Sońǵy kezde mıkroqarjy uıymdarynyń (MQU) áleýeti týraly jıi sóz bola bastady. Naryqtyń bul segmentindegi oıynshylar belsendiliginiń artýy da osyǵan sebep sııaqty. Ári memleket te budan bylaı mıkroqarjy naryǵymen sanasýǵa nıetti ekenin baıqatty.

Bankter barmaıtyn bastama...
Prezıdent bıylǵy Joldaýynda bıznesti nesıeleý boıynsha mıkroqarjy uıymdarynyń áleýetin paıdalaný keregin aıtty. Bul bastama atalǵan uıymdar úshin de áleýetin baıytatyn, ózin kórsetetin jaqsy múmkindik.
«Jalpy somasy 6,3 trln teńge jumsalǵan daǵdarysqa qarsy sharalar júzege asyrylǵannan keıin ekonomıkamyzda artyq aqsha paıda boldy. Alaıda búgingi tańda bólingen qarjy áli barmaı jatqan salalar bar. Ekinshi deńgeıdegi bankter shaǵyn jobalarǵa, ásirese aýylǵa arnap aqsha salmaıdy. Sondyqtan mıkroqarjy uıymdarynyń áleýetin iske qosý kerek. Olar jergilikti jerde jumys isteıdi. О́ziniń tutynýshylaryn, olardyń bıznesi men múmkindikterin jaqsy biledi» degen edi Q.Toqaev.
Qarjyger Rasýl Rysmambetov ekinshi deńgeıli bankterdiń aýyldyq jerlerdegi jobalarǵa qarjy salmaýyna túsinistikpen qaraý kerek dep sanaıdy.
– Qarjylyq qadaǵalaýshynyń bankterge qoıatyn shekteýleri bar. Bul boıynsha qarjy ınstıtýttary táýekeli joǵary jobalarǵa aqsha sala almaıdy. Sondyqtan bankterdiń shaǵyn aýyl jobalaryna bara qoıýy ekitalaı. О́ıtkeni aýyldyq aımaqtarda nesıe kooperatıvteri jumys isteıdi. «Damý» jáne «Báıterek» uıymdaryna arnaıy fýnksııa berilgen. Menińshe, bankter shaǵyn jobalardy qarjylandyrýy úshin tómen rezervti talaptar ázirleý kerek. Al bizde ondaı talaptar onsyz da tómen, sondyqtan qarjylyq qadaǵalaýshy mundaı qadamǵa bara qoımas, – deıdi R.Rysmambetov.
Bank máseleleri boıynsha táýelsiz sarapshy Nurjan Bııaqaevtyń aıtýynsha, mıkroqarjy uıymdaryna basymdyqtyń berilýi – olardyń el aýmaǵynda fılıaldar sanynyń kóbeıýine, jumys sapasynyń artýyna aıryqsha áser etpek.
– Bankterdiń aýyl-aımaqtaǵy jobalarǵa kóńil bólmeıtini ras. Tipti fılıaldar jelisi búkil Qazaqstandy qamtyp jatqan Halyk Bank-tiń ózi negizinen tutynýshylyq maqsattaǵy nesıelerdi ǵana berýmen shekteledi. Sondyqtan Prezıdent Joldaýda bul baǵyttaǵy basymdyqty MQU-lar alýy tıis dep atady. Bul oryndy da. Endi olar qyzmet kórsetý spektrin keńeıte túsý úshin aýdan ortalyqtarynda óz ókildikteriniń sanyn, tıisinshe qyzmet sapasyn da arttyra túsýi kerek. MQU-lar jeke qosalqy sharýashylyqtardy ózderiniń mańyzdy baǵytyna aınaldyra alady jáne nátıje kórsetedi dep oılaımyn, – deıdi sarapshy.
Bankke aınalýy múmkin be?
Osyǵan deıin keıbir mıkroqarjy uıymdarynyń bankke aınalýy týraly aıtylyp qalǵan edi. Máselen, KMF pen Solva basshylary ózderiniń úlken bankke aınalý múmkindigi bar ekenin jáne jaqyn ýaqytta bul prosesti júzege asyrýlary múmkin ekenin málimdegen.
– KMF-tyń maqsatty naryǵy – shaǵyn jáne orta bıznes. Alaıda kompanııa bólshek segmentte, atap aıtsaq, avto jáne taýar nesıesi boıynsha da qadamdar jasap jatyr. Biz buǵan evolıýsııalyq damý jolymen keldik. Jalpy, 20 jylda qazaqstandyq mıkroqarjy uıymdary edáýir progress kórsetti: qaryz alýshylar sany, nesıeleý kólemi boıynsha ósti, halyqaralyq seriktester, ınvestorlar moıyndady, ásirese mıkrokásipkerlerdi belsendi nesıeleý arqyly klıenttik baza keńeıe tústi. MQU boıynsha Qazaqstanda zańdyq jáne qadaǵalaý bazasy bar. Naryq damýyn baqylap otyratyn qaýymdastyq ta jumys isteıdi. Sektordyń ári qaraı damı túsýi úshin zańnan basqa shekteý joq. Menińshe, MQU klıentterine shot ashyp, aýdarym jasap, valıýta aıyrbastap, nesıe kartalaryn paıdalaný boıynsha keıbir zańnamalyq shekteýler alynyp tastalýy kerek, – deıdi KMF mıkroqarjy uıymynyń basqarýshy dırektory Dalıda Davlıatshına.
Bankke aınalýdan úmitti uıymnyń biri – Solva. Bul uıym halyqaralyq IDF Eurasia qarjylyq tobynyń quramyna kiredi. Atalǵan toptyń negizin salýshy Borıs Batın otandyq mıkroqarjy uıymdary júıeli jumys pen kásibılik, nesıeleý ádisteri men portfel sapasy boıynsha bankterden qalyspaıtynyn jetkizdi.
– Tipti keıbiriniń reıtıngi keı bankterden táýir. Mán bersek, MQU-lar bankke qaraǵanda tıimdi sharttar usynady. Eger úsh-bes jyldyq nesıe kórsetkishin alar bolsaq, bizdiki bankterden arzan. Kóptegen klıentter bizge kelip banktegi nesıesin qaıta qarjylandyryp jatady. Senimdilik turǵysynan bankterden kem túspeıtinimizdi nesıe reıtıngimiz de rastaıdy. Sondyqtan iri MQU-lar bankke aınalýǵa daıyn. Bizde de ondaı jospar bar. Qyzmetter spektrin keńeıte túskimiz keledi. Ásirese, shaǵyn jáne orta bıznes úshin. Esepteý shotyn ashyp, býhgalterııa júrgizip, sondaı-aq karta shyǵaryp, tólem prosesin júzege asyryp, aınalym qarjysymen nesıe bersek deımiz. Bul úshin banktik lısenzııa qajet. Qazir osy másele boıynsha qarjylyq qadaǵalaýshymen kelisip jatyrmyz. Bul jospar 12 aıda iske asady degen úmit bar. Biraq bári transformasııanyń formasyna baılanysty, – deıdi B.Batın.
Sarapshylar pikiri qandaı?
Rasýl Rysmambetov mıkroqarjy uıymdarynyń bankke aınalý bastamasyn qoldaıdy. «Meniń oıymsha, mıkroqarjy uıymdarynyń bankke aınalýy jaqsy úrdis. О́ıtkeni ondaı bankterdiń tájirıbesi mol jáne jeke tulǵalar men shaǵyn jáne orta bızneske qyzmet kórsetý boıynsha ábden jumys istep shyńdalǵan prosedýralar bolady. Mıkroqarjy uıymdary shyǵyndy azaıtýmen turaqty túrde jumys isteıtindikten mını-bank bola alady, tıisinshe, óńirlerde kishigirim jobalarmen tıimdi túrde aınalysady. Sondyqtan bul rette mıkroqarjy uıymdarynyń tájirıbesi biz úshin asa qajet» deıdi ol.
Bıyl Joldaýda Prezıdent «memleket budan bylaı bankterge kómektespeıdi» degen edi. Shyny kerek, bul kópshilik kútken sóz boldy. О́ıtkeni osyǵan deıin memlekettiń qansha bankti aıaǵynan turǵyzǵanynan buryn, quıylǵan qarajatty sanaý qıynǵa soǵary sózsiz.
– Eger memleket bankterge shynymen kómektespeıtin bolsa, onda aldaǵy úsh jylda 5-6 bank jabylady dep kútýge bolady. Olardyń 2-3-eýi shynymen de jumystaryn toqtatady, qalǵandary mıkroqarjy uıymdaryna aınalady. Al qazir memlekettik baǵdarlamalar qarjysy bankter arqyly taratylyp otyrǵandyqtan memlekettiń bankterge belsendi túrde kómektesip otyrǵany belgili, – deıdi R.Rysmambetov.
Sarapshynyń bankterdiń mıkroqarjy uıymy dárejesine tómendeýine qatysty oıyn mıkroqarjy uıymdary qaýymdastyǵynyń basshysy Erbol Omarhanov ta qostaıdy. Ol qazir birqatar MQU menshik kapıtaly jáne aktıvteri boıynsha keı banktermen teńeskenin jetkizdi. Onyń aıtýynsha, qazir Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń qoldaýymen mıkroqarjy uıymdaryna konvertasııa jolymen bank atanýǵa múmkindik beretin zańnamaǵa ózgerister engizilip jatyr.
– Bizdiń oıymyzsha, MQU-lardyń bankke aınalýy bankterdiń de MQU-ǵa aınalý múmkindigin bildirýi tıis. Iаǵnı bul keri qozǵalysy bar prosess. Sondyqtan bank sektoryndaǵy keı oıynshylar MQU mártebesine kóship jatsa, buǵan tek qýanamyz, – dedi E.Omarhanov.
Telegramdaǵy RiskTakersKZ kanalynyń jazýynsha, ShOB-ty nesıeleý boıynsha MQU-lar bankke qaraǵanda sapaly ekspertıza jasaı alady.
«Biz mıkroqarjy uıymdaryn damytý jáne olardyń áleýetin paıdalaný ıdeıasyn qoldaımyz. Sheteldik bankterdiń Qazaqstannan ketýine qaramastan Solva sııaqty halyqaralyq kompanııanyń kelgeni qýantady. Shyn máninde MQU-larǵa nazar aýdarý arqyly qarjylyq qadaǵalaýshy durys qadam jasady, atalǵan ıdeıany Prezıdent te qoldap otyr. Sheneýnikter men bank lobbıleri bul bastamany aıaqtan shalmaıdy dep senemiz» dep jazady kanal avtorlary.
Qarjy • Búgin, 16:50
ShQO-da azyq-túlik baǵasyn negizsiz ósirgen kásipkerler jazalanady
Aımaqtar • Búgin, 16:45
Qazaqstanda temirjol qozǵalysy qaýipsizdigin buzǵandarǵa jaza kúsheıtiledi
Qazaqstan • Búgin, 16:32
Álemniń 20 eli Ýkraınaǵa qarý-jaraq berýge kelisti
Álem • Búgin, 16:25
О́tken jyly elimizde 446 myń sábı dúnıege kelgen
Qoǵam • Búgin, 16:18
Balqashta sý deńgeıi shekti mólsherden 1 metr joǵary tur
Aımaqtar • Búgin, 16:09
Aqsholaqov Reseıden gaz tartýdyń ońtaıly joldaryn atady
Qazaqstan • Búgin, 15:52
Memlekettik granttar berý boıynsha konkýrs jarııalandy
Ǵylym • Búgin, 15:42
Moldovanyń eks-prezıdenti satqyndyq jasady degen kúdikpen ustaldy
Álem • Búgin, 15:30
О́zbekstanda zańsyz ustalǵan qazaqstandyq týrısterge qatysty SIM pikir bildirdi
Oqıǵa • Búgin, 15:22
Qyzylordada 214 memlekettik qyzmetshi jaýapqa tartyldy
Qazaqstan • Búgin, 15:15
Shymkentte órtengen ǵımarattan máıit tabyldy
Oqıǵa • Búgin, 15:02
Dıplomdyq jumystarǵa qoıylatyn talap ózgeredi – Ashat Aımaǵambetov
Bilim • Búgin, 14:53
12 jastaǵy qyzdy tonaǵan ury ustaldy
Qazaqstan • Búgin, 14:42
AÁK alatyn turǵyndarǵa gaz baǵasy tómen bolady
Úkimet • Búgin, 14:35
Nur-Sultanda myńdaǵan úı gazǵa qosylady
Elorda • Búgin, 14:25
Stýdentterdiń shákirtaqysy 20 paıyzǵa artady
Bilim • Búgin, 14:12
Bıyl 93 eldi meken gazben qamtylady
Qazaqstan • Búgin, 14:01
Aqtóbede oqýshy qyzdy qańǵybas ıtter talap tastady
Oqıǵa • Búgin, 13:44
Elden zańsyz aqsha shyǵarýǵa baqylaý kúsheıgen
Qoǵam • Búgin, 13:36
Elimizde 18 myń adam múgedektikti úıinen shyqpaı rásimdedi
Qoǵam • Búgin, 13:25
Ishki naryqta gaz tutyný kólemi 35 paıyzǵa artqan
Úkimet • Búgin, 13:18
Túrkistan oblysynda eki bala shuńqyr sýyna batyp ketti
Aımaqtar • Búgin, 13:13
Tennısshi Alan Qurmanǵalıev aldyna jan salmady
Sport • Búgin, 13:02
Prezıdent jemqorlyqqa qarsy kúresti kúsheıtýdi tapsyrdy
Prezıdent • Búgin, 12:55
Elimizdegi alǵashqy AES Balqash mańyna salynýy múmkin
Qoǵam • Búgin, 12:50
Bıyl 170 myńnan astam túlek úshin sońǵy qońyraý soǵylady
Bilim • Búgin, 12:40
Egistik sýynyń 40 paıyzy dalaǵa ketip jatyr – Álıhan Smaıylov
Úkimet • Búgin, 12:31
Aımaqtar • Búgin, 12:23
Sońǵy qońyraýda ustazdarǵa gúl syılaýǵa bola ma?
Bilim • Búgin, 12:16
Elordada Sırııa jónindegi kezekti kelissóz ótedi
Elorda • Búgin, 12:07
Germanııa maımylsheshek aýrýyna baılanysty karantın jarııalaıdy
Álem • Búgin, 11:57
Din máseleleri jónindegi aqparattyq-túsindirý toby aqtóbelik turǵyndarmen kezdesti
Aımaqtar • Búgin, 11:44
Kýveıtte qumdy daýylǵa baılanysty áýe reısteri toqtatyldy
Álem • Búgin, 11:39
Elordada 11 avtobýs baǵytyn ýaqytsha ózgertti
Elorda • Búgin, 11:29
Qyzylorda oblysynda kúrish alqaby qysqardy
Qazaqstan • Búgin, 11:17
«Dostyq» kanaly arqyly 330 mln tekshe metr sý alynady
Qazaqstan • Búgin, 11:08
Shardara sý qoımasyna keletin sý kólemi ulǵaıdy
Qazaqstan • Búgin, 10:59
Asa iri kólemde alaıaqtyq jasaǵan er adam 7 jylǵa sottaldy
Oqıǵa • Búgin, 10:50
Elimizde taǵy 4 adamnan koronavırýs anyqtaldy
Koronavırýs • Búgin, 10:41
Uqsas jańalyqtar