Tarıh týdyrǵan tulǵa

«Tarıhty tulǵalar jasaıdy» deı­tin támsil – buljymas aqıqat. Álem órke­nıetiniń arǵy-bergi tarıhyndaǵy úl­kendi-kishili memleketterdiń, qaýym­das­tyqtardyń, ult pen ulystardyń sheji­resine, tabıǵaty men damý úderisine zer salar bolsaq, olardyń dúnıege kelýi men ósip-órkendeýiniń, damýynyń bastaýynda árdaıym saıası qaıratker, rýhanı kósem, danyshpan tulǵalar turǵanyn kóremiz.

Qazaqstannyń Tuńǵysh Pre­zı­dentiniń esimi de ultymyzdyń ótken tarıhymen, búgini jáne bolashaǵymen ajyramastaı, bite qaınasyp jatyr.

Qazaqstan otyz jyldyq táýel­sizdigi tarı­hynda júz jyldyq­tarǵa tatıtyn al­maǵaıyp damý jolynan, orasan qıyn­dyqtar men táýekelderden ótti. Al keńestik júıe kúırep, ekonomıka tolyq­taı turalap, qoǵam men adamdardyń oı-sanasy toqyrap jatqan tusta, mundaı synaqtardy eńserý Elbasy úshin de, elimiz úshin de ońaıǵa soqpaǵanyn endi ǵana ba­ıyptap, túsinip jatyrmyz.

Qazaqstan osy bir alapat synaqtan súrin­beı, abyroımen ótti deýge tolyq negiz bar. Biz otyz jyldyń ishinde irgesi my­ǵym, bolashaǵy jarqyn, tolerantty, ómir­sheń qaǵıdattardy ustanǵan memle­ket­tik damý modelin jasaý­ǵa qol jetkizdik. Elba­synyń eldiń damýyna, halyqtyń ál-aý­qatynyń jaqsarýy men bolashaqqa qatys­ty ustanymdary men kózqarastary mem­le­kettiń ózindik, uzaq merzimdi órken­de­ýiniń alǵysharttaryn jasap, irgesin bekitip berdi.

Búgingi tańda Tuńǵysh Prezı­dent bas­tamashy bolǵan saıası, eko­nomıkalyq, rýhanı jańǵyrý úderisi jańa kókjıekter men keńis­tikterge jol ashyp otyr. Buǵan mysal retinde Elbasynyń tapsyrmasymen jasalǵan «Rýhanı jańǵyrý» ulttyq baǵdarlamasyn keltirsek te jetkilikti.

Saıası, ekonomıkalyq moder­nı­za­sııa­lardyń tabıǵı, zańdy jalǵasyna aınalǵan «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy Qazaq­stannyń mádenı, rýhanı áleminde zor serpilis týǵyzdy.

«Rýhanı jańǵyrý» baǵdar­lamasy – HHI ǵasyrdaǵy sońy synaqtar men nar táýekelderge, tosyn ózgeristerge jatsynbaı, shuǵyl beıimdeletin, kerisinshe synaq-táýekelderdi óz paıdasy men jeńisine aınaldyra biletin ulttyń temirqazyǵy bolýy shart.

Bul baǵdarlama – ulttyń boıyndaǵy biregeılikti, básekege qabiletti saqtap, jetildire otyryp, bilim men oı-sananyń ashyq­tyǵy, pragmatızm arqyly sıfr­ly-tehnologııalyq dáýirdiń talaptaryna is júzinde beriletin jaýap. Baǵdarlamanyń arqasynda qazaq rýhanııaty – tarıhy men áde­bıeti, mádenıeti men óneri álem­dik deńgeıde tanylyp, nası­hat­talýdyń orasan múmkindigine ıe boldy. 

Ultymyz úshin qasıetti sanalatyn nysan­dardyń, kıeli jer­lerdiń tolyq tizimi jasaldy. Tarıhı, arheologııalyq mura­la­ry­myzdy ózimiz ǵana emes, bedeldi sheteldik ǵalymdardyń zert­tep-zerde­leýi­ne tolyq jaǵdaı jasalǵan. Týrızm, ólke­taný sala­larynyń jańa tynysy ashyldy.

Elbasy qoǵamdyq sanany jań­ǵyrtý HHI ǵasyrdaǵy Qazaqstan­nyń, qazaq ulty­nyń básekege qabilettiligin arttyrýdyń birden bir kepili ekendigine basa nazar aýdardy.  Iаǵnı «Jańa jaǵdaıda jań­ǵyrýǵa degen ishki umtylys – biz­diń damýymyzdyń eń basty qaǵı­dasy. О́mir súrý úshin ózgere bilý kerek. Oǵan kónbegender tarıh­tyń shańyna kómilip qala beredi». 

Ýaqyt bir ornynda turmaıdy. Aıtyp kelmeıtin apattar da bizdiń kúndelikti, úırenshikti ómirimizdi astań-kesteń etkenin kórip otyrmyz. COVID-19 pandemııasy, tipti álemdegi geosaıası, geoekonomıkalyq ahýaldyń astyn ústine shyǵardy dese de bolǵandaı. Ol ǵana emes, adamdardyń ómirge, qorshaǵan ortaǵa, densaýlyǵyna degen kóz­qarasy oqys ózgerdi, qalypty daǵ­dylar men qundylyqtar qaıta súz­giden ótkizilip jatyr. Osy al­maǵaıyp ýaqytta Elbasynyń «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarla­masynda qozǵalǵan aýqymdy prob­lemalardyń qanshalyqty mańyzdy ekendigine taǵy bir kóz jetkizip otyrmyz.

N.Nazarbaev usynǵan básekege qabilet­tilik, pragmatızm, ulttyq biregeılikti saqtaý, bilimniń sal­tanat qurýy men sananyń ashyq­tyǵy ıdeıalary bizdiń pandemııa kezinde de, pandemııadan keıin de ıgerýge, meńgerýge tıis qundy­lyqtar ekenin ómirdiń ózi moıyndatyp otyr.

Básekege qabilettilik – qazirgi ja­handyq damýdyń basty sharty. Zamannyń kóshinen qalmas úshin qaı salada da deńgeıi bıik jurt, talǵamy bıik ult bolýy kerek. Aldymen ulttyń ıntel­lektýaldyq, bilik pen kásibı deń­geıin kóterýdi maqsat qylý qajet. Sebebi sana-sezimdi ózgertpeı ulttyń sapasy kóterilmeıdi.

Pragmatızm aınalaǵa salqyn aqylmen, taza júrekpen qaraýdan bastaý alady. Osy qasıet pandemııa kezinde aına-qatesiz kórindi. Halqymyzdyń qanyna sińgen izgi qasıetter – qıyn kezdegi bir-birine degen qamqorlyǵynan kórinis taýyp jatty.

Prezıdentimiz Qasym-Jomart Toqaev aıtqandaı, qolda bardyń qadirin bilý, ysy­rap­shyldyqqa, dańǵazalyqqa salynbaý, únemge úırený máselesine basqasha qa­raı bastadyq. Eń bastysy – densaýlyqtyń qa­dirin uqtyq. Densaýlyqtyń kútimine de prag­matıkalyq oılaý qajet ekendigin tú­sindik. Árıne, biz bul indetti de eńse­remiz. Eń bastysy, biz damýdyń Elbasy qa­lyp­taǵan jolynan taımaı, saıası, ekono­mı­kalyq, rýhanı modernızasııany tabysty iske asyrǵan jaǵdaıda ǵana elimizdiń shy­naıy jańarýy men jańǵyrýyna qol jetkizemiz.

«Tuńǵysh Prezıdent esimi Qazaq­stan­nyń ótken tarıhymen, búgini jáne bolashaǵymen ajyramastaı bite qaınasyp jatyr» degende biz osy aqıqatty negizge aldyq.

Aıda Balaeva,

Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstri