Foto: Ashyq derekkóz
– Baǵdat, elimizde birneshe jyldan beri Eńbek kúni kásibı mereke retinde atalyp ótiledi. Ár salada óziniń eńbegimen elengen jandar qurmetke bólener ataýly kúnniń qarsańynda ózińnen suhbat alsaq, tereńdeı tanysyp bilissek dep habarlasyp otyrmyz. Alpınıst bolý bala kúnnen armanyń ba?
– Bala kúnimnen armandadym deı almaımyn. Mektep bitirgen soń kásiptik bilim beretin kolledjde qurylys salasyna qajet mamandyq boıynsha oqydym. Keıin qurylysta jumys istedik. О́zim bıikke órmelep shyǵýda basym aınalmaıdy, qorqynysh bolǵan emes. Qurylysta ishki, syrtqy jumystardy iske asyryp, eńbektenip júrgende osy alpınızm salasynda eńbek etetin kisimen tanystyq. Sol kisiniń sebep bolýymen jolym osy arnaǵa buryldy deýge de keledi.
– Alǵashqy tapsyrysty oryndaǵan keziń esińde shyǵar, qorqynysh bolmady ma?
– О́zim jastaıymnan táýekelge barýdan tartynbaımyn. Táýekelge bel býyp bir isti bastadyń ba, júrip ketse eńbegińniń aqtalǵany, al endi toqyraýǵa ushyrasań, jumysyń ónbese qatelikten sabaq alasyń. Sondyqtan táýekelge bel býmaı bıikke shyǵa almaısyń. Alǵashqy tapsyrys túskende 45 metr bıiktikte jóndeý jumystaryn júrgizdik, eshqandaı da qorqynysh bolǵan joq.
– Alpınıst Baǵdattyń bir kúni qalaı ótedi jalpy?
– Kúndelikti tańǵy altyda uıqydan turamyz, jumys basynda jetide bolýymyz kerek. О́ıtkeni biz arnaıy kıimdi kıip, qaýipsizdik beldigin taǵynyp, arqandy ilip bolǵansha bir saǵattan asa ýaqyt ketedi. Mysaly sońǵy tapsyrys, keshe ǵana aıaqtap kelgen nysannyń basyna órmelep shyǵýǵa eki jarym saǵat ýaqyt jumsaıtynbyz kúndelikti. Kógildir gaz óndiretin zaýyttyń bıiktigi 190 metr murjasynyń basyna shyǵyp, ári qaraı arqandy taspalap otyryp tabanyna túsýdiń ózine eki jarym saǵattaı ýaqytty sarp etesiń. Tańǵy jetide kelgen bizder kún besinge taıanǵanda jumysty bastaımyz.
– Kóp ótpeı túski as ishýge aıaldaý qajettigi týyndaıdy ǵoı?
– Biz tapsyrys boıynsha alǵan sharýamyzdy qalaı jyldam aıaqtasaq, eńbekaqymyzdy soǵan saı alamyz. Iаǵnı qabyldap alǵan sharýańdy ótkizgen mezetińde aqshańdy alasyń. Sondyqtan da ýaqyttan utylmas úshin biz arqanǵa ilinip turyp-aq aýqattanyp alyp jumysymyzdy jalǵastyramyz, túski as dep arnaıy úzilis jasamaımyz.
– Jumys aýyr shyǵar, mundaı qıyndyqqa jastar tótep bere ala ma?
– Ońaıy bolatyn ba edi jumystyń? Joǵaryda aıtqan 190 metr murjanyń ishki-syrtqy jumystaryn júrgizgende bizge murjanyń ishine túsip atqarǵan jumys aýyr soqty. О́ıtkeni ol jerde qabyrǵanyń jarylǵan jerin bitep, elektr jelisin júrgizýde qajetti qurylys zattaryn tómennen arqanmen tartyp alamyz. Al murjanyń syrtqy jumystaryn, ıaǵnı ákteý, syrlaý jumystaryn júrgizgende jerden arnaıy qurylǵymen qajetti qural-saıman, qurylys zattaryn jetkizip berip otyrady. Biz kópshiliktiń bıiktikte júrip isteı almaıtyn jumysyn júzege asyramyz dedim ǵoı. Sondyqtan ámbebap bolý ózimizge jaqsy. Temirdi temirge jalǵap dánekerleı alsań, árlep, syrlaı bilseń, tabatyn tabysyń da qomaqty bolady.
– Otbasyńda neshe aǵaıyndysyńdar? Ata-anań bıikke órmeleýge qarsy bolmady ma, qansha aıtqanmen qaýip pen qaterge toly mamandyq qoı.
– Bala kúnimnen ózim táýekelshilmin dedim ǵoı, senimdilik joǵary bolǵandyqtan shyǵar qandaı sharýany bolsyn nátıjeli aıaqtaýǵa umtylamyn. Múmkin osy minezimdi bilgen soń ba eken, asa qatty qarsylyq tanytqan joq. «О́ziń qalasań, erkińe saldyq» dep demeý berdi. Shúkir deımin, jumysymyz jeńil emes, soǵan saı tabatyn eńbekaqymyz da qomaqty.
– Áleýmettik jelidegi paraqshańda tapqan qarajatyńa qatysty pikir jarııaladyń ǵoı. «Eki aı eńbektenip, aqysyna júrip-turýǵa jaraıtyn kólik satyp alýǵa bolady» dep. Demek, tabys ta qomaqty dep aıta alamyz ba?
– Árıne, sóz basynda aıtqanymdaı, biz jerdegi kóp adamnyń zaý bıikte júrip atqara almaıtyn aýyr jumysty atqaramyz. Mysaly biz sońǵy jumysymyzdy 35 kúnde aıaqtadyq, árqaısymyz 1 mıllıon teńgeden asa eńbekaqy aldyq. Endi ózińiz esepteı berińiz, talmaı-tynbaı jumys isteseń eki-úsh aıda bir kólik satyp alyp minýge bolady. Degenmen alpınızm – qaýip-qateri basym mamandyq. Bul salada eńbek etý ekiniń biriniń qolynan kele bermeıdi, óıtkeni adamdardyń kópshiliginde bıikten fobııasy bar. Aýa raıynyń qolaısyzdyǵy da bizge kóp kedergi keltirip, qolbaılaý bolady. О́ıtkeni úp etken samal jel shyqsa, bizge bıikke órmeleýge ruqsat joq.
– Alpınıst Baǵdat taýǵa shyqqandy da qalaıtyn shyǵar?
– Tabıǵattyń aıasynda serýendegenge ne jetsin shirkin. Biraq men alpınızmdi hobbı dep emes, mamandyq, tabystyń kózi dep qabyldaımyn. Sondyqtan da taýǵa shyǵyp, shyńǵa órmeleýge asa qyzyǵýshylyǵym joq.
– Baǵamdasaq Baǵdat, 21 jasqa endi tolady ekensiń. Qatarlastaryńnyń arasynda «oralyńnyń barynda oına da kúlge» yńǵaı tanytyp turatyndary da joq emes. Et pen teriniń arasyndaǵy jeliktiń jelókpe shaǵy ǵoı seniń qatarlastaryńda. «Jastar jalqaý» degenge nendeı pikir aıtasyń?
– Árkimniń kórgeni, kóńilge túıgeni bar. Mundaı pikirdi múmkin jastardyń jumysqa asa yqylasy bolmaıtynyn ańǵarǵan, kórip júrgen adam aıtqan shyǵar dep paıymdaımyn. Sózińizdiń jany bar, meniń zamandastarymnyń ishinde de «jastyq shaq qaıta aınalyp oralmaıdy, oınap-kúlip qydyryp alý kerek» degen túsinikke táýeldileri de bar. Biraq meniń oıymsha, ras jastyq shaq ta, qarttyq ta, adamǵa bir-aq ret beriledi. Kerisinshe jas kezińde, boıda kúsh-qýatyń barda eńbekten, qartaıǵanda sonyń zeınetin, rahatyn kóresiń. Sondyqtan da eńbek etý meniń basty maqsatym, qydyrý, oınap-kúlý odan keıingi josparda turady qashanda.
Áńgimelesken Qýanysh NURDANBEKULY,
«Egemen Qazaqstan»
