Ol úshin avtordyń ishki álemi ǵana emes, syrtqy jaǵdaıy da mańyzdy boldy. Mysaly, onyń tegi qandaı, dinge, saıasatqa kóz­qarasy qandaı, minez-qul­qyn­da eleýli kemshilikter bar ma, sondaı-aq nendeı erekshe ádet­teri bar, neni unatady, neni unat­paı­dy, qarjy máselesi sheshilgen be, osy tektes saýaldardy qoıa otyryp, Sent-Bev kez kelgen shyǵarmany ádemi­lep taldaýǵa bolatynyn alǵa tartady. Árıne bul ádebı shy­ǵarmany zertteýdiń bir ǵana ádisi. Onyń ózi eki ǵasyr bu­ryn paıda bolǵan kóne ádis. Sóıtse de Aıagúl Mantaıdyń shy­ǵar­malaryn oqyǵan sa­ıyn osy Sent-Bev pen onyń «Ádebı portretteri» eske túse bere­­di. Onyń sebebi Aıagúldiń shy­­ǵar­many kóbinde birinshi jaqpen jazatynymen ári árbir shyǵarmasynda oqyrmanymen syrlasyp otyrǵandaı baıandaıtynymen baılanysty bolýy múmkin. Keı shyǵarmalaryndaǵy bas keıipker «men», bas keıip­ker­diń mańaıyndaǵy janama keıipker «men» bıografııalyq ádis týraly aıtpaı ketýimizge yryq bermeıdi. Ádebı bilimdi Máskeýden alǵan jas jazýshy Aıagúl Mantaıdyń erterekte jarııalanǵan «Balalyqtyń kóktemi», keıingi shyqqan «Jú­rek­ke oralý» kitaptaryn oqyp shyqqan soń, ómirbaıandyq ádis pen qazirgi ádebı germenevtıkany arqaý etip, Aıagúlge de bir jaz­ba arnaǵymyz keldi.

Jazýshynyń balalyq shaǵy toqsanynshy jyldardyń toqy­raý kezeńine tap kelgeni belgili. Aıagúl shyǵarmashylyǵynan dál osy kezeńniń tirshiligi syrt qal­maıdy. Onyń keıipkerleri aýyl­da­ǵy jupyny tirshilikke bala­nyń shynaıy, ańǵal, beıkúná kózimen qarap, albyrttyqpen romantıka izdeıdi. «Bórte» áń­gi­­mesindegi balalardyń bar­ly­ǵy da óz jastaryna saı qylyq kórsetedi, sóz sóıleıdi. Áje­le­riniń «aptertetin» kóterý úshin jasaǵan urlyqtary da jara­­symdy. Sondaı-aq «Qabir gú­lin­­degi» Jalbyz ózenine sýǵa túsý úshin talasyp, jaq-jaq bop aıtysatyn balalardyń, «Qus­tar qaıtqandaǵy» áńgime­sin­­­degi eregeskish, qyrsyq bas ke­ıip­­kerdiń, tóbeleskish Sáken men ańqaý, meıirimdi Aqqyz­dyń áreketteri balalyq shaq­tyń tátti estelikteri sııaqty áser beredi. Ekinshi jaǵynan, osy aıtylǵan áńgimelerdiń báriniń óne boıy muńmen óril­ge­ni baıqalady. Avtor tátti este­­likter men balalyq qylyq­tar­­dy jazǵanymen, sana­synyń arǵy túkpirinde sol oqıǵalardyń ótke­nine, soǵan óziniń kýá bol­ǵa­nyna qysylatyn, ókinetin nıet baıqatady,  keıip­ker­lerdi shy­naıy aıaıdy. Iаǵnı, qazirgi ádebı germenevtıka ádisi­men, «Bórte» áńgimesiniń alǵashqy azat jolynan-aq avtor­dyń negizgi ustanymdaryn, kóz­qa­ras­­­­taryn, tipti sezimderin de ınterpretasııalaýǵa bolady. Eki aǵasynyń, inisiniń qaıtys bolýy bala keıipkerdi aýyr muńǵa salǵany sonshalyq, ol muńdy, jalǵyzdyqty endigi jer­de eshteńe de jeńe almaı­ty­nyn túısinip qoıady... Avtor­dyń adam bolmysyndaǵy bala­lyq albyrt sezimder men ańǵal qylyqtardy joǵaltpaý kerek­tigi týraly, sondaı-aq barlyq oqı­ǵa­lardyń sebebi men saldary, barlyq keıipkerdiń ómirde óz ornynyń bolatyny týraly ıdeıalaryn joǵaryda aıtqany­myz­daı, alǵashqy azat joldan-aq baıqadyq.

Aıagúldiń erekshe keıipkeriniń biri – Tompaq. Ákesi maskúnem, anasy qaýqarsyz, turmystary jutań, oǵan qosa semizdigin min kórip, mazaqqa aınaldyryp júrgen aýyl balalaryna ókpesi qara qazandaı Aıjuldyzdyń bar amaly – oqshaýlaný, jalǵyz ózi muń keshý. Ol ózi quralpy balalarmen áńgimeleskisi, oı bóliskisi keledi. Biraq balalar mys­qyldap, kelemejdep  ony topqa qospaıdy. Sonymen Tom­paq erte eseıip ketedi. Erte eseı­ge­niniń belgisi – toǵyzynshy synyptan keıin oqymaı qoıady. Ernin qyzyl dalappen boıap, shashyn buıralap, denesine jabysqan kóılek, aıaǵyna bıik ókshe týflı kıip ózine nazar aýdartqysy keledi. Báribir ol mazaqqa ushyraıdy. Eshkim oǵan boıjetken retinde qaramaıdy. Sebep – semizdigi. Jazýshy osy qyzdyń jan dúnıesindegi arpa­­lysty áreketteri arqyly jaq­sy bergen. Alqash ákesiniń ólimine erekshe qaıǵyrǵany, erte eseıgeni, on jeti jasynda nekesiz bala tapqany bári senimdi sýrettelgen. Jazýshy «Tompaq» áńgimesi arqyly ne aıtqysy keledi?  Qoǵamda erekshe bolýǵa bolmaıdy! Meıli jan dúnıeniń, bolmystyń ereksheligi, meıli syrtqy qalyptyń ereksheligi bolsyn, ol báribir «birdeı oılaıtyn» adamdar tarapynan mazaqqa ushyraıdy, qorlyq kóredi. Olar bala-shaǵa, úlken adamdar bolyp bólin­beı­di. Tipti balalardan da shekten shyqqan jaýyzdyqty kútý­ge bolady. Olar ony sanaly túrde jasamaǵanymen, bolmysta bar jaýyzdyq báribir syrtqa shyǵady. Ásirese oıyn bala­lary beısanaly túrde jaýyz­dyqtaryn erkelikpen, ańqaý­lyq­pen, aqymaqtyqpen ózderine uqsamaıtyn «bóten» adamǵa kór­se­­tedi. Aıjuldyz esimdi tom­paq qyz­dyń jaıy  sol. Sebebi ol «bóten».

«Balalyqtyń kók­temimen» ta­nylǵan jazýshy qyzdyń «Júrekke oralýy» júre­g­imizdi jy­lytty. Keıip­ker­leri arqyly «ómir­de bári salys­tyrmaly, ýa­qytsha» dep qula­ǵymyzǵa sybyrlap turǵandaı kúı keshtik. Eń bastysy, adamnyń ıman­syzdyqtan qaıǵy-qasiret arqa­lap, kóp zardap shegetinin taǵy bir eske saldy.