Kıno • 24 Qyrkúıek, 2019

Álmıra Tursyn: Meniń ishimde óz Tomırısim ómir súredi

Túbi bir túrki jurtynyń tutastyǵy jolyna ǵumyryn arnap, taǵdyryn qıǵan dańqty qolbasshylar, jaýjúrek batyrlar tulǵasy tarıh úshin qashanda qasterli. Ýaqyt-aǵzam alaqanynda áldeqashan jazylyp qalǵan aqıqat keıingi urpaqqa ǵumyrlyq taǵylym desek te, sol dala danyshpandaryn laıyqty deńgeıde ulyqtaı alyp jatyrmyz ba?!  Buǵan Elbasy Nursultan Nazarbaev ta «Uly dalanyń jeti qyry» baǵdarlamalyq maqalasynda erekshe toqtalyp: «Bizdiń dańqty batyrlarymyz, oıshyldarymyz ben el bıleýshilerimiz – tek Qazaqstan ǵana emes, sondaı-aq búkil álem boıynsha elikteýge laıyqty tulǵalar» – dep, óskeleń urpaqtyń tanymyn taǵylymdy tarıhpen sýaryp, patrıottyq rýhta tárbıe alýyna, jas óskinder sanasyna ult qaharmandaryn úlgi tutý úrdisin qalyptastyrýǵa jol ashatyn sapaly fılmder men sahnalyq qoıylymdardy jaryqqa shyǵarý jumystaryna barynsha nazar aýdarý kerektigin aıryqsha atap ótken bolatyn. Usynys baıandy bastamalarǵa arqaý bolyp, ulttyq kınematografııa birneshe sapaly kórkem týyndymen tolyǵyp úlgerdi. Sonyń biri –  «Tomırıs» fılmi.        «Tomırıs» kıno tilinde sóıleıdi» degen aqjoltaı habardy estigennen bastap-aq premera kúnin kópshilik qaýym asyǵa kútti. Ásirese basty róldi somdaıtyn aktrısanyń tańdalýy qyzý talqyǵa túskeni de umytyla qoıǵan joq. Qazaqstandy bylaı qoıǵanda, ataǵy kúlli túrkini sharlap ketken týyndy halyqtyń tól tarıhyn tanýǵa degen ynta-yqylasyn áıgilep berdi. Sanaýly kúnnen keıin otandyq rejısser Aqan Sataevtyń kórkem saraptaýynda kópshilikpen qaýyshqaly otyrǵan kartınada basty róldi kıno álemindegi jańa esim – Álmıra TURSYN somdaıdy. Aty ańyzǵa aınalǵan áıgili Saq patshaıymyn óz bıiginde beıneleý jolynda ter tókken aktrısamen fılm tusaýkeseri aldynda jolyǵyp, az-kem oı bólisýdiń sáti túsken edi.  

Rýhanııat • 17 Qyrkúıek, 2019

Farıza... Farıza – jyr... Farıza – taǵdyr...

– Ápke, artyq bıletińiz joq pa? Qansha bolsa da satyp alamyn... – dep qıyldy stýdent qyz. – Joq, ózim de bılet tappaı, ne isterimdi bilmeı turmyn, – dedi bala jetektegen orta jastaǵy kelinshek kúmiljı. Bul – M.Áýezov teatry al­dyndaǵy «Farıza» spektakliniń pre­merasy kúngi kórinis. Alma­tyny qansha jerden máde­nıettiń ordasy desek te, dál osyn­daı esikke enteleı ishke ki­rýge umtylǵan esepsiz kórer­men­niń qarasyn kórmegeli kóp bolyp edi. Qýandyq hám oı­lan­dyq. Halyq aqynyn saǵy­nyp­ty...

Rýhanııat • 13 Qyrkúıek, 2019

Shaıtankólde shaıtan bar ma?..

Qaraǵandy oblysynyń Qar­qa­raly óńirine joly túsken kez kel­gen jolaýshynyń qalanyń ásem tabıǵatymen tanysý sapa­ryn­daǵy eń birinshi qoıatyn sa­­ýaly bul. Qısynsyz emes. О́ıt­keni aty ǵana emes, zaty da ta­laı tylsym men jumbaqqa arqaý bol­ǵan Áýlıekóldiń Shaı­tankólge aınalǵanǵa deıingi tarıhynda adam túısigi túsinip bol­mas qan­shama syr jatyr.

Rýhanııat • 06 Qyrkúıek, 2019

Qarqaralydaǵy Abaı joly

Kıeli Qarqaraly topyraǵy kórse kóz súısiner ásem tabıǵaty, tamyryn tereńge tartqan taǵylymdy tarıhymen ǵana emes, talaı ǵulama ǵalymdardyń tabanynyń izi qalǵan syrǵa toly shejiresimen de qasterli. Muny kezinde qazaqtyń birtýar perezenti Qanysh Sátbaev: «Altaıdan Karpatqa deıingi ulan-baıtaq dalada dál Qarqaraly topyraǵyndaı qasıetti jer joq» dep dóp basyp baǵalaǵan bolatyn. Mine, osy bir kıeli mekenniń qasıetine qasıet, tarıhyna taǵylym ústeıtin esimderdiń biregeıi – Qunanbaı qajy men hákim Abaı tulǵasy.

Rýhanııat • 04 Qyrkúıek, 2019

Tarıhpen tildesken tún

Tarıhpen tildeskiń kelse – mýzeıge bar. О́ıtkeni taǵylymdy meken tórinen oryn alǵan shejire tunǵan jádigerler galereıasy tarıh taramdaryn kóne zamannan búginge deıin sheber tarqatady. Osy dástúrden jańylmaı jumanyń keshinde biz de elordadaǵy Ulttyq mýzeıge qaraı baǵyt burdyq.

Rýhanııat • 30 Tamyz, 2019

Dýlyǵa Aqmolda: Ár keıipkerimniń «taǵdyry» úshin jaýaptymyn

Bul akter jaıly sóz qozǵaǵanda bıiktik pen tereńdik deıtin bir-birine kontrast uǵymdy qatar aıtqyń keledi. О́ıtkeni ol somdaǵan keıipkerlerdiń bolmysy sondaı. Birde ot bolyp janyp turyp, keleside myń qursaýly qasat muzǵa aınala salady. Bir róli ekinshisine uqsamaıtyn erekshelikke ıe. Iá, bul akter týraly aıtqanda adaldyq týrasynda aqtarylǵyń keledi. Ol – adamı adaldyq qana emes, ónerge, kıeli sahnaǵa degen adaldyq. О́ıtkeni bizdiń búgingi keıipkerimiz saf óner – teatr úshin ózin únemi saqtap, baptap kele jatqan sanaýly sýretkerdiń biri. Tekti ónerdi kıe tutqan talǵampaz jan. Sondyqtan bolsa kerek, kınoǵa da sırek túsedi. Biraq ol túsken fılmder de teatrdaǵy rólderi syndy kórermenin bir sát beıjaı qaldyryp kórgen emes. Únemi úzdikter qatarynda. Sóz aýanynan-aq ańǵarǵan bolarsyzdar, biz Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, akter Dýlyǵa Aqmolda týraly aıtyp otyrmyz.

Rýhanııat • 28 Tamyz, 2019

Roza Muqanova: О́leńderinen Farızanyń ózin izdedim...

Jaqynda áleýmettik jelide jarq ete qalǵan Farıza Ońǵar­synova týraly qoıylǵaly jatqan «Farıza» spektakliniń afıshasyn kóre salǵannan-aq kóńildi erekshe bir qýanysh kernedi. Bul sezim tek bizdiń ǵana emes, aqyn óleńin jastana oqyǵan árbir oqyrmanǵa ortaq tolǵanys ekeni anyq. О́ıtkeni óleńin ómirine balap, ǵumyr boıy aıalap ótken aqyn janynyń bar syry men bolmysy qaı kezde de oqyrmanyn beıjaı qaldyryp kórgen emes. Al sol «Farıza» sahna arqyly til qatsa, tipti ǵajap! Almatydaǵy M.Áýezov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq drama teatry sahnasynda 5-6 qyrkúıekte ótetin spektakl premerasyna deıin sanaýly-aq kún qaldy. Osy oraıda «Farıza» dramasynyń avtory, Halyqaralyq «Alash» ádebı syılyǵynyń ıegeri, jazýshy-dramatýrg Roza Muqanovadan ózi tanyp, týyndysyna ózek etken aqyn álemi týraly syr bólisýin suraǵan edik.

Rýhanııat • 27 Tamyz, 2019

О́leńsúıer oqyrman úshin tamasha tartý

Keshe elordadaǵy Ulttyq akademııalyq kitap­hanada óleńsúıer oqyrman úshin tamasha tartý – «Qazaq poezııasynyń injý-marjandary» antologııasynyń tusaýkeser rásimi ótti. Joba Elbasy Nursultan Nazar­baev­tyń «Rýhanı jańǵyrý» baǵdar­­lamasy aıasynda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev­tyń tikeleı qoldaýymen júzege asyrylyp otyr.

Rýhanııat • 14 Tamyz, 2019

Tarıhty taný ózińnen bastalady

Keshe Qazaqstannyń tabıǵaty ásem, tarıhy taǵylymdy qasıetti jerleri men respýb­lıka aımaqtarynyń rýhanı-mádenı mu­ra­symen tanysýdy maqsat tutqan 700-ge jýyq jas óren «JASTAR KERÝENI» jobasynyń aıasynda 7 ba­ǵyt boıynsha týrıstik saıahatqa attandy. Osyǵan oraı elimizdiń túkpir-túkpirinen jınalǵan belsendi jastar elorda tórinde bas qosyp, Esil ózeni jaǵalaýyndaǵy «Amfıteatr» sahnasynda aıtýly sharanyń ashylý saltanatyna arnalǵan slet ótkizdi.

Rýhanııat • 09 Tamyz, 2019

«Azııa shyńdary»: sýretshi bolmysyn bıiktetken sapar

Shyǵarmashylyq adamy úshin tabıǵattan asqan tálimger ustaz joq. Ol ásirese qııalymen jarysqa túsken qylqalam ıesi úshin taptyrmas shabyt qaınary desek, artyq aıtqandyq emes. Tabıǵat-Ananyń qylaý túspegen tuma sulýlyǵyn jan álemimen túısinip, kókirek kózimen kóre bilgen suńǵyla syrly bir top talantty sýretshiniń ortaq taqyrypqa oraılastyrylǵan «Azııa shyńdary» atty halyqaralyq sýret kórmesi sózimizge aıǵaq.