Júkti áıelder men balalardy qalaı qorǵaımyz?

Sonymen, sońǵy táýliktegi málimet­terge sáıkes tek 14 shil­dede 640 almatylyq jańadan in­det juqtyrǵany belgili boldy. Bul kúnderi ınfeksııalyq stasıo­narlarda 1 947 adam emdelip jat­sa, onyń ishinde 168 bala bar. Jalpy reanımasııa jáne qarqyn­dy terapııa bólimshesinde 133 naý­qas jatyr.

Qysqasy, Almaty «qyzyl aı­maqtan» shyǵa almaı tur. S.Asfen­dııarov atyndaǵy Qazaq Ult­tyq medısınalyq ýnıversı­tetiniń juqpaly jáne tropıkalyq aýrýlar kafedrasynyń professory Kúlásh Qurmanova: «Sońǵy zertteýler kórsetkendeı, «úndi» shtamynyń qaýiptiligi sol, aýrý­ha­naǵa jatý men ólim qaýpi jo­ǵary. Koronavırýs ınfeksııasynan keıin derttiń aýyrlyǵyna qa­ra­mastan endotelııt, tamyrly mıkro jáne makrotromboz túrinde asqynýlar baıqalady, ıaǵnı ár­túrli aǵzalar men júıelerge áser etýi múmkin», deıdi.

Vırýstyń mýtasııasy týraly su­raqqa professor «quramynda RNQ bar koronavırýs tabıǵatta joǵary qubylmaly ıe», dep ja­ýap berdi. Eger popýlıasııada ujym­dyq ımmýnıtet qalyptassa, vırýs mý­ta­sııaǵa ushyramaıdy, óıtkeni ol tek tiri jasýshalarda kóbeıe ala­dy.

Professor sonymen qatar balalar men jastardyń aǵzasynda COVID-19-ǵa qarsy antıdeneler joq ekenin atady. Balalar jańa «Delta» shtamymen 5 ese jıi aýy­ra bastady. Sondyqtan K.Qur­manovanyń aıtýynsha, Qazaq­stan balalardy vaksınalaý qa­jettiligi týraly oılanýy kerek. Bul máseleni ǵalymdar, epıde­mıologter jáne klınıkter tal­qylaýy tıis.

Oraıy kelip turǵanda toqtala ke­tý kerek, taıaý kúnderi Almaty ákim­digi Fransııanyń jetekshi dárigerleriniń qatysýymen júk­ti áıelder men bosanatyn áıel­derdiń densaýlyǵyn qorǵaý bo­ıynsha vebınar ótkizip, pandemııa jaǵ­daıynda ana men balanyń densaýlyǵyn qorǵaý sharalaryn talqylaǵan bolatyn.

Vebınarǵa Almaty men Parıj­degi jetekshi aýrýhanalar­­­dyń aký­sher-gınekologteri, neona­tologtary, anestezıolog-reanımatologteri qatysyp, pandemııa kezinde júkti áıelder men jańa týylǵan nárestelerdi perınataldy kútý tájirıbelerimen bólisti. Tájirıbe almasý bo­san­dyratyn medısınalyq uıym­dardyń praktıkalyq dáriger­lerine, medısınalyq uıym­dar­dyń basshylarynyń jumysyn jaq­sartýǵa septesedi degen senim bar.

Osy baǵytta Almatyda ana men sábı óliminiń aldyn alý bo­ıynsha keshendi jospar júzege asyrylyp jatyr. Júkti, bosanǵan áıelderge ýaqtyly bilikti kómek kórsetý úshin mobıldi toptar quryldy, alǵashqy medısınalyq-sanıtarlyq kómek deńgeıinde qalanyń kópsalaly toby deń­geıinde qaýip tobyndaǵy júkti áıel­der boıynsha konsılıýmdar ótkiziledi.

Fransııadaǵy Port Royal – AP-HP perınataldyq ortalyǵynyń akýsher-gınekologi Olıvııa An­selem koronavırýs ınfeksııasyn juqtyrǵannan keıin ártúrli jastaǵy júkti áıelder arasynda júrgizilgen zertteýdiń aldyn ala nátıjelerimen tanystyrdy. KVI juqtyrǵan júkti áıelder úshin asqynýlardyń arasynda preeklampsııa bolýy múmkin. Bul – júktiliktiń 20-aptasynan keıin damıtyn jáne joǵary qan qysymymen, proteınýrııamen, jıi isinýmen sıpattalatyn júk­tiliktiń asqynýy. Sonymen birge ınfeksııanyń anadan balaǵa juǵý jaǵdaılary týylǵanǵa deıin de, bosanǵannan keıin de tirkelgen.

Sondaı-aq reanımasııalyq sharalardy basqarý jáne neonataldy kómek kórsetý máseleleri qarastyryldy. Doktor Elı Hadj Port Roıal jáne professor Valerı Bıran júkti nemese bosanatyn áıeldegi bar aýrýlardy eskere otyryp, emdeýdiń núkteli ádisin atap ótti.

Vebınardyń sońynda qaty­sýshylar júkti áıelderdiń qaýip tobyna jatatynyn jáne osy sanat­taǵylarǵa profılaktıkalyq sharalardy kúsheıtýdiń, qajet bolsa psıhologııalyq kómek kór­setýdiń mańyzyn atap ótti. Júkti áıelderdiń densaýlyǵyn saqtaý úshin qaýipsiz orta qajet.

Buǵan qosa mamandar KVI-diń sımptomdy naýqastarynyń úles salmaǵynyń arta túskenin aıtýda. Máselen, ótken aptanyń 7 kúninde aldyńǵy 7 kúnmen salystyrǵanda indet 1,5 esege óskeni anyqtalǵan edi.

Sońǵy aptada jas qurylymyn taldaý balalar men jastarǵa «Delta» shtamynyń tez juǵa­tynyn kórsetti. Máselen, 1 jasqa deıingi naýqas balalardyń úlesi salmaǵy 0,7%-dan 2,8% deıin ósse, 14 jasqa deıingi balalarda 0,4%-dan 15,0% deıin, 15-19 jas aralyǵyndaǵy jasóspirimderde 0,8%-den 5,2% deıin jáne 40-59 jastaǵy azamattar arasynda 1,5%-dan 24,7% deıin óskeni anyqtaldy. Sondyqtan qala bıligi turǵyndarǵa balalar men jasóspirimderdiń jaǵdaıyna erekshe nazar aýdaryp, olardyń adamdar kóp shoǵyrlanǵan jerlerge barýyna tyıym salýlary kerek ekenin qaıta-qaıta qaperge salyp otyr.

ALMATY