1. Zeınetaqy jınaqtaryn jeke kompanııalardyń basqarýyna aýdarý tetigi qandaı? Kompanııany kim tańdaıdy?

Zeınetaqy jınaqtaryn jeke basqarýshy kompanııalardyń senimgerlik basqarýyna berý quqyǵyn:

1) zeınetaqy jasyna jetpegen jáne «eń tómen jetkiliktilik sheginen» asatyn zeınetaqy jınaqtary bar; ne 

2) ómir boıǵy annýıtettik tólemderdi qamtamasyz etetin saqtandyrý kompanııalarymen zeınetaqy annýıteti shartyn jasaǵan salymshylar qoldana alady.

«Eń tómen jetkiliktilik shegi», zeınetaqy jınaqtarynyń jeke basqarýshyǵa aýdarý úshin jetkilikti somasy  týraly aqparat jáne zeınetaqy jınaqtarynyń jaı-kúıi týraly derekterdi BJZQ-nyń ınternet-resýrsy jáne salymshynyń Jeke kabıneti ne eGov.kz saıtynda jáne eGov mobile mobıldik qosymshasy arqyly alýǵa bolady.

Salymshy ınvestısııalyq portfeldi basqarýshylar tizbesimen jáne olar usynatyn ınvestısııalyq deklarasııalarmen BJZQ-nyń ınternet-resýrsynda tanysa alady, sodan keıin óziniń ınvestısııalyq maqsattaryna neǵurlym sáıkes keletin basqarýshy kompanııany tańdaıdy.

Zeınetaqy jınaqtaryn jeke basqarýshyǵa aýdarý maqsattary úshin salymshy zeınetaqy jınaqtaryn bir nemese birneshe basqarýshy kompanııanyń senimgerlik basqarýyna aýdarý týraly ótinishpen BJZQ-ǵa júginýi qajet. О́tinishti BJZQ-ǵa jeke baryp berýge ne BJZQ-nyń ınternet-resýrsy arqyly elektrondyq túrde berýge bolady.

BJZQ salymshynyń jeke zeınetaqy shotynda jetkiliktilik sheginen asatyn zeınetaqy jınaqtarynyń ne jasalǵan zeınetaqy annýıteti shartynyń bar-joǵyn teksergennen keıin 30 kún ishinde zeınetaqy jınaqtarynyń tıisti bóligin (qaldyǵyn) jeke kompanııanyń basqarýyna aýdarady.

Zeınetaqy jınaqtarynyń qalǵan bóligi Ulttyq Banktiń basqarýynda qala beredi.

Ár salymshynyń zeınetaqy jınaqtaryn jeke esepke alýdy qamtamasyz etý maqsatynda BJZQ salymshylardyń jeke zeınetaqy shottary boıynsha óziniń aqparattyq júıesinde jeke basqarýǵa berilgen zeınetaqy jınaqtaryn esepke alýdy  jalǵastyrady.

Osylaısha, BJZQ barlyq zeınetaqy aktıvterin bir ortalyqtan esepke alýdy jalǵastyrady jáne salymshylardyń jeke basqarýshylarmen ózara is-qımyl jasaýynda «biryńǵaı tereze» qyzmetin atqarady.

BJZQ salymshylary ózderiniń jınaqtaryn basqa basqarýshy kompanııaǵa aýdarý ne Ulttyq Banktiń basqarýyna qaıtarý quqyǵyn saqtap qalady.

Zeınetaqy aktıvterin ınvestısııalaýdyń uzaq merzimdiligin eskere otyryp ınvestısııalardan shyqqan kezde salymshylardy ınvestısııalyq kirisin joǵaltýdan qorǵaý maqsatynda zeınetaqy jınaqtaryn bir basqarýshy kompanııadan basqa basqarýshy kompanııaǵa aýdarý múmkindigi jylyna 1 ret dep belgilendi. Salymshynyń zeınetaqy jınaqtaryn jeke basqarýshyǵa kompanııaǵa zeınetaqy jınaqtaryn bergennen keıin 2 jyldan keıin Ulttyq Banktiń basqarýyna qaıtarýǵa bolady. 

2. Jeke basqarýshy kompanııalarǵa berilgen zeınetaqy jınaqtaryn salymshylardyń alý múmkindigi bar ma?

Zeınetaqy jınaqtary azamattardyń zeınetkerlikke shyqqan kezde kiristerin qamtamasyz etýge arnalǵan, soǵan baılanysty jeke basqarýshy kompanııalardyń senimgerlik basqarýyna beriletin zeınetaqy aktıvteri zeınetaqymen qamtamasyz etý júıesinde saqtalady jáne zeınetkerlik jasqa jetken kezde keste boıynsha zeınetaqy tólemderin júzege asyrý, zeınetaqy annýıteti shartyn jasasý, zańnamada kózdelgen ózge maqsattar, onyń ishinde turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartý jáne (nemese) emdelý úshin paıdalanylady.  

Sonymen birge jınaqtardy jeke basqarýǵa berý kezinde túrli ınvestısııalyq strategııalardy paıdalaný salymshylardyń táýekelderin ártaraptandyrýǵa, neǵurlym joǵary ınvestısııalyq kiris alýǵa jáne, tıisinshe, zeınetaqy jınaqtarynyń kóbeıýine yqpal etetin bolady.

Salymshy óziniń zeınetaqy jınaqtaryn jeke basqarýshy kompanııaǵa aýdarǵan kezde onyń óz jınaqtaryn basqa basqarýshy kompanııaǵa aýdarý ne Ulttyq Banktiń basqarýyna qaıtarý quqyǵy saqtalady.

3. Inflıasııa deńgeıi eskerile otyryp, jeke basqarýshy kompanııalarǵa berilgen zeınetaqy jınaqtarynyń saqtalýyna kepildi berile me?

Salymshylarǵa óziniń zeınetaqy aktıvterin basqarýǵa qatysýǵa, óziniń menshikti zeınetaqy josparyn qalyptastyrýǵa, óziniń jınaq aqshasyn ınvestısııalaýdyń balama saıasatyn tańdaýǵa jáne táýekel-dárejesiniń tıisti deńgeıine sáıkes keletin kiristilik alýyna múmkindik beriledi.

Salymshy, óziniń zeınetaqy jınaqtaryn senimgerlik basqarýǵa berý úshin ınvestısııalyq portfeldi basqarýshyny jáne  ınvestısııalyq strategııany tańdaı otyryp,y jınaqtaryn seinmgerlik basqarýǵa berý úshin ınvestsııalyq polrtfledi abssharýshyny jáne  ıvnestısıaolyqu strategıaıny ınvestısııalyq táýekelderdi qabyldaıdy. Osyǵan baılanysty, jınaqtardy jeke basqarýǵa berý kezinde ınflıasııanyń deńgeıi eskerile otyryp, zeınetaqy jınaqtarynyń saqtalýyna memlekettiń kepildigi basqarýshy kompanııanyń senimgerlik basqarýǵa qabyldanǵan zeınetaqy aktıvteri kiristiliginiń eń tómengi deńgeıin qamtamasyz etý jónindegi kepildigimen aýystyryldy.

Baǵalanatyn kezeńniń qorytyndysy boıynsha basqarýshy alǵan kiristilik nomınaldyq pen zeınetaqy aktıvteri kiristiliginiń eń tómengi máni arasynda teris aıyrma týyndaǵan jaǵdaıda, basqarýshy salymshyǵa osy aıyrmany menshikti kapıtalynyń esebinen óteýge tıis bolady.

Kiristiliktiń eń tómengi deńgeıi jeke basqarýshy kompanııalardyń basqarýyna berilgen zeınetaqy aktıvteriniń ortasha alynǵan kiristiliginen esepteledi.

Zeınetaqy aktıvteri boıynsha eń tómengi kiristilik pen ortasha alynǵan kiristiliktiń kórsetkishteri aı saıyn esepteledi jáne Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Bankiniń resmı ınternet-resýrsynda jarııalanady.

4. Zeınetaqy jınaqtaryn bir basqarýshy kompanııadan basqasyna jylyna neshe ret aýdarýǵa bolady? Zeınetaqy jınaqtaryn Ulttyq Banktiń basqarýyna qashan keri qaıtarýǵa bolady?

Zeınetaqy jınaqtaryn salymshy jeke basqarýshy kompanııalarǵa bere alady jáne olardyń basqarýynda salymshy zeınetkerlik jasqa jetkenge deıin bolýy múmkin.

Salymshy zeınetkerlik jasqa jetkenge deıin 10 kún buryn jeke basqarýshynyń senimgerlik basqarýyndaǵy zeınetaqy jınaqtary keste boıynsha zeınetaqy tólemderin júzege asyrý, zeınetaqy annýıtetin shartyn jasaý maqsattary nemese zańnamada kózdelgen ózge maqsattar úshin BJZQ-ǵa qaıtarýǵa jatady.

Bul rette búkil kezeń ishinde salymshylarda ózderiniń jınaqtaryn basqa basqarýshy kompanııaǵa jylyna bir retten jıi emes aýdarý ne zeınetaqy jınaqtaryn jeke basqarýshy kompanııaǵa bastapqy bergennen keıin eki jyl ótken soń Ulttyq Banktiń basqarýyna qaıtarý quqyǵy saqtalady. Merzimder boıynsha shekteý basqarýshylar úshin ınvestısııalyq keńistikti josparlaý qajettiligimen, sondaı-aq kiristiliktiń qysqa merzimdi qubylýy kezinde salymshylardyń ózderiniń múddelerin qorǵaýmen negizdeldi. 

5. Qarajatty basqarýshy qorǵa berý kezinde tabys salyǵy salyna ma?

Salymshy (alýshy) biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qorynan birjolǵy zeınetaqy tólemin turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartý jáne (nemese) emdelý úshin aqy tóleý maqsatynda ǵana alady.

Salymshynyń óziniń zeınetaqy jınaqtarynyń bóligin jeke basqarýshy kompanııaǵa basqarýǵa aýdarýy birjolǵy zeınetaqy tólemin alýǵa jatpaıdy, sebebi jeke basqarýǵa berilýge tıis zeınetaqy jınaqtary BJZQ júıesinde qalady. 

Osylaısha, jeke basqarýǵa berilgen zeınetaqy aktıvterin jeke basqarýǵa berý sátinde tabys salyǵy salynbaıdy.

6. Jeke basqarýshy kompanııalar salymshylardyń zeınetaqy jınaqtaryn qaıda salady? Basqarýshy kompanııalardyń ınvestısııalyq saıasatyna qandaı da bir shekteýler bar ma?

Qazaqstan Respýblıkasynyń Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý jónindegi agenttigi basqarýshy kompanııalardyń qyzmetin retteý sheńberinde jeke basqarýshy kompanııalar basqarýǵa qabyldanǵan zeınetaqy aktıvterin olardyń kredıttik sapasyn eskere otyryp ınvestısııalaı alatyn qarjy quraldarynyń tizbesin aıqyndady.

Bul tizbe Qazaqstan Respýblıkasynyń jáne shet memleketterdiń memlekettik baǵaly qaǵazdaryn, qazaqstandyq, sondaı-aq sheteldik uıymdar shyǵarǵan úlestik jáne boryshtyq memlekettik emes baǵaly qaǵazdardy, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń ekinshi deńgeıdegi bankterindegi jáne beırezıdent-bankterdegi salymdardy qamtıdy.

Portfeldi ártaraptandyrý maqsatynda zeınetaqy aktıvterin: bir qarjy quraldary shyǵarylymyna, bir uıym jáne onyń úlestes tulǵalary shyǵarǵan qarjy quraldaryna, sondaı-aq shetel valıýtasynda nomınırlengen qarjy quraldaryna ınvestısııalaý lımıtteri belgilengen.

Bul rette zeınetaqy aktıvterin ınvestısııalaý strategııasyn ınvestısııalyq portfeldiń qurylymyn, qarjy quraldarynyń túrleri boıynsha ınvestısııalaý lımıtterin jáne zańnamada belgilengen shekteýler sheńberinde zeınetaqy aktıvterin ártaraptandyrýdyń basqa da normalaryn aıqyndaıtyn, bekitiletin ınvestısııalyq deklarasııa sheńberinde basqarýshy kompanııanyń ózi aıqyndaıtyn bolady.

7. Salymshynyń qarajatty jeke basqarýshy kompanııaǵa aýdarǵan kezde onyń qarajaty esebinen (valıýta quraldarynyń úlesi, úlestik jáne boryshtyq quraldardyń araqatynasy, geografııalyq jáne salalyq ártaraptandyrý jáne t.b.) qalyptasatyn portfeldiń ólshemderin retteýge quqyǵy bar ma?

Jeke basqarýshy kompanııalardyń zeınetaqy aktıvterin basqarýy ujymdyq ınvestısııalaý qaǵıdattarynda júzege asyrylady, ıaǵnı salymshy óziniń zeınetaqy jınaqtaryn basqarýǵa bere otyryp, basqarýshy kompanııa aıqyndaǵan, zeınetaqy aktıvterin ınvestısııalaý úshin arnaıy ázirlengen onyń ınvestısııalyq deklarasııasynda belgilengen ınvestısııalyq strategııamen kelisedi.

Basqarýshy kompanııanyń ınvestısııalyq deklarasııasy ınvestısııalyq portfeldiń qurylymyn, qarjy quraldarynyń túrleri boıynsha ınvestısııalaý lımıtterin jáne zańnamada belgilengen shekteýler sheńberinde zeınetaqy aktıvterin ártaraptandyrýdyń basqa da normalaryn aıqyndaıdy.

8. Basqarýshy kompanııalarǵa zeınetaqy jınaqtaryn basqarýǵa berý úshin qandaı talaptar qoıylady?

Zeınetaqy aktıvterin basqarýshylar ınvestısııalyq portfeldi basqarýǵa lısenzııasy bar jáne ózderin tıimdi basqarýshy retinde kórsetken naryqtaǵy jumys tájirıbesi bar jumys istep turǵan kompanııalardan irikteletin bolady. Bul kompanııalarǵa qosymsha lısenzııalar alý qajet emes.

Kompanııany basqarý zeınetaqy aktıvterin basqarý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi belgileıtin qosymsha sandyq jáne sapalyq ólshemderge sáıkes kelýi tıis.

Basqarýshy kompanııada zeınetaqy aktıvterin ınvestısııalaýǵa baılanysty shyǵyndardy jabý úshin menshikti kapıtalynyń jetkilikti mólsheri bolýy tıis. Onyń menshikti kapıtalynyń mólsheri onyń basqarýyndaǵy zeınetaqy aktıvteriniń kólemine baılanysty.

Basqa negizgi ólshemderdiń ishinde klıentterdiń aktıvterin basqarý tájirıbesiniń jáne sońǵy birneshe jyldyń qorytyndylary boıynsha qarjy-sharýashylyq qyzmettiń oń nátıjeleriniń bolýyn, sondaı-aq menshik ıeleriniń qurylymynda qajet bolǵan jaǵdaıda kompanııany kapıtaldandyrýǵa qabiletti iri aksıonerdiń bolýyn bólip kórsetýge bolady. Budan basqa, zeınetaqy aktıvterin basqarýǵa ruqsat berý úshin basqarýshy kompanııanyń qyzmetinde prýdensııalyq normatıvterdi buzý faktileri, oryndalmaǵan qadaǵalap den qoıý sharalary ne Agenttik tarapynan qoldanylǵan sanksııalar, sondaı-aq baǵaly qaǵazdar naryǵynda josyqsyz áreket etý faktileri bolmaýy tıis.

Sandyq jáne sapalyq ólshemderge jaýap beretin kompanııalardyń tizimi Agenttiktiń resmı ınternet-resýrsynda ornalastyrylady jáne aı saıynǵy negizde jańartylady.

Kompanııalar sapaly jáne/nemese sandyq ólshemderdi buzǵan jaǵdaıda, mysaly, menshikti kapıtal mólsherin azaıtý jaǵdaıynda kompanııalarǵa kemshilikterdi joıýǵa ýaqyt beriledi jáne qajet bolǵan jaǵdaıda qoldanystaǵy qadaǵalap den qoıý sharalary nemese sanksııalar qoldanylady.

9. Zeınetaqy aktıvteriniń bir bóligin basqarǵysy keletin basqarýshy kompanııalar úshin qandaı komıssııa belgileý josparlanýda? Nemese bul keıbir faktorlarǵa (qandaı faktorlar?) baılanysty bola ma?

«Qazaqstan Respýblıkasynda zeınetaqymen qamsyzdandyrý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy zańynyń 53-babynda belgilengen zeınetaqy aktıvterin basqarǵany úshin ınvestısııalyq portfeldi basqarýshynyń komıssııalyq syıaqysynyń shekti shamasy alynǵan ınvestısııalyq kiristiń 7,5%-nan aspaıtyn shekte belgilenedi.

Komıssııalyq syıaqynyń naqty shamasy ınvestısııalyq portfeldi  basqarýshy men BJZQ arasynda jasalǵan zeınetaqy aktıvterin basqarý týraly shartta belgilenedi.

10. Salymshy men jeke basqarýshy kompanııa arasynda daý týyndaǵan jaǵdaıda salymshylardyń múddelerin kim qorǵaıdy? BJZQ, Ulttyq Bank nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi me?

Zeınetaqy aktıvterin basqarýshy kompanııalar basqarýshy men BJZQ arasynda jasalatyn shart negizinde salymshylardyń múddelerin qorǵaıtyn uıym retinde basqaratyn bolady. Sharttyń úlgilik nysany Qazaqstan Respýblıkasynyń Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń normatıvtik quqyqtyq aktisimen anyqtalady.

Shartqa sáıkes BJZQ salymshylardyń múddelerin bildiretindigin eskere otyryp, olardyń múddelerin qorǵaýdy da BJZQ júzege asyratyn bolady.

О́z kezeginde Ulttyq Bank pen Agenttik óz quzyreti sheginde salymshylardyń múddelerin qorǵaıdy.

11. Jeke basqarýshy kompanııalarǵa senimgerlik basqarýǵa berilgen salymshylardyń zeınetaqy jınaqtary qaıda jáne qalaı saqtalady jáne esepke alynady? Basqarýshy kompanııa lısenzııasynan aıyrylǵan ne taratylǵan jaǵdaıda  salymshylardyń aktıvteri ne bolady?

Senimgerlik basqarýǵa berilgen zeınetaqy aktıvterin esepke alý jáne saqtaý basqarýshy kompanııamen úlestes emes kastodıan bankte ashylǵan BJZQ shotynda júzege asyrylady.

Kastodıan banktiń negizgi mindetteriniń biri  zeınetaqy aktıvteriniń maqsatty paıdalanylýyn jáne zeınetaqy aktıvteri esebinen satyp alynatyn qarjy quraldarynyń zańnama talaptaryna jáne basqarýshy kompanııanyń ınvestısııalyq deklarasııasyna sáıkestigin baqylaýdy júzege asyrý bolyp tabylady.

Salymshylardyń árqaısysynyń zeınetaqy jınaqtaryn jeke esepke alýdy qamtamasyz etý maqsatynda BJZQ salymshylardyń jeke zeınetaqy shottary bóliginde óziniń aqparattyq júıesinde jeke basqarýǵa berilgen zeınetaqy jınaqtaryn esepke alýdy jalǵastyrady.

Basqarýshy kompanııa óziniń zeınetaqy aktıvterin ishki esepke alý júıesiniń derekterin kastodıan banktiń jáne BJZQ derekterimen sáıkestigine kastodıan shartynda belgilengen kezeńdilikpen (kún saıyn, apta saıyn jáne aı saıyn) úsh jaqty salystyrýdy júrgizetin bolady. Bul kastodıan shartynyń árbir tarapynyń zeınetaqy aktıvterin esepke alýdyń ashyqtyǵy men senimdiligin qamtamasyz etedi jáne sáıkesinshe salymshylardyń zeınetaqy aktıvteriniń saqtalýyn qamtamasyz etedi.

Basqarýshy kompanııa lısenzııasynyń qoldanysy toqtatyla turǵan nemese lısenzııadan aıyrǵan jaǵdaıda, kastodıan bankte saqtaýda turǵan  zeınetaqy aktıvteri BJZQ-nyń Ulttyq Banktegi kastodıan shotyna qaıtarylady.