Buqaralyq sportty damytýǵa basymdyq beriledi

– Nur-Sultan qalasy jaz aılarynda «qyzyl aımaqta» boldy. Kún saıyn indet juqtyrǵan 1 600-den astam adam anyqtalyp otyrdy. Qazirgi kezde epıdemııalyq ahýal birshama jaqsardy, kúnine 100-130 jaǵdaı tirkeledi. Búgin­de elorda – «sary aımaqta». Buǵan ujymdyq ımmýnıtettiń qalyp­tasýy óz septigin tıgizdi. Elor­da­da­ǵy eresek azamattardyń 66%-dan astamy egildi. Sondaı-aq 61%-dan astam azamat, ıaǵnı 434 myń adam vaksınanyń ekinshi komponentin aldy. Buǵan qosa, qarasha aıynda revaksınalaý bastaldy. Búginde 1 177 adam revaksınalaýdan ótti. «Omıkron» vırýsynyń paıda bolýyna baılanysty halyqaralyq arenadaǵy iri qalalarda, memle­ket­terde qosymsha shekteýler en­gi­zilýde. Muny boldyrmas úshin sanı­tarlyq normalardy qatań saq­taýymyz qajet. Vaksınalaýdy odan ári jalǵastyratyn bolamyz, – dedi shahar basshysy.

Keıingi 20 jylda elorda tur­ǵyn­darynyń sany 3 ese ósip, 1,2 mıllıon adamnan asty. Ha­lyq sanynyń artýy ýaq­ty­ly sheshimderdi qajet etedi: adamdar neǵurlym kóp bolsa, sura­nys soǵurlym artady. Bul – ınfra­qu­ry­lymdyq sıpattaǵy má­se­­leler, qoljetimdi baspana qu­rylysy, ınvestısııalar tartý, jańa jumys oryndaryn qurý, ın­je­nerlik jeliler men áleýmettik nysandar salý.

– О́tken on aıda elordadaǵy áleýmettik-ekonomıkalyq damý­dyń barlyq kórsetkishteri bo­ıynsha oń dınamıka baıqalady. ShOB-ta jumys isteıtinder sany 11,9%-ǵa artyp, 401 myń adamdy qurady. Pandemııaǵa qaramastan, qabyldanǵan memlekettik shara­lar­dyń nátıjesinde aıtarlyqtaı ósim tirkeldi. ShOB óniminiń kólemi de 38,7% ulǵaıyp, 3,9 trln teńgeni qurady. Bıýdjetke túsetin túsimder 36%-ǵa ósip, 373 mlrd teńge boldy. JО́О́ qu­rylymyndaǵy ShOB úlesi – 56%. Bul eldegi eń joǵary kór­set­kishterdiń biri. Iаǵnı elorda ınvestısııalyq tartymdy qala bolyp sanalady, – dedi ákim.

2021 jyldyń 10 aıynda elordada 2 mln 277 myń sharshy metr turǵyn úı paıdalanýǵa berilse, jyl sońyna deıingi jospar – 3 mln 200 myń sharshy metr. Qurylys qarqyny artyp qana qoı­maı, úleskerlerdiń máseleleri de sheshilýde.

– Turǵyn úı – óte ózekti máse­le. Memleket basshysynyń tap­syrmasyna sáıkes, qoljetimdi turǵyn úı qurylysyn 3 esege arttyrdyq. Eger 2019 jyly 2 900 páter salynsa, 2020 jyly – qoljetimdi turǵyn úıler sany 7 myń páter. 2021 jyly jospar boıynsha 10 myń páter tapsyrylady. Búginde sonyń 7,5 myńy paıdalanýǵa berildi. Aıta keteıik, mańyzdy máseleniń biri: bul páterler jyldar boıy kezekte turǵan turǵyndarǵa beriledi. Bul – «Otbasy bankiniń» salymshylary men jumys isteıtin jastar. Elbasy baǵdarlamasy boıynsha jumys isteıtin jastarǵa 2019 jyly 1 050 páter berilse, byltyr 600 páter, bıyl 1 myńnan astam páterdiń kiltin tapsyramyz. Sondaı-aq «Elorda jastary» baǵdarlamasy qabyldandy. Soǵan sáıkes jumys isteıtin jastar úshin «Otbasy bankimen» jyldyq mólsherlemesi 5%-dy quraıtyn turǵyn úı usynylady. Kún tártibindegi ózekti másele – eski apatty jaǵdaıdaǵy úılerdi buzý jumystary júrgizilýde, – dedi qala ákimi.

Qarjysyn quıǵanymen, pá­terin ala almaǵan úleskerler má­selesi de kóptegen qala tur­ǵyndaryn tolǵandyrady. 2018-2019 jyldary úleskerler sany 16 myńnan astam otbasy boldy. Osy kezeńde memleket qol­daýynyń esebinen 12 900 úles­kerdiń máselesi sheshilip, olar 90 kóppáterli turǵyn úıden óz páterleriniń kiltin aldy. Endi 3 145 otbasy nemese 60 kóppáterli turǵyn úı qaldy. Aıta keteıik, elorda ákimdigi úleskerler má­selesin respýblıkalyq jáne jer­gilikti bıýdjet qarjysymen ǵana emes, sondaı-aq 90 mlrd teńgege jýyq jeke ınvestısııa tartý arqyly da sheship otyr.

Mańyzdy mindettiń biri – úsh aýysymdyq oqýdy joıý. Osydan 10 jyl buryn qalalyq mektepterde 74 myń bala oqysa, qazir 215 myń bala bilim alady. Bul kórsetkish aldaǵy onjyldyqta 2 esege artady dep kútilýde. Sondyqtan bilim oshaqtarynyń sanyn arttyrý qajet.

– Eger buryn qalada jyl sa­ıyn 1-6 mektep salynsa, qazir bul jetkiliksiz. Bıyl mektepter sany 15-ke deıin ulǵaıtyldy. Bul eki aýysymda oqytatyn 40 myńǵa jýyq oqýshy orny. Eger jyl saıyn 20 mektep salýǵa múmkindik bolsa, biz bul deńgeıdi tómendetpeýimiz kerek. Taıaýdaǵy 5 jyl ishinde qalamyzda shamamen 70 mektep salýǵa nıettimiz. Bul bilim berý jaǵdaıy men sapasyn aıtarlyqtaı jaqsartady. Taǵy bir jańalyq – iri mektepterdiń qurylysy. Eger standarttar boıynsha buryn barynsha 1 200 orynǵa turǵyzylsa, qazir 2 myń oryndyq mektepter salynady. Bul qala qurylysy turǵysynan óte mańyzdy, óıtkeni jerdi bólý kerek. Qazir qala óte jınaqy salynýda, jyl saıyn 3 mln sharshy metrden astam turǵyn úı salyp jatyrmyz: ár oramda mektep qadamdyq qoljetimdilikte bolýy úshin ınjenerlik ınfraqurylym tartý kerek. Bul óte mańyzdy mindetter, biz QNjE ózgerttik, Úkimetpen kelistik, Bilim jáne ǵylym mınıstrligimen birge bıyl 2 aýysymda 4 myń oqýshy oqıtyn mektepter salamyz. Qazir ınves­­torlar mektep qurylysyna ınvestısııa salýǵa nıetti, – deıdi qala ákimi.

Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes turǵyn úı alaptaryn damytý boıynsha jeke bólim qabyldandy. Úkimette jos­par qaýlymen bekitildi. Elorda turǵyndarynyń tórtten biri 16 turǵyn alabynda turady. Onda 305 shaqyrym gaz taratý jelileri tartyldy. 200-ge jýyq kóshege asfalt tóseldi. 30 qoǵamdyq keńistik, 20-dan astam aýla, mektep pen 2 sport kesheni salyndy. Búginde taǵy 2 sport kesheni salynyp jatyr. Munyń barlyǵy turǵyn úı alaptarynda turatyn turǵyndardyń ómir súrý sapasyn arttyratyny anyq.

– Buqaralyq sportty damytý jumystary jalǵasyp jatyr. Aldy­myzda turǵan aýqym­dy min­­dettiń biri – jastar, jasós­pi­rimder arasynda sportty damytý, turǵyndar arasyndaǵy sportpen shuǵyldanatyn adamdardyń sanyn kóbeıtý. Bul úshin eń aldymen sporttyq nysandardy kóptep salý qajet. Búginde elorda aýmaǵynda 11 balalar men jasóspirimder sport mektebi, 30-dan astam aýla klýb­tary jáne iri sporttyq ny­san­dar bar. «Qazaqstan» sport kesheninde, Qajymuqan Muńaıt­pasov atyndaǵy stadıonda qaıta jóndeý jumystary júrip jatyr, – dedi A.Kólginov.

Gazdandyrý Elbasynyń bes áleýmettik bastamasynda besinshi baǵytta bekitilgen. Gazdandyrý jumystary 2019 jyly bastalyp, jalǵasyn tabýda. Joba úsh ke­zeń­nen turady. Birinshi kezeń aıaqtalyp, búginde ekinshi kezeń qolǵa alyndy. Al úshinshi kezeń 2023 jyldyń sońyna deıin iske asyrylady.

– Búgingi tańda 650 shaqyrym ınjenerlik jeli tartyldy. Onyń basym bóligi Almaty jáne Sa­ry­arqa aýdandarynda orna­las­qan. Bul aýdandarǵa gaz tolyq jet­ki­zildi. Qazirgi ýaqytta ár úıge gaz tartý jumystary júrgizilýde. Sonymen qatar JEO-1, JEO-2-de 13 sý jylytý qazandyǵy gazǵa kóshirildi, – deıdi spıker.

Qazirgi ýaqytta qalada 1,5 myń­nan astam otbasy gazben qam­tyldy. Jyl sońyna deıin bul kór­setkish 2,5 myńǵa deıin jet­kizilmek. Sondaı-aq Nur-Sultanda 2 avtomobıl kópiriniń qurylysy júrip jatyr.

– Memleket basshysy elor­­da­­da­ kó­pirler men kólik jolaı­­­­ryq­taryn salýdyń ma­ńyz­dy­­ly­ǵyn atap ótti. Qarasha aıyn­da Esil ózeni arqyly Táýel­sizdik dańǵylyndaǵy kópir­diń qu­rylysy bastaldy. Buryn qu­ry­lys merzimderin keshik­tirgen sot prosesteri bolǵan. Qazirgi ýaqytta barlyq prosedýralyq sát­ter sheshilip, kópir qurylysy bastaldy. Bul kópir Táýelsizdik dańǵyly, jańa temir jol vokzaly aýdany, «Áziret Sultan» me­shitiniń aýdany, R.Qoshqarbaev dańǵyly, J.Nájimedenov kóshe­si, A.Baıtursynov kóshesi, Qor­daı kóshesi, Aınakól kóshesi, B.Mo­mysh­uly dańǵylynyń sol jaǵalaýymen qosymsha baılanys­ty qamtamasyz etýge múmkindik beredi. Máselen, Táýelsizdik dań­ǵy­lyndaǵy kópir paıdalanýǵa berilgennen keıin Máńgilik el dańǵylyndaǵy júktemeniń 20%-ǵa deıin tómendeýin boljap otyrmyz. Bul kópirdiń qurylysyn 2023 jyly aıaqtaý josparlanǵan, – dedi shahar basshysy.

Sonymen qatar elorda ákimi Uly dala dańǵylynda kópir salynyp jatqanyn atap ótti. Oń jáne sol jaǵalaýdy jalǵaıtyn kópir Máńgilik el dańǵylynyń, J.Nájimedenov, A.Baıtursynov, R.Qoshqarbaev kósheleriniń, Nova city aýdanynyń, «Myńjyldyq» alleıasynyń júktemesin azaıtady. Jańa «Nurly jol» vok­zalynyń, Telman turǵyn ala­bynyń, «Metro» gıpermarketi aýda­nynyń, Promyshlennyı turǵyn alabynyń, M.Jumabaev dań­ǵylynyń, T.Júrgenov kóshe­siniń qoljetimdiligin arttyrady.

Buǵan qosa bıyl jáne byltyr elordada 300 kóshe salynyp, jóndeldi. Olardyń jartysynan kóbi turǵyn úı alaptarynda. Sondaı-aq jańa baǵyttar, avtobýs jolaqtary iske qosyldy, avtobýs parki jańartylýda. Munyń bári qala turǵyndaryna qala ishinde yńǵaıly júrýge, jol ýaqytyn qysqartýǵa jáne qalany mobıldi etýge múmkindik beredi.