Nur-Sultan qalasynyń ákimi Altaı Kólginov Ortalyq kommýnıkasııalar qyzmetinde ótken baspasóz máslıhatynda bıylǵy 10 aıdaǵy bas shahardyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýynyń qorytyndylarymen tanystyrdy.

– Nur-Sultan qalasy jaz aılarynda «qyzyl aımaqta» boldy. Kún saıyn indet juqtyrǵan 1 600-den astam adam anyqtalyp otyrdy. Qazirgi kezde epıdemııalyq ahýal birshama jaqsardy, kúnine 100-130 jaǵdaı tirkeledi. Búginde elorda – «sary aımaqta». Buǵan ujymdyq ımmýnıtettiń qalyptasýy óz septigin tıgizdi. Elordadaǵy eresek azamattardyń 66%-dan astamy egildi. Sondaı-aq 61%-dan astam azamat, ıaǵnı 434 myń adam vaksınanyń ekinshi komponentin aldy. Buǵan qosa, qarasha aıynda revaksınalaý bastaldy. Búginde 1 177 adam revaksınalaýdan ótti. «Omıkron» vırýsynyń paıda bolýyna baılanysty halyqaralyq arenadaǵy iri qalalarda, memleketterde qosymsha shekteýler engizilýde. Muny boldyrmas úshin sanıtarlyq normalardy qatań saqtaýymyz qajet. Vaksınalaýdy odan ári jalǵastyratyn bolamyz, – dedi shahar basshysy.
Keıingi 20 jylda elorda turǵyndarynyń sany 3 ese ósip, 1,2 mıllıon adamnan asty. Halyq sanynyń artýy ýaqtyly sheshimderdi qajet etedi: adamdar neǵurlym kóp bolsa, suranys soǵurlym artady. Bul – ınfraqurylymdyq sıpattaǵy máseleler, qoljetimdi baspana qurylysy, ınvestısııalar tartý, jańa jumys oryndaryn qurý, ınjenerlik jeliler men áleýmettik nysandar salý.
– О́tken on aıda elordadaǵy áleýmettik-ekonomıkalyq damýdyń barlyq kórsetkishteri boıynsha oń dınamıka baıqalady. ShOB-ta jumys isteıtinder sany 11,9%-ǵa artyp, 401 myń adamdy qurady. Pandemııaǵa qaramastan, qabyldanǵan memlekettik sharalardyń nátıjesinde aıtarlyqtaı ósim tirkeldi. ShOB óniminiń kólemi de 38,7% ulǵaıyp, 3,9 trln teńgeni qurady. Bıýdjetke túsetin túsimder 36%-ǵa ósip, 373 mlrd teńge boldy. JО́О́ qurylymyndaǵy ShOB úlesi – 56%. Bul eldegi eń joǵary kórsetkishterdiń biri. Iаǵnı elorda ınvestısııalyq tartymdy qala bolyp sanalady, – dedi ákim.
2021 jyldyń 10 aıynda elordada 2 mln 277 myń sharshy metr turǵyn úı paıdalanýǵa berilse, jyl sońyna deıingi jospar – 3 mln 200 myń sharshy metr. Qurylys qarqyny artyp qana qoımaı, úleskerlerdiń máseleleri de sheshilýde.
– Turǵyn úı – óte ózekti másele. Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes, qoljetimdi turǵyn úı qurylysyn 3 esege arttyrdyq. Eger 2019 jyly 2 900 páter salynsa, 2020 jyly – qoljetimdi turǵyn úıler sany 7 myń páter. 2021 jyly jospar boıynsha 10 myń páter tapsyrylady. Búginde sonyń 7,5 myńy paıdalanýǵa berildi. Aıta keteıik, mańyzdy máseleniń biri: bul páterler jyldar boıy kezekte turǵan turǵyndarǵa beriledi. Bul – «Otbasy bankiniń» salymshylary men jumys isteıtin jastar. Elbasy baǵdarlamasy boıynsha jumys isteıtin jastarǵa 2019 jyly 1 050 páter berilse, byltyr 600 páter, bıyl 1 myńnan astam páterdiń kiltin tapsyramyz. Sondaı-aq «Elorda jastary» baǵdarlamasy qabyldandy. Soǵan sáıkes jumys isteıtin jastar úshin «Otbasy bankimen» jyldyq mólsherlemesi 5%-dy quraıtyn turǵyn úı usynylady. Kún tártibindegi ózekti másele – eski apatty jaǵdaıdaǵy úılerdi buzý jumystary júrgizilýde, – dedi qala ákimi.
Qarjysyn quıǵanymen, páterin ala almaǵan úleskerler máselesi de kóptegen qala turǵyndaryn tolǵandyrady. 2018-2019 jyldary úleskerler sany 16 myńnan astam otbasy boldy. Osy kezeńde memleket qoldaýynyń esebinen 12 900 úleskerdiń máselesi sheshilip, olar 90 kóppáterli turǵyn úıden óz páterleriniń kiltin aldy. Endi 3 145 otbasy nemese 60 kóppáterli turǵyn úı qaldy. Aıta keteıik, elorda ákimdigi úleskerler máselesin respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjet qarjysymen ǵana emes, sondaı-aq 90 mlrd teńgege jýyq jeke ınvestısııa tartý arqyly da sheship otyr.
Mańyzdy mindettiń biri – úsh aýysymdyq oqýdy joıý. Osydan 10 jyl buryn qalalyq mektepterde 74 myń bala oqysa, qazir 215 myń bala bilim alady. Bul kórsetkish aldaǵy onjyldyqta 2 esege artady dep kútilýde. Sondyqtan bilim oshaqtarynyń sanyn arttyrý qajet.
– Eger buryn qalada jyl saıyn 1-6 mektep salynsa, qazir bul jetkiliksiz. Bıyl mektepter sany 15-ke deıin ulǵaıtyldy. Bul eki aýysymda oqytatyn 40 myńǵa jýyq oqýshy orny. Eger jyl saıyn 20 mektep salýǵa múmkindik bolsa, biz bul deńgeıdi tómendetpeýimiz kerek. Taıaýdaǵy 5 jyl ishinde qalamyzda shamamen 70 mektep salýǵa nıettimiz. Bul bilim berý jaǵdaıy men sapasyn aıtarlyqtaı jaqsartady. Taǵy bir jańalyq – iri mektepterdiń qurylysy. Eger standarttar boıynsha buryn barynsha 1 200 orynǵa turǵyzylsa, qazir 2 myń oryndyq mektepter salynady. Bul qala qurylysy turǵysynan óte mańyzdy, óıtkeni jerdi bólý kerek. Qazir qala óte jınaqy salynýda, jyl saıyn 3 mln sharshy metrden astam turǵyn úı salyp jatyrmyz: ár oramda mektep qadamdyq qoljetimdilikte bolýy úshin ınjenerlik ınfraqurylym tartý kerek. Bul óte mańyzdy mindetter, biz QNjE ózgerttik, Úkimetpen kelistik, Bilim jáne ǵylym mınıstrligimen birge bıyl 2 aýysymda 4 myń oqýshy oqıtyn mektepter salamyz. Qazir ınvestorlar mektep qurylysyna ınvestısııa salýǵa nıetti, – deıdi qala ákimi.
Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes turǵyn úı alaptaryn damytý boıynsha jeke bólim qabyldandy. Úkimette jospar qaýlymen bekitildi. Elorda turǵyndarynyń tórtten biri 16 turǵyn alabynda turady. Onda 305 shaqyrym gaz taratý jelileri tartyldy. 200-ge jýyq kóshege asfalt tóseldi. 30 qoǵamdyq keńistik, 20-dan astam aýla, mektep pen 2 sport kesheni salyndy. Búginde taǵy 2 sport kesheni salynyp jatyr. Munyń barlyǵy turǵyn úı alaptarynda turatyn turǵyndardyń ómir súrý sapasyn arttyratyny anyq.
– Buqaralyq sportty damytý jumystary jalǵasyp jatyr. Aldymyzda turǵan aýqymdy mindettiń biri – jastar, jasóspirimder arasynda sportty damytý, turǵyndar arasyndaǵy sportpen shuǵyldanatyn adamdardyń sanyn kóbeıtý. Bul úshin eń aldymen sporttyq nysandardy kóptep salý qajet. Búginde elorda aýmaǵynda 11 balalar men jasóspirimder sport mektebi, 30-dan astam aýla klýbtary jáne iri sporttyq nysandar bar. «Qazaqstan» sport kesheninde, Qajymuqan Muńaıtpasov atyndaǵy stadıonda qaıta jóndeý jumystary júrip jatyr, – dedi A.Kólginov.
Gazdandyrý Elbasynyń bes áleýmettik bastamasynda besinshi baǵytta bekitilgen. Gazdandyrý jumystary 2019 jyly bastalyp, jalǵasyn tabýda. Joba úsh kezeńnen turady. Birinshi kezeń aıaqtalyp, búginde ekinshi kezeń qolǵa alyndy. Al úshinshi kezeń 2023 jyldyń sońyna deıin iske asyrylady.
– Búgingi tańda 650 shaqyrym ınjenerlik jeli tartyldy. Onyń basym bóligi Almaty jáne Saryarqa aýdandarynda ornalasqan. Bul aýdandarǵa gaz tolyq jetkizildi. Qazirgi ýaqytta ár úıge gaz tartý jumystary júrgizilýde. Sonymen qatar JEO-1, JEO-2-de 13 sý jylytý qazandyǵy gazǵa kóshirildi, – deıdi spıker.
Qazirgi ýaqytta qalada 1,5 myńnan astam otbasy gazben qamtyldy. Jyl sońyna deıin bul kórsetkish 2,5 myńǵa deıin jetkizilmek. Sondaı-aq Nur-Sultanda 2 avtomobıl kópiriniń qurylysy júrip jatyr.
– Memleket basshysy elordada kópirler men kólik jolaıryqtaryn salýdyń mańyzdylyǵyn atap ótti. Qarasha aıynda Esil ózeni arqyly Táýelsizdik dańǵylyndaǵy kópirdiń qurylysy bastaldy. Buryn qurylys merzimderin keshiktirgen sot prosesteri bolǵan. Qazirgi ýaqytta barlyq prosedýralyq sátter sheshilip, kópir qurylysy bastaldy. Bul kópir Táýelsizdik dańǵyly, jańa temir jol vokzaly aýdany, «Áziret Sultan» meshitiniń aýdany, R.Qoshqarbaev dańǵyly, J.Nájimedenov kóshesi, A.Baıtursynov kóshesi, Qordaı kóshesi, Aınakól kóshesi, B.Momyshuly dańǵylynyń sol jaǵalaýymen qosymsha baılanysty qamtamasyz etýge múmkindik beredi. Máselen, Táýelsizdik dańǵylyndaǵy kópir paıdalanýǵa berilgennen keıin Máńgilik el dańǵylyndaǵy júktemeniń 20%-ǵa deıin tómendeýin boljap otyrmyz. Bul kópirdiń qurylysyn 2023 jyly aıaqtaý josparlanǵan, – dedi shahar basshysy.
Sonymen qatar elorda ákimi Uly dala dańǵylynda kópir salynyp jatqanyn atap ótti. Oń jáne sol jaǵalaýdy jalǵaıtyn kópir Máńgilik el dańǵylynyń, J.Nájimedenov, A.Baıtursynov, R.Qoshqarbaev kósheleriniń, Nova city aýdanynyń, «Myńjyldyq» alleıasynyń júktemesin azaıtady. Jańa «Nurly jol» vokzalynyń, Telman turǵyn alabynyń, «Metro» gıpermarketi aýdanynyń, Promyshlennyı turǵyn alabynyń, M.Jumabaev dańǵylynyń, T.Júrgenov kóshesiniń qoljetimdiligin arttyrady.
Buǵan qosa bıyl jáne byltyr elordada 300 kóshe salynyp, jóndeldi. Olardyń jartysynan kóbi turǵyn úı alaptarynda. Sondaı-aq jańa baǵyttar, avtobýs jolaqtary iske qosyldy, avtobýs parki jańartylýda. Munyń bári qala turǵyndaryna qala ishinde yńǵaıly júrýge, jol ýaqytyn qysqartýǵa jáne qalany mobıldi etýge múmkindik beredi.
Eksporttaǵy shıkizat úlesin azaıtýdyń joly qandaı?
Ekonomıka • Búgin, 00:08
Kómir baǵasyn yryqtandyrý qoldan kelmeı tur
Ekonomıka • Búgin, 00:07
Ana tilinde oqýdan nege qashady?
Bilim • Búgin, 00:05
Abaı • Búgin, 00:04
Abaı • Búgin, 00:02
Ekonomıka • Búgin, 00:01
Zeınetaqy qarjysyn áli paıdalanýǵa bolady
Qarjy • Keshe
Áskerı ınstıtýt batyrdyń mereıtoıyn atap ótti
Aımaqtar • Keshe
Qoǵam jumyla kirisse, qoqystan tazaramyz
Qoǵam • Keshe
Aýyldaǵy aǵaıynnyń áleýetin tıimdi qoldanbaı júrmiz
Qoǵam • Keshe
Tozǵan jolda ozǵan ómir qaıdan bolsyn...
Aımaqtar • Keshe
Urpaq tárbıesindegi altyn qazyq
Bilim • Keshe
«Jasyl dálizdiń» jaqsylyǵy mol
Medısına • Keshe
Medısına • Keshe
Abaıdyń fılosofııalyq kózqarasy
Abaı • Keshe
Arzan benzın kórshilerge ketip jatyr
Qazaqstan • Keshe
Ýchaskelik ınspektor halyqtyń kóńilinen shyǵa ma?
Qoǵam • Keshe
Ult ustazy jáne Batpaqty mektebi
Ahmet Baıtursynuly • Keshe
Tanym • Keshe
Tanym • Keshe
О́ner • Keshe
Fılmge arqaý bolǵan jankeshti erlik
Kıno • Keshe
Aımaqtar • Keshe
Tanym • Keshe
Suhbat • Keshe
Qoǵam • Keshe
Ulttyq tárbıe – asyl qazynamyz
Qoǵam • Keshe
Grant alýǵa ótinim qabyldaý bastaldy
Bıznes • Keshe
О́ner • Keshe
«Astana» sapyna fransýz fýtbolshysy qosyldy
Fýtbol • Keshe
Elordalyq órt sóndirýshiler taktıkalyq oqý-jattyǵý ótkizdi
Elorda • Keshe
Qytaı Taıvan mańyndaǵy áskerı jattyǵýlaryn aıaqtady
Álem • Keshe
Elordada Syǵanaq kóshesindegi ýchaske jabyldy
Elorda • Keshe
Tekserý júrgizýge moratorıı engizý týraly Jarlyqqa tolyqtyrý engizildi
Prezıdent • Keshe
Elordalyq QHA ókilderi kıeli oryndardy aralady
Elorda • Keshe
Parıj áýejaıynda oq atyldy – BAQ
Álem • Keshe
Elordada jańa oqý jylynda 11 mektep ashylady
Elorda • Keshe
Baǵdat Mýsın «Baıqońyr» kesheninde týrızmdi damytýdy usyndy
Qazaqstan • Keshe
Syrdarııa ózeniniń saǵasy qalpyna keltiriledi
Ekologııa • Keshe
Uqsas jańalyqtar