Buqaralyq sport búr jarǵan shahar

Jattyǵýǵa arnalǵan joba

Bul joba Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń Qazaqstan halqyna Joldaýynda kórsetilgen mindetterdi iske asyrý aıasynda qolǵa alynǵan bolatyn. Tyń qadam Nur-Sultan qalasy ákimdiginiń qoldaýymen qalalyq dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasynyń bastamasymen iske asyrylýda. Eń bastysy, jattyǵý sabaqtaryn bilikti jattyq­ty­rýshylar tegin ótkizedi. Osylaısha, mundaı ashyq jattyǵýlar qala turǵyndary arasynda birden tanymal bola bastady. Balalardan bastap, qart adamdarǵa deıin jattyǵý jasaýǵa qumartyp keledi.

«Qoljetimdi sport» jobasy bar eke­nin estip, qýanyp qaldym. Qazir meniń ýaqy­tym da, jasym da densaýlyǵyma kóńil bólýge múmkindik beredi. О́z basym skan­dı­na­vııalyq serýendeýmen aına­ly­samyn dep sheshtim. Munda ba­lalardyń aqy tólemeı-aq aınalysyp júrgenine kýámin. Balasyn qymbat seksııalarǵa jetelep, aqy tóleýge árkimniń múmkindigi bola bermeıdi. Al munda barlyq jaǵdaı jasalǵan», deıdi qala turǵyny Nurbaǵıla Dáýitbaeva.

Jyl boıy qala turǵyn­da­rynyń, sonyń ishinde bala­lardyń demalys ýaqy­tyn tıimdi ótkizý jáne salamatty ómir sal­­tyn nasıhattaý maqsatynda qol­ǵa alyn­ǵan jobanyń máni men mańyzy zor. Joba jospary boıynsha jaz aılarynda jú­girý, ıoga, zýmba, vorkaýt, skan­dı­na­vııalyq júris, tynys alý gımnas­tıkasy, strıtboldan tegin jattyǵýlar men sabaqtar uıymdastyrylsa, qys mezgilinde shańǵy jáne konkı tebýden tegin jattyǵýlar ótedi. Osy joba aıasynda bıylǵy aqpan-naýryz aılarynda qalalyq dene shynyqtyrý jáne sport bas­qarmasy qala turǵyndary úshin konkımen jáne shańǵymen syrǵanaýdan kásibı jat­tyq­ty­rýshylarmen tegin jatty­ǵý­lar uıym­dastyrǵan bolatyn. Nátı­je­sinde, elor­danyń 2 myń turǵyny (sonyń ishinde ba­lalar da bar) konkımen jáne shań­ǵy­men syrǵanaýdy tegin úırendi. Joba qala­myzdyń shet aımaqtarynyń turǵyn­da­ryn da qamtydy.

Sonymen qatar joba aıasynda jaz aılarynda fýtboldan Aula ligasy jáne strıtboldan Nursultan CUP týrnırleri uıymdastyryldy. 2 myńǵa jýyq balany qamtyǵan jarys ata-analar men balalar tarapynan joǵary baǵaǵa ıe boldy. Aula ligasy týrnıriniń sońǵy kezeń oıyndary «Astana Arena» sport kesheninde ótti. Bul óz kezeginde balalardyń sportqa degen qyzyǵýshylyǵyn oıatyp, yntasyn arttyrdy. Aldaǵy ýaqytta mundaı sharalardy dástúrli túrde ótkizý josparlanyp otyr.

Sondaı-aq aýlalarda te­gin jattyǵý jumystaryn uıym­dastyrý maqsatynda respýblıkalyq Aula fit jobasy qolǵa alyndy. Nur-Sultan qalasyndaǵy 6 aýlada fýtbol, shahmat, strıt vorkaýt, basketbol, balalar fıtnesi bo­­­­ıynsha ár aýlaǵa jattyqtyrýshy-nusqaýshylar bekitilip, ár toqsan saıyn tegin jattyǵýlar ótti. Qala shetindegi birneshe orta mektepter men sport nysandarynda (№68 orta mek­tep, №49 orta mektep, sondaı-aq «Nýral», «Aspan» sport keshenderi men «Asylhan», «Profıt», «Qorǵaljyn» sport klýby men «Kúıgenjar» turǵyn úı alabynda) jekpe-jek sport túrlerinen úıirmeler ashylyp, balalar sportpen tegin shuǵyldanýda. Al qalanyń 91 jalpy bilim beretin mektebindegi 52 sport seksııasynda 30 myńǵa jýyq bala sportpen shuǵyldanady. Sondaı-aq ulttyq sport túrlerin damytý maqsatynda «Arqa Alan» ulttyq sport túrleri ortalyǵy ashyldy. Atalǵan ortalyqta qazirgi tańda 600-den asa bala shuǵyldanady.

Qazirgi tańda qalada 33 aýla klýby ju­mys isteıdi. Atalǵan klýbtarda az qam­­tyl­ǵan otbasylardan shyqqan 3 myń­nan asa bala sportpen tegin shuǵylda­nady. Qalalyq máslıhat depýtatta­ry­nyń usynysymen jastar saıasaty basqar­masyna qarasty aýla klýbtarynyń sport­tyq baǵyt­ta­ryn dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasynyń quzyretine alyp, da­mytý qolǵa alynýda.

Bıylǵy birinshi jartyjyl­dyq­tyń qorytyndysyna súıensek, Nur-Sultan qalasynda 378 835 adam sportpen turaqty túrde aınalysady. Bul jalpy qala halqynyń 31,5 paıyzyn quraıdy. Osy kórsetkishti jyldyń sońyna deıin 35 paıyzǵa jetkizý josparlanyp otyr. Sondaı-aq úlken tennısti barlyq balaǵa qol­jetimdi etý maqsatynda jalpy bilim be­retin mektep aýlalaryndaǵy jáne saıa­baq­­tardaǵy tennıs korttaryn, qala bo­ıynsha ıgerilmeı jatqan 14 alańdy qaıta qalpyna keltirip, paıdalaný boıynsha jumystar júrgizilýde. Joba aıasynda erek­she qajettilikteri bar jáne áleýmettik az qam­tylǵandar sanatyna jatatyn balalar tennıspen tegin aınalysa alady. Qala­daǵy myńnan astam bala tennıspen aına­lyssa, joba iske asqannan keıin tennıspen 10 myńǵa jýyq bala aınalysady dep kútilýde.

11 sport mektebi bar

«Táni saýdyń – jany saý» deıdi dana halqymyz. Egemen eldiń erteńi – búgingi balaqaılar bolǵan soń, deni saý urpaq tárbıeleý máselesi qashanda mańyzdy. Bul rette, jas urpaqtyń qanatyn qataıtyp, býynyn bekitýge barynsha kóńil bólinip keledi. Máselen, búginde balalar men jasóspirimderge arnalǵan 11 sport mektebi ju­mys istep tur. 73 bólimshede 8 032 sportshy sportpen tegin shuǵyldanady. Elor­dalyq jastar den qoıǵan sporttyń 57 túri – olımpıadalyq sport túri sanalady. Sonymen qatar ulttyq jáne múmkindigi shekteýli jandarǵa arnalǵan sport túrleri de bar. Sport mektepterine shákirtter jyl saıyn qyrkúıek-qazan aı­larynda qabyldanady. Ata-analar bala­lary baratyn sport mektebi men aınalysatyn sport túrin tańdap, ótinish jazady. Dárigerlik tekserýden ótip, bala densaýlyǵynda sportpen aınalysýǵa esh kedergi joqtyǵyn rastaıtyn anyqtama alady. Tıisti qujattardy tapsyrǵan soń, balalar irikteýge shaqyrylady. Irikteý synynda balalardyń ár sport túri bo­ıynsha belgilengen normatıvterdi oryndaı alý qa­bileti synalady.

Byltyr qalalyq dene shy­nyq­tyrý jáne sport basqar­masyna baǵynysty eki mekemeniń jumys júıesi ózgerdi. «Tolaǵaı» joǵary sport mektebi» – «S­portty olımpıada sport túrleri bo­ıyn­sha damytý dıreksııasy» bolyp túrlendi. Al «Jiger» sporttyq klýby» – «Sportty olımpıadalyq emes túrleri boıynsha damytý dıreksııasy» bolyp qaıta quryldy. Aldaǵy ýaqytta basqarma tarapynan issaparǵa bólinetin qarajat tikeleı eki mekemege bólinedi. Sondaı-aq qarajat ár sport túriniń jyldyq jospary boıynsha aldyn ala bekitiledi. Osy ózgertýlerdiń nátıjesinde, Olım­pıa­da­lyq jáne Olımpıadalyq emes sport túrlerin damytý dıreksııalarynyń qu­zyreti artyp, Nur-Sultan qalasynyń qu­rama komandalarynyń sporttyq is-sha­ra­larǵa, halyqaralyq dodalarǵa da­ıyndyq jumystary tıisti deń­geı­de júze­ge asýda. Sondaı-aq byltyrdan bastap elordalyq sport­­shylardyń issaparǵa bóli­ne­tin qarajat tikeleı qonaq­úıler men sportshylardyń jeke esepshotyna aýdarylyp keledi. Bul qadam sportshylarǵa qolaıly jaǵdaı jasap qana qoımaı, sporttaǵy sybaılas jemqorlyqtyń da aldyn alatyny anyq.

Sportshylar qarjydan qaǵylmaıdy

Sanany turmys bılemeı tur­maı­dy. Byltyrdan beri jetis­tikke jetken Nur-Sultan qala­synyń sportshylaryna aı saıynǵy tólemaqynyń da mólsheri ul­ǵa­ıyp, ony alatyn sportshylar sany 84-ten 170-ke deıin artty. Jańa qaýlyǵa sáıkes, Olım­pıa­da oıyndarynyń elor­da­lyq jeńimpazdary 97 334 teńgeniń or­nynan 694 500 teńge alady. Sol sekildi Álem chempıonatynyń úzdikterine tóle­ne­tin aı saıynǵy tólemaqynyń kólemi de 93 794 teńgeden 277 800 teńgege deıin ósti. Azııa chempıonatynyń jeńim­paz­dary aı saıyn 83 176 teńgeniń ornyna 222 240 teńge, al Qazaqstan chempıonatynyń jeńimpazdary 79 637 teńgeniń ornyna 166 680 teńge tólemaqy alady. Sony­men qatar 2024 jylǵa deıin jat­tyq­tyrýshylar men sport­­taǵy oqytýshylardyń jalaqysy 100 pa­ıyzǵa ósedi.

50 sportshyǵa bilim granttary berildi

Bıyl elordalyq sport­shy­lar­ǵa L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń dene shynyqtyrý jáne sport maman­dyq­taryna qala ákiminiń 50 bi­lim granty berildi. «Nebir myq­ty sportshylar, el namysyn halyqaralyq arenalarda qorǵap júrgen sańlaqtar memlekettik grantqa ilinbegen jaǵdaıda qujatyn qoljetimdi mamandyqtarǵa tapsyrýǵa májbúr bolady. Sonyń saldarynan biz myqty mamandar shyǵady degen sportshylarymyzdan aıyrylyp qalyp jatamyz. Soǵan baılanys­­­ty, qala ákimi Altaı Kólginovke usynys jasalyp, elordalyq 50 sportshyǵa qala ákiminiń grantyn berý týraly sheshim qabyldandy. Joǵary oqý oryndaryn aıaqtaǵan soń mamandar jattyqtyrýshy, nusqaýshy retinde qalalyq sport uıymdaryna jumysqa qabyl­da­nady. О́z kadrlarymyzdy osy­laı daıyndaımyz», deıdi dene shynyqtyrý jáne sport bas­qar­masynyń basshysy Samat Erǵalıev.

Sondaı-aq bıyl balalar men jasós­pi­rim­derge arnalǵan sport seksııalaryn jan basyna shaq­qan­daǵy normatıvtik qarjy­lan­dyrý baǵdarlamasy júzege asyrylýda. Atalǵan baǵdarlama aıasynda memleket tarapynan 400 mln teńge qarajat bólinip, qazirgi tańda 9 682 balaǵa vaýcher berildi.

Sporttyq ınfraqurylym damyp keledi

Búginde qalada 4 dene shynyq­tyrý jáne saýyqtyrý kesheni salynýda. Álem­dik arenada eldiń atyn shyǵaryp, me­reıin ústem eter sport salasyn damy­tý­dyń alǵashqy qadamy qala turǵyn­dary men qonaqtarynyń sport nysandaryna qoljetimdiligin art­tyrýdan bas­talady. Jyl so­ńyna deıin qala ma­ńyndaǵy «Kóktal-2», «О́ndiris», «Temir­jolshylar», «Úrker» turǵyn alap­­ta­rynda dene shynyqtyrý-saýyqtyrý keshenderi paıdalanýǵa berilmek. Sary­ar­qa, Baıqońyr, Esil, Almaty aýdan­darynda ashylatyn sport keshenderi bala­lar men jasóspirimderdi ǵana emes, atalǵan aýdan turǵyndarynyń da sportpen shuǵyldanýyna jaǵdaı jasaıdy.

Qala ákimi Altaı Kólginovtiń qoldaýy­men «Astana Arena» sport keshe­niniń jany­nan «Ja­ýyn­­gerlik óner ortalyǵy» men «Boks ortalyǵy» ashyldy. Jırentaev kóshesinde oń jaǵalaý tur­­­ǵyndary úshin Jekpe-jek or­ta­lyǵy, Táýelsizdik sara­ıynda Kórkem gımnastıka ortalyǵy men «Saryarqa» velotregi janynan Dzıýdo ortalyǵy óz qyzmetine kiristi. Birqatar sport­tyq ny­sanǵa aǵymdaǵy jáne kúrdeli jóndeý jumystary júrgizilip jatyr. Atalǵan ortalyqtar zamanaýı qural-jab­dyqtarmen jab­dyq­ta­lyp, qazirgi tań­da balalar tegin jattyǵý jumystaryn júrgizýde.

Bıyl memleket-jeke serik­tes­tik aıasynda «Qazaqstan» sport saraıyna kúr­deli jóndeý ju­mys­taryn júrgizý maq­sa­tynda slovakııalyq qurylys kom­­pa­nııasymen kelisimshart jasaldy. Q.Muńaıtpasov atyndaǵy ortalyq stadıonǵa da kúrdeli jóndeý jumystary júrgiziledi. «Jumyspen qamtý-2020» Jol kartasy baǵdarlamasy aıasynda qaladaǵy «Tolqyn», «Jeńis», «Barys» sport keshenderinde kúrdeli jóndeý jumystary qolǵa alyndy. Sonymen qatar memlekettik baǵdarlama aıasynda «Úrmeli fýtbol maneji» de aýystyryldy. «Astana Arena» stadıonynyń fýtbol alańy da aýys­tyrylyp, nysan qazir ha­lyq­ara­lyq fýtbol qaýym­das­ty­ǵynyń (FIFA) talaptaryna saı keledi.

Byltyr qarashada Jeńil atletıkalyq sport maneji paıda­la­nýǵa berildi. Zama­naýı úlgide joǵary tehnologııamen jab­­­dyq­talǵan keshende jeńil atletı­ka­­nyń barlyq túrin damytýǵa jaǵdaı jasal­ǵan. Sonymen qatar manejde sport­­shy­lar Qazaqstan jáne Álem chempıo­nat­ta­ry­na, Olımpıada oıyndaryna alań­syz daıyndalýy úshin barlyq múm­kin­dik qa­ras­tyrylǵan. Qazirgi tańda qala­lyq jeńil atletıka federasııasynyń ju­my­sy jan­danyp, jeńil atletıkadaǵy 48 baǵyttyń 22 baǵyty qarqyndy damýda. Sondaı-aq bıyl qalada sport kolızeıi ashyldy. Trıatlon parki, EUÝ ǵımaraty janyndaǵy kópir astynda arnaıy sport alańdary jasaqtaldy. Qaladaǵy barlyq saıabaqta Street Workout alańdary men jat­ty­ǵýǵa arnalǵan qural-jabdyqtar bar.

Shahardaǵy velojoldar men júgirý jol­darynyń da kólemi jyl sanap ul­ǵaıyp keledi. Qazir­gi tańda qala aýma­ǵyn­da velosıped jolynyń uzyndyǵy 70 shaqyrymdy quraıdy. Aldaǵy ýaqytta uzyndyǵy 123 shaqyrym bola­tyn velojol tóselmek. Sony­men qatar múm­kin­digi shekteý­li jan­darǵa arnalǵan Par­alım­pıa­da­lyq jattyǵý ortalyǵy ju­mys isteıdi. Halyqaralyq deń­­geı­degi ma­man­dan­dyrylǵan orta­lyqta 17 sport túri boıynsha tegin jattyǵý ótkiziledi. Búgin­de or­talyq aıyna 3 400-den asa adamdy qabyldaıdy.

Taǵy bir mańyzdy qadam re­tin­de qalalyq dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasynyń tap­syr­masy negizinde «Balalar-jasóspirimder sport mektebi, múgedek sportshylarǵa arnalǵan sport mektebi» KMM-de ashylǵan sledj hokkeıdi aıtýǵa bolady. Bul sport túrinen alǵashqy 3 daıarlaý toby bar. Jalpy, sportshylar sany – 15 adam. Jattyǵýlar «Tarlan» muz aıdynynda ótedi. Sondaı-aq bıyl elordada shaıbaly hokkeıden elimizdegi tuńǵysh áıelder akademııasy ashyldy. AQSh-taǵy hokkeı klýbynyń jat­tyqtyrýshysy bolǵan Bulbul Qar­tanbaıdyń bastamasymen ashylǵan akademııaǵa qalalyq ákimdik jan-jaqty qoldaý kórse­týde. Atalǵan akademııada balalar tegin jattyǵa alady.

Sıfrlandyrý – jeńistiń bastaýy

Memleket basshysynyń sıfr­­­­landyrý týraly tapsyrmasyn oryndaý maqsatynda jospar jasalýda. Osyǵan oraı E-sport biryńǵaı sıfrly platformasy iske qosyldy. Atalǵan platforma qurama sportshylary men jat­tyqtyrýshylary tiziminen bastap, ja­rys qorytyndylarynyń hattamalaryn, oqý-jattyǵý prosesin jáne sport nysandarynyń ju­mysyn qadaǵalaýǵa múmkindik beredi. Sondaı-aq aldaǵy ýaqytta qala turǵyndary úshin Nur-Sultan Sport-City qosymshasy jasalýda. Atalǵan qosymsha arqyly qala turǵyndaryna sport nysandary men sport úıirmeleri, qaladaǵy sporttyq is-sharalar týraly aq­parattar qoljetimdi bolady.

Múmkindigi shekteýli balalarǵa at sporty maneji ashylady

Jyl sońyna deıin erekshe qa­jettiligi bar balalardy ıppo­terapııa ádisimen emdeıtin at sporty keshenin ashý josparlanýda. Ortalyq múmkindigi shekteýli ba­lalardy ońaltý jumystaryn júrgizbek. Sondaı-aq at sporty maneji ulttyq sport túrlerin damytyp, respýblıkalyq jáne halyq­aralyq deńgeıdegi jarys­­­tar ótkizýge múmkindik beredi. Buǵan qosa, manej janynan uzyn­dy­ǵy 13,2 shaqyrymdy quraı­tyn atpen júrýge arnalǵan jol tóseldi.

Elordanyń sport sala­syn­daǵy eń basty jańalyǵy re­tinde sport­shy­larǵa arnalǵan alǵashqy medı­sı­nalyq orta­lyq­tyń ashylýyn aıtýǵa bolady. Bıyl paıdalanýǵa beriletin bul ortalyq­ta sportshylar arnaıy dárigerlik tekserýden ótip, sport dárigerleri, psıhologter men sporttyq massaj ja­saýshy­lar, sportshylardyń tamaqtanýyn qada­ǵa­laı­tyn arnaıy mamandardyń kómegine jú­gine alady. Sonymen qatar dıspanserde sportshylardyń em alýyn bilikti sport dárigerleri baqylaýda ustaıdy. Buǵan deıin sportshylarǵa №5 qalalyq emhana medısınalyq qyzmet usynyp kelgen edi. Mundaı medısınalyq kómekke jú­gi­ný qo­l­aısyzdyq týǵy­­zyp, olardyń daıyn­d­­yǵy men saýyqtyrý prosesine keri áse­rin tıgizgen soń bul máseleni sport­shylar qala ákimimen kezdesýde kóterdi. Sportshylar shahar basshysynan jeke medısınalyq mekeme bólýdi surady. Elordalyq sportshylardyń bul usynysy qala ákimi Altaı Kólginovtiń tarapynan qoldaý tapty.

Iri sporttyq is-sharalar ortalyǵy

Búginde elordada sporttyń ár túrinen iri respýblıkalyq, halyqaralyq sharalar ótkizilip keledi. Bul qadam turǵyndardyń sportqa degen qyzyǵýshylyǵyn art­tyryp, qaladaǵy sporttyq ınfra­qurlymnyń damýyna jaǵ­daı jasaıdy. Jyl basynan beri qala ákimdiginiń qoldaýymen grek-rım kúresinen halyqaralyq týrnır, jeńil atletıkadan qala chempıonaty, júzýden qalanyń ashyq chempıonaty syndy iri is-sharalar ótti. Sonymen qatar jyl sa­ıyn qazaq kúresinen «Qazaqstan ba­ry­sy», báıge túrlerinen «El­basy kýbogi», kókpar, teńge ilý, aýdaryspaq sekildi iri dodalar uıym­dastyrylýda. Munyń bári elor­dada ulttyq sport túr­le­riniń qarqyndy damyp kele jatqanynyń kórinisi.

Sondaı-aq buqaralyq sportty damytýǵa negizdelgen Astana marafon, Astana dýatlon, qysqy trıatlon, velosherý, «Burqasyn» qysqy festıvali sekildi iri dodalar elordalyqtardyń asyǵa kútetin is-sharalaryna aınaldy. Eldegi pandemııa kezinde qala tur­­ǵyndary arasynda onlaın júgirý,onlaın velosherý syndy onlaın jarystar da turaqty túrde ótkizilip keledi.