Qor naryǵy qońdana bastady

Osylaısha, bir aıda aksııalar kapıtalynyń ósimi 1,9 paıyz nemese 533,5 mlrd teńge bolǵan. 2021 jyldyń qyrkúıeginde aksııamen jasalǵan saýda kólemi 87,3 mlrd teńgege jetti. Iаǵnı tamyzdan beri 7,3 ese artqan. Al jyl basynan beri saýda kólemi 187,5 mlrd teńgeni qurady.

Qazaqstan qor bırjasynda (KASE) saýdalanǵan korporatıvtik qa­ryz kólemi 14,2 trln teńgeni qurap, qyrkúıek aıynda 5,6 paıyzǵa tómendedi. Bul birinshi kezekte qor bırjasy tiziminen mem­le­kettik emes oblıgasııalardyń alynyp tastalýy­men baılanys­ty. Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń dereginshe, 1 qazandaǵy jaǵdaı boıynsha qor bırjasynyń resmı tiziminde 122 emıtenttiń 137 aksııasy jáne 74 emıtenttiń 312 korporatıvti oblıgasııasy bar. Bıyl kúzdiń alǵashqy aıynda KASE ındeksi 6,7 paıyzǵa nemese 3 383,68 tarmaqqa joǵarylaǵan.

«Qor naryǵyn damytý boıynsha agenttik ınstıtýsıonaldyq jáne bólshek ınvestorlardyń ró­lin kúsheıtý boıynsha jumystar júrgizýde. Osyǵan baılanysty broke­rlerdiń mobıldi qosym­sha­laryn paıdalana otyryp bıo­metrı­kalyq ıdentıfıkasııa arqy­ly brokerlik kelisimderdi qa­shyq­­­tan isteý úshin jasalatyn jaǵ­­­daılar aýqymy keńeıtildi. So­nymen qatar bankterdiń óz klıent­terine brokerlik qyzmet kór­setýine tolyqtaı quqyq berildi», dep jazady Ranking.

Qabyldanǵan sharalardyń nátı­jesinde qundy qaǵaz naryǵynda ınvestorlar sanynyń aıtarlyqtaı ósýi baıqalady. Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń habarlaýynsha, ortalyq depozıtarıı esebiniń júıesinde qyrkúıek aıynda deponent klıentterdiń 200,8 myń qosalqy shoty ashylǵan. Al jyl basynan beri bólshek ınvestorlar shottarynyń sany 47,6 paıyzǵa nemese 64 myńǵa ósip, 198,5 myń shotqa jetken.

Qazir osy naryqqa jeke ınvestorlardy áli de ákelý úshin agenttik ınvestorlar quqyǵyn qor­ǵaý boıynsha jumys júr­gizýde. Ol úshin zańnamalyq deń­geıde retteýge Foreks nary­ǵynda qyzmet kórsetetin sýbek­ti­ler­di engizý jáne klıentke du­rys emes ınvestısııalyq rekomendasııa bergen brokerler men basqarýshylardy materıaldyq jaýapkershilikke tartý usynyldy. Atalǵan zańnamalyq ózgertýler blogy qazir Parlament Májilisi talqylaýynda jatyr.

Jalpy, bıylǵy 1 qazandaǵy ahýal boıynsha otandyq qundy qaǵaz naryǵynda 37 broker/dıler bar. Olardyń 17-si – bank, 20-sy – banktik emes uıym. Sondaı-aq 10 bank kastodıan, 19 ınvestısııalyq portfeldi basqarýshy, 3 transfer-agent, 2 ınfraqurylym uıymy – «Qazaqstan qor bırjasy» AQ jáne «Baǵaly qaǵazdar ortalyq depozıtarııi» AQ bar.

Ulttyq bank tóraǵasy Erbolat Dosaev memlekettik baǵaly qaǵaz­dardy damýshy elderdiń JPMorgan jahandyq oblıgasııalary ındek­si­ne qosý boıynsha jumystar júr­gizilýde deıdi.

«Qazir bizdiń memlekettik baǵaly qaǵazdar osy ındekske qosylýdyń birinshi satysynda tur. 2022 jyly memlekettik baǵaly qaǵazdar FTSE Frontier Emerging Markets ın­deksine qosylady degen jospar bar. Investorlardyń qazaqstandyq naryqqa qol jetkizýin jeńildetý úshin Clearstream halyqaralyq klırıngtik uıymymen Ortalyq depozıtarıı jelisi sheńberinde Qazaqstannyń saýda-sattyqtan keıingi ınfraqurylymy álemdik standartqa deıin jaqsardy. KASE saýda-klırıngtik júıelerin tehno­logııalyq jańǵyrtý aıaqtaldy. Barlyq naryqtarda ortalyq kontra­genttiń fýnksıonaly engizildi, bul barlyq saýda-sat­tyqqa qatysýshylar úshin táýe­kel­­derdi tómendetedi, bırja na­ryǵyndaǵy ótimdilikti arttyrýǵa jáne tıisinshe jańa quraldardy iske qosýǵa yqpal etedi. Jaqyn ýaqytta qor naryǵyna shaǵyn jáne orta bıznes kompanııalaryn tartýǵa, jeke klıentterdiń belsendiligin odan ári arttyrýǵa jáne ornyqty damytý salasyndaǵy jobalardy qarjylandyrý ınfraqurylymyn damytýǵa basa kóńil bólinedi», dedi Ulttyq bank tóraǵasy.

Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń basshysy Mádına Ábilqasymovanyń aıtýynsha, bólshek ınvestorlar sanynyń ar­týy olardyń quqyqtary men múd­­delerin qorǵaý tetikterin jaq­sartýdy talap etip otyr.

«Osyǵan baılanysty retteý aıasyna qarjy deldaldary engiziledi. Investısııalyq usynymdardyń sapasy úshin jaýapkershilik aıqyn­daldy, ınvestorlardyń táýe­kel beıinin aıqyndaý boıynsha tásilder ózgertildi. Ujymdyq ınvestısııalardy retteý bóliginde bırjaǵa táýekeldi ınvestısııalaý qorlaryn jiberýge shekteýler alyp tastaldy. Qabyldanǵan sharalar ınvestısııalyq qorlar aktıvteriniń jyl basynan beri 47 paıyzǵa nemese 627 mlrd teńgege deıin ósýine alyp keldi. Jańa emıtentterdiń naryqqa shyǵýyn yntalandyrý úshin ruqsat berý rásimderiniń sanyn ońtaılandyrý jáne qysqartý arqyly olardyń qoljetimdiligi jeńildetildi», deıdi.

Qazaqstan qor bırjasynyń (KASE) basqarma tóraǵasy Alına Aldambergenniń sózinshe, 2021 jyldyń on aıynda 73 myń bólshek ınvestor tirkelgen. Bul 2020-nyń on aıymen salystyrǵanda 2 ese kóp.

«Buǵan Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń bel­sendi jumysy kóp sebebin tıgizdi. Brokerlik uıymdardyń óz klıentterimen onlaın qarym-qatynas ornatýyna jol ashqan profıldik zańnamanyń ózgerýi, sondaı-aq brokerlik uıymdardyń sıfrly servısterdi jedel engizýi, onyń ishinde túrli mobıldi qosym­sha­lar ınvestor bolǵysy kelgen azamattarǵa jańa múmkindikter ashyp berdi. Árıne klıentterdiń qajettiligi men qyzyǵýshylyǵyn eskere otyryp KASE-niń jańa quraldar engizýi de mańyzdy áser etýshi faktor», deıdi Alına Aldambergen.

KASE basshysy bul rette áldeqaıda ótimdi sheteldik aksııa­lar saýdasyna arnalǵan KASE Global sektorynyń da ashylýyn atap ótedi.