınetaqy aktıvteriniń qazirgi mólsherin jáne olardyń jyl saıynǵy ósimin eske­re otyryp, aktıvterdiń osyndaı edáýir kólemin basqarý portfeldi tıisti túrde ártaraptandyrýdy talap etedi. Bul ınvestısııalardyń geografııasy men qarjy quraldarynyń tizimin keńeı­týge, ınvestısııalyq portfeldiń sapasy men ótimdiligin, sondaı-aq uzaq merzim­di kezeńdegi kirisin arttyrýǵa múm­kin­dik beretin valıýtalyq pozısııany qoldaýdy da qamtıdy, – deıdi Ulttyq banktiń Monetarlyq operasııalar departamentiniń dırektory Nurjan Tursynhanov.

2023 jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha Ulttyq banktiń senimgerlik basqarýyndaǵy BJZQ-nyń zeınetaqy aktıvteri – 14 621,89 mlrd teńge. 2022 jyldyń basynan beri BJZQ-nyń ın­vestısııalyq kirisi 914,1 mlrd teńge boldy. Biraq bul kiris aldyńǵy kezeńderdegi ortasha mándermen salystyrǵanda tómen­dep, 6,55 paıyzdy qurap otyr. Muny Ulttyq bank ókili (jyldyq ınflıa­­sııa kórsetkishinen 3 ese tómen) álem­­degi ekiushty geosaıası jáne ekono­mı­kalyq jaǵdaımen túsindiredi.

Byltyr zeınetaqy aktıvteri bo­ıynsha kiristiń 6,55 paıyz, ıaǵnı ınflıasııadan 3 ese tómen bolyp qalǵanyn (ınflıasııa bizde qazir – 20,3 paıyz) joǵaryda aıtyp óttik. Al BJZQ aktıvteri boıynsha naqty kiris mınýs 13,75 pa­ıyz bolyp ketken. Qor taratqan málimet boıynsha, kiristiń bulaısha teris mán­ge ıe bolýyna syrtqy basqarýdaǵy qu­ral­dardyń sátsizdigi sebep. «Qundy qaǵaz­dar bo­ıynsha syıaqy túrindegi kiris, onyń ishinde ornalastyrǵan salymdar bo­ıynsha jáne «keri REPO» operasııalary jáne baǵaly qaǵazdardy naryqtyq qaıta baǵalaýdan túsken tabys 720,78 mlrd teńge boldy. Shetel valıýtasyn qaıta baǵalaýdan túsken kiris – 223,31 mlrd teńge, basqa kirister – 11,81 mlrd teńge. Al syrtqy basqarýdaǵy quraldar 149,86 mlrd teńge kóleminde shyǵynǵa ushyrady. Investısııalyq kiriske geosaıası faktorlar zııanyn tıgizdi», dep habarlady qor.

Ulttyq bank tóraǵasy Ǵalymjan Pirmatov zeınetaqy aktıvteri boıynsha kiristiń bulaısha quldyraýynan asa qatty qaýip-qater kórmeıtin syńaıly. Onyń pikirinshe, qysqa ýaqyt ishindegi kórsetkishter basqarýdyń tıimdiligi úshin baǵa berýde jetkiliksiz.

– BJZQ-nyń zeınetaqy aktıvi uzaq merzimdi ınvestısııalyq gorızontpen sı­pattalady. Sáıkesinshe, olardy ınves­tısııalaýdyń basty maqsaty – uzaq merzimdi kezeń ishinde naqty tabys­qa ıe bolý. Sońǵy bes jylda BJZQ-daǵy zeınetaqy aktıvteriniń jınaq­talǵan kirisi 56,8 paıyz boldy (jınaqtalǵan ınflıasııa 51,4 paıyz bolǵanda). Tutastaı alǵanda, BJZQ-da zeınetaqy aktıvteri shoǵyrlanǵannan keıingi kezeńde (2014 jylǵy sáýir – 2022 jylǵy tamyz) jınaqtalǵan ınflıasııa 101,4 paıyz bolǵanda zeınetaqy aktıvteri boıynsha jıyntyq kiris 113,2 paıyzdy qurady, ıaǵnı oń naqty kiris qamtamasyz etildi, – dedi Ǵ.Pirmatov byltyr kúzde.

Eks-depýtat Amanjan Jamalov BJZQ-da durys strategııa joq dep synǵa aldy. «BJZQ-da tıimdi ınvestısııalyq saıasat joq dep senimdi aıtýǵa bolady. Qor aktıviniń 44 paıyzy Qarjy mınıstrli­giniń oblıgasııalaryna salynǵan jáne BJZQ-nyń negizgi tabysy taǵy da bıýdjet esebinen qamtamasyz etilip otyr. Sóıtip olar bıýdjettiń moınyna minip aldy deýge tolyq negiz bar. О́ıtkeni basqa quraldar kiris ákelip jatqan joq. BJZQ basqarýynda 14 trln teńge bar. Bul – Qazaqstannyń jyldyq bıýdjetine teń soma. BJZQ-nyń ózi memlekettik uıym bola tura, onyń qurylymy jabyq ári túsinikti emes. Mıllıardtaǵan kirister men shyǵystar bıýdjet prosedýrasy men Esep komıtetiniń baqylaýynan shyǵyp ketken», dedi A.Jamalov.

BJZQ-nyń ınvestısııalyq kiris buryn da aragidik synǵa ushyraýshy edi, endi kiristilik kólemi ınflıasııadan múlde alys qalǵannan keıin azamattar­dyń senimi odan ári quldyraıtyn túri bar. Ulttyq bank pen Úkimettiń jos­parlaýynsha, bıyl qazaqstandyqtar ózderiniń zeınetaqy aktıviniń 50 paıyzyn jeke basqarýǵa bere alady. Alaıda qazirgi ýaqytta zeınetaqy aktıvterin basqaryp otyrǵan birde-bir jeke kompanııa joǵary tabystylyq kórsetip otyrǵan joq. Joǵary tabysty bylaı qoıyp, BJZQ-nyń kiristilik mólsherine jete almaı otyr. 2022 jyldyń 1 jel­toq­sanyndaǵy jaǵdaı boıynsha, «Halyk Global Markets» AQ-nyń kiris­tiligi – 4,15 paıyz, «Jusan Invest» AQ – 3,73 paıyz, «BCC Invest» AQ – 2,74 paıyz jáne «Sentras Sekıýrıtız» 2,18 pa­ıyz bolǵan. Investısııalyq kompanııa­lardyń jeke basqarýynda jatqan zeınet­aqy jınaǵynyń jalpy somasy 8,88 mlrd teńge bolsa, sonyń 4 mlrd teńgesi «Jusan Invest»-ke tıesili.