Premer-Mınıstr Álıhan Smaıylovtyń tóraǵalyǵymen ótken Úkimet otyrysynda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń bıylǵy 16 naýryzdaǵy «Jańa Qazaqstan: Jańarý men jańǵyrý joly» Joldaýyn iske asyrý jónindegi Jalpyulttyq is-sharalar josparynyń jobasy qaraldy.

Infografıkany jasaǵan Amangeldi Qııas, «EQ»
Is-sharalar jospary on baǵytty qamtıdy
Tapsyrmalardy iske asyrý týraly baıandaǵan Ulttyq ekonomıka mınıstri Álibek Qýantyrov Jalpyulttyq is-sharalar josparynyń jobasy 10 baǵyt boıynsha 36 is-sharany qamtıtynyn aıtty. Olar eldiń saıası júıesi men ákimshilik-aýmaqtyq qurylymyn ózgertýge, daǵdarysqa qarsy birinshi kezektegi sharalardy qabyldaýǵa baǵyttalǵan. «Prezıdenttiń ókilettikteri týraly» birinshi baǵyt boıynsha 3 is-sharany iske asyrý kózdelgen. Prezıdent ókilettikterin shamadan tys shoǵyrlandyrýdan bas tartý maqsatynda zańnamaǵa mynadaı túzetýler engiziledi: Prezıdenttiń óz ókilettikterin atqarýy kezinde saıası partııaǵa músheligin toqtatýy; Prezıdenttiń jaqyn týystarynyń memlekettik saıası qyzmetshiler men kvazımemlekettik sektor kásiporyndarynyń basshylary laýazymdaryn atqarýyna tyıym salý; Prezıdenttiń oblys, respýblıkalyq mańyzy bar qala jáne astana ákimderi aktileriniń kúshin joıý nemese olardy toqtata turý jónindegi quzyretin alyp tastaýdy, sondaı-aq aýdan, oblystyq mańyzy bar qala, aýdandyq mańyzy bar qala, aýyl, kent, aýyldyq okrýg ákimderin laýazymynan bosatý quqyǵyn joıý.
Mınıstrdiń aıtýynsha, partııalyq qurylymdardyń memlekettik apparatpen birigýine jol bermeý úshin zańnamaǵa Ortalyq saılaý komıssııasynyń, Esep komıtetiniń, Konstıtýsııalyq Keńestiń tóraǵalary men músheleriniń partııadan mindetti túrde shyǵýy týraly erejeler engiziledi. Sondaı-aq ákimder men olardyń orynbasarlaryna saıası partııalardyń fılıaldarynda qyzmet atqarýǵa tyıym salynady.
Ekinshi baǵyt – «О́kildi bılik tarmaǵyn qaıta qurý» boıynsha 4 is-shara josparlandy. Zańnamaǵa tómendegideı ózgeristerdi engizý arqyly Parlament Senatyn jasaqtaý tártibi men onyń birqatar fýnksııasy qaıta qaralady, olar: Senattaǵy prezıdenttik kvota 15-ten 10 depýtatqa deıin qysqarady, onyń ishinde 5 depýtatty Qazaqstan halqy Assambleıasy usynady; Qazaqstan halqy Assambleıasynyń kvotasy Májilisten Senatqa beriledi; Parlament Májilisi qabyldaǵan zańdardy Parlament Senatynyń maquldaý nemese maquldamaý quqyǵyn kózdeý; Parlament Senatynyń ókilettikterin Konstıtýsııalyq Keńestiń jáne Joǵary sot Keńesiniń tóraǵalary laýazymdaryna kandıdatýralardy kelisý quqyǵymen tolyqtyrý; Parlament Májilisine zańdar qabyldaý quqyǵy beriledi; Esep komıtetiniń ornyna Joǵary aýdıtorlyq palata qurylady; Zańnamaǵa Prezıdenttiń oblys, respýblıkalyq mańyzy bar qala jáne astana ákimderi laýazymdaryna balamaly negizde keminde eki kandıdatýra engizý quqyǵy beriledi.
Úshinshi baǵyt – «Saılaý júıesin jetildirý» boıynsha bir is-shara iske asyrylatyn bolady. «Eldi odan ári saıası jańǵyrtý maqsatynda saılaý júıesiniń proporsıonaldy-majorıtarlyq modeli engiziletin bolady, ol 70/30 qatynasynda Májilis qurýdyń aralas júıesin kózdeıdi, ıaǵnı depýtattardyń 70%-y partııalyq tizimder boıynsha, 30%-y majorıtarlyq júıe boıynsha saılanady. Sondaı-aq oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń jáne astananyń máslıhattaryna majorıtarlyq júıe boıynsha 50%, partııalyq tizimder boıynsha 50%, aýdandar men qalalardyń máslıhattaryna majorıtarlyq júıe boıynsha saılanady», dedi Á.Qýantyrov.
Tórtinshi baǵyt – «Partııalyq júıe úshin múmkindikterdi keńeıtý» boıynsha bir is-sharany iske asyrý kózdeledi. Saıası partııalardy tirkeý rásimi ońaılatylady. Onyń ishinde: tirkeý shegin 20 myńnan 5 myń múshege deıin tómendetý; óńirlik ókildikterdiń eń az sanyn 600-den 200 adamǵa deıin tómendetý; partııa qurý úshin bastamashyl azamattar tobynyń eń az sanyn 1 myńnan 700 adamǵa deıin qysqartý; fılıaldardy qurý merzimin 6 aıdan 1 jylǵa deıin uzartý; quryltaı sezin ótkizý merzimin 2 aıdan 3 aıǵa deıin uzartý kózdeledi.
«Saılaý prosesin jańǵyrtý» besinshi baǵyty boıynsha saılaý aldyndaǵy úgit kezeńinde áleýmettik jelilerde úgit júrgizýge ruqsat berý, baıqaýshylardyń qyzmetin retteý, aýmaqtyq saılaý komıssııalary qyzmetiniń qaǵıdattaryn qaıta qaraý, saılaý qorlaryna qaıyrymdylyqtyń shekti mólsherin belgileý, saılaýǵa shetelderdiń aralasýyna jol bermeý úshin sharalar qabyldaý, sondaı-aq saılaý naýqanyna barlyq qatysýshylardyń barynsha qarjylyq ashyqtyǵyn qamtamasyz etý josparlanady.
Altynshy baǵyt – «Quqyq qorǵaý ınstıtýttaryn kúsheıtý» boıynsha 9 is-sharany iske asyrý kózdelgen. Azamattardyń irgeli quqyqtaryn qorǵaý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsııalyq soty qurylady. Konstıtýsııada Adam quqyqtary jónindegi ýákildiń mártebesi men qyzmetiniń kepildikteri reglamentteledi. Sondaı-aq adam quqyqtary jónindegi ýákilge Konstıtýsııalyq sotqa júginý quqyǵy beriledi. Sonymen qatar ólim jazasy Konstıtýsııadan alynyp tastalady. Prokýratýra organdaryna azaptaý týraly isterdiń aıryqsha tergeýligin belgileý kózdeledi. Sondaı-aq «Prokýratýra týraly» Konstıtýsııalyq zań jobasyn ázirleý josparlanýda. Joǵary sot Keńesiniń konkýrstyq rásimderin onlaın translıasııalaýdy jáne olardyń qorytyndylary boıynsha egjeı-tegjeıli, dáleldi túsindirmeler jarııalaý engiziledi.
Jetinshi baǵyt – «Buqaralyq aqparat quraldarynyń básekege qabilettiligin arttyrý jáne azamattyq qoǵam ınstıtýttarynyń rólin nyǵaıtý» boıynsha 3 is-shara júzege asyrylady. «Memleket múddelerin, qoǵam suranystaryn jáne medıa salanyń damý úrdisterin eskere otyryp, «Buqaralyq aqparat quraldary týraly» zańdy qaıta qaraý josparlanýda. Reformalardy daıyndaý men iske asyrýǵa qoǵamdyq uıymdar men sarapshylardy keńinen tartýǵa baǵyttalǵan memlekettiń azamattyq qoǵammen ózara is-qımylyn kúsheıtý jónindegi tásilder ázirlenetin bolady. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń jumysyn jalǵastyrý úshin jalpyulttyq deńgeıde jańa Ulttyq quryltaı ınstıtýty qurylady», dedi Á.Qýantyrov.
Segizinshi baǵyt – «Eldiń ákimshilik-aýmaqtyq qurylysyn jetildirý» boıynsha 5 is-shara iske asyrylady. Búginde mınıstrlik Abaı, Jetisý jáne Ulytaý oblystaryn qurý boıynsha jumysty bastap ketti. Bıylǵy 25 naýryzda Premer-Mınıstrdiń ókimimen atalǵan oblystardy qalyptastyrý úshin Komıssııa quryldy. Komıssııanyń mindeti – jańa óńirlerdi qurý boıynsha júrgizilip jatqan jumys sheńberinde memlekettik organdardyń vedomstvoaralyq ózara is-qımylyn qamtamasyz etý. Sondaı-aq jaýapty oryndaýshylardy jáne iske asyrý merzimderin kórsete otyryp, «Qazaqstan Respýblıkasynyń ákimshilik-aýmaqtyq qurylysynyń keıbir máseleleri týraly» Prezıdent Jarlyǵyn qabyldaý jónindegi jumys algorıtmi ázirlendi. Algorıtm uıymdastyrýshylyq-daıyndyq jáne jedel is-sharalar tizbesin qamtıdy. «Algorıtm atalǵan oblystar ákimdikteriniń nazaryna jetkizildi. Jalpy alǵanda, Abaı, Jetisý jáne Ulytaý oblystaryn qurýdy kózdeıtin «Qazaqstan Respýblıkasynyń ákimshilik-aýmaqtyq qurylysynyń keıbir máseleleri týraly» Prezıdent Jarlyǵynyń jobasy jaqyn arada Prezıdent Ákimshiligine engiziledi», dedi Á.Qýantyrov.
Toǵyzynshy baǵyt – «Jergilikti ózin-ózi basqarýdy ortalyqsyzdandyrý» boıynsha 2 is-shara iske asyrylady. Jergilikti ózin-ózi basqarýdy damytý tujyrymdamasy sheńberinde mınıstrlik «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy jergilikti ózin-ózi basqarý týraly» zań jáne oǵan ilespe zań jobalaryn ázirleýde. «Zań jobalary jergilikti memlekettik basqarý organdary men jergilikti ózin-ózi basqarý fýnksııalarynyń arajigin ajyratý, jergilikti ózin-ózi basqarý organdarynyń múliktik quqyqtaryn jáne máslıhattar ókilettikterin keńeıtý, jergilikti ózin-ózi basqarý deńgeıinde memlekettik satyp alýdy ótkizý rásimderin ońaılatý jónindegi normalardy kózdeıdi», dedi Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń basshysy.
«Daǵdarysqa qarsy birinshi kezektegi sharalar týraly» onynshy baǵyt boıynsha 5 is-shara júzege asyrylady. Áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaı úshin týyndaıtyn táýekelderdi nıvelırleý maqsatynda Daǵdarysqa qarsy sharalar josparynyń jobasy ázirlendi. Ol qarjy júıesiniń turaqtylyǵyn qamtamasyz etýge, ınflıasııany baqylaý jáne tómendetýge, kólik-logıstıkalyq tizbektegi alshaqtyqty qysqartýǵa, syrtqy saýda qyzmetin qoldaý jáne yntalandyrýǵa, ekonomıka salalaryn qoldaý jáne ınvestısııalar tartýǵa baǵyttalǵan. Sondaı-aq Á.Qýantyrovtyń aıtýynsha, egis naýqanyn sapaly júrgizý qamtamasyz etiledi, onyń ishinde fermerlerge janar-jaǵarmaı materıaldarynyń qajetti jeńildikti kólemi bólinedi, aýyl sharýashylyǵy tehnıkasynyń, tuqym jáne tyńaıtqysh qorlarynyń daıyndyǵy tekseriledi. Budan basqa, saıası jańǵyrý strategııasyn eskere otyryp, ekonomıka men memlekettik basqarýdaǵy qurylymdyq reformalardyń jańa toptamasyn daıyndaý josparda bar.
Otyrysta atalǵan másele boıynsha Úkimet basshysy Álıhan Smaıylov sóz sóıledi. Premer-Mınıstrdiń aıtýynsha, aldaǵy mańyzdy saıası reformalardy júzege asyrý úshin Prezıdenttiń ókilettigi, Parlament Senaty men Májilisiniń, máslıhattardyń, ákimderdiń fýnksııalary men olardy qurý tártibi, saıası partııa qurý máselelerine qatysty konstıtýsııalyq zańdar men basqa da zańdarǵa ózgerister engizý qajet. Elimizdiń zańnamasynda ákimder men olardyń orynbasarlaryna saıası partııalardyń fılıaldarynda qyzmet atqarýǵa tyıym salynady, Ortalyq saılaý komıssııasynyń, Esep komıtetiniń, Konstıtýsııalyq keńestiń tóraǵalary men músheleriniń partııadan mindetti túrde shyǵýy týraly ereje engiziledi. Sondaı-aq Jalpyulttyq is-sharalar jospary baǵyttarynyń biri boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsııalyq sotyn qurý, jazanyń bir túri retinde ólim jazasyn Konstıtýsııadan alyp tastaý, Adam quqyqtary jónindegi ýákildiń qyzmetin jáne onyń Konstıtýsııalyq sotqa júginý quqyǵyn konstıtýsııalyq reglamentteý men kepildigin qamtamasyz etý josparlanýda.
Onynshy baǵyt aıasynda qarjy júıesiniń ornyqtylyǵyn qamtamasyz etýge, ınflıasııany baqylaýǵa jáne tómendetýge, kólik-logıstıkalyq tizbekterdegi alshaqtyqty qysqartýǵa, syrtqy saýda qyzmetin qoldaýǵa jáne yntalandyrýǵa, ekonomıka salalaryn qoldaýǵa jáne ınvestısııalar tartýǵa baǵyttalǵan Daǵdarysqa qarsy sharalar josparynyń jobasy ázirlenetin bolady.
Álıhan Smaıylov Memleket basshysynyń Joldaýyn iske asyrý jónindegi Jalpyulttyq is-sharalar jospary alǵa qoıylǵan mindetterge tolyq sáıkes keletinin jáne barlyq kelisý rásimderinen ótkenin atap ótti. «Atalǵan jospardy oryndaýǵa dereý kirisýimiz qajet. Ondaǵy árbir is-sharanyń sapaly jáne ýaqtyly oryndalýyna birinshi basshylar tikeleı jaýapty ekenin basa aıtqym keledi. Orynbasarlaryma jospardyń oryndalýyn qatań baqylaýǵa alýdy tapsyramyn», dedi Álıhan Smaıylov.
Qazaqstannyń kólik salasy damyp keledi
Úkimet otyrysynda elimizdiń tranzıttik-kólik áleýetin damytý máselesi qaraldy. Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstri Qaıyrbek О́skenbaev pen «QTJ» UK» AQ basqarma tóraǵasy Nurlan Saýranbaev baıandama jasady.
Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstriniń aıtýynsha, búginde kólik salasynda oń dınamıka bar. Júk tasymaly kólemi artyp keledi. Bıyl qańtar-aqpan aılarynda ótken jyldyń osy kezeńimen salystyrǵanda temir jol kóligimen júk tasymaldaý 10%-ǵa artyp, 70,8 mln tonnany qurady, tranzıttik júkterdi tasymaldaý kólemi 20%-ǵa ósip, 4 mln tonna boldy, konteınerlermen tasymal 12%-ǵa artyp, 174,7 myń jıyrma fýttyq balamaǵa jetti. «Bıyl aldymyzda temir jolmen júk tasymaly kólemin 420 mln tonnaǵa, tranzıt tasymaldardy 24,5 mln tonnaǵa jáne konteınerler tranzıtin 1 100 myń jıyrma fýttyq balamaǵa deıin jetkizý mindeti tur. Búginde tranzıttik júkterdiń shamamen 90%-y temir jol kóligimen tasymaldanady», dedi Q.О́skenbaev.
Jalpy, elimizdiń tranzıttik-kóliktik áleýetin damytýdyń negizgi kórsetkishteri «Qýatty óńirler – el damýynyń draıverleri» ulttyq jobasynda aıqyndalǵan. 2025 jylǵa deıin tranzıttik tasymaldy 30 mln tonnaǵa deıin jetkizý kerek. Osy maqsatqa jetý úshin temir jol ınfraqurylymyn salý, jyljymaly quramdy jańartý, júkterdi konteınerlendirý, balama baǵyttar men halyqaralyq dálizderdi damytý boıynsha sharalar qabyldanyp jatyr.
Temir jol kóligi salasynda «tar jerlerde» ótkizý áleýetin arttyrý úshin 2025 jylǵa deıin 3 negizgi ınfraqurylymdyq jobany iske asyrý josparlanyp otyr. Birinshisi – «Dostyq – Moıynty». Bul jobany iske asyrý Qytaı Halyq Respýblıkasy men Eýropa arasyndaǵy tranzıttik tasymaldar kólemin, ýchaskeniń ótkizý qabiletin 5 esege deıin ulǵaıtyp, tasymal jyldamdyǵyn táýligine 1500 shaqyrymǵa deıin arttyrady. Ekinshi – «Darbaza – Maqtaaral». Atalǵan joba Ortalyq Azııa elderine tranzıttik qashyqtyqty qysqartyp, qoldanystaǵy ótkizý pýnkti arqyly О́zbekstanǵa shyǵýdy qamtamasyz etedi. Úshinshi – «Almaty stansasynyń aınalma temir jol jelisi». Joba Almaty torabyna túsetin júktemeni 30%-ǵa azaıtyp, júkterdi jetkizý ýaqytyn 24 saǵatqa deıin qysqartýǵa múmkindik beredi.
Temir jol ınfraqurylymyn jáne tranzıttik áleýetti damytý týraly «Qazaqstan temir joly» AQ basqarma tóraǵasy Nurlan Saýranbaev baıandady. Byltyr Qazaqstan arqyly 1 mln 066 myń konteıner tasymaldandy. 2016 jylmen salystyrsaq, bul 4,3 ese kóp. Halyqaralyq sarapshylardyń esebi boıynsha, Qytaı, Ońtústik Shyǵys Azııa jáne Eýropa arasyndaǵy konteıner aǵynynyń 5-8%-y Qazaqstanǵa tıesili. «Negizgi tranzıttik dáliz – Qytaı – Eýropa – Qytaı baǵyty. Bul aralyqty Qazaqstan, Reseı jáne Belarýs elderiniń temir jol ákimshilikterinen qurylǵan OTLK ERA birlesken kásiporny júzege asyrady. QTJ Middle dálizin damytý úshin Ázerbaıjan men Grýzııanyń temir jol ákimshilikterimen de dál osyndaı birlesken kásiporyn qurý týraly bastama kóterildi. Qazirgi ýaqytta Ortalyq Azııadaǵy kórshilerimizben birlesip, Ońtústik dálizin damytý boıynsha jumysty jalǵastyryp jatyrmyz. Bıylǵy eki aıdyń qorytyndysyna qarap, biz konteınerlik tranzıttik tasymal qarqynyn jyldyń sońyna deıin saqtaýǵa bolatynyn baǵamdap otyrmyz», dedi QTJ basshysy.
Joǵaryda aıtylǵandardyń negizinde Premer-Mınıstr Álıhan Smaıylov memlekettik organdar men ulttyq kompanııalardyń basshylaryna birqatar naqty tapsyrma berdi. Atap aıtsaq, Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligine «Qazaqstan temir joly» ulttyq kompanııasymen birge Transkaspıı halyqaralyq transshekaralyq baǵytynyń turaqty jumysyn jáne qazaqstandyq bıznes-qaýymdastyq úshin básekege qabiletti, biryńǵaı tarıftiń qabyldanýyn qamtamasyz etý tapsyryldy.
Sondaı-aq Indýstrııa mınıstrligi «Qazaqstan temir joly» ulttyq kompanııasymen birlesip, qysqa merzim ishinde júkterdi konteınerlermen tasymaldaýǵa kóshý máselesin pysyqtaýy qajet. Álıhan Smaıylov Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligine Qarjy, Ulttyq ekonomıka mınıstrlikterimen, «Qazaqstan temir joly» AQ-pen birlesip, jyljymaly temir jol quramdary men teńiz paromdaryn satyp alý jáne jańartý úshin qoldaý sharalaryn ázirleýdi tapsyrdy.
Qarjy mınıstrligi Ulttyq ekonomıka, Indýstrııa mınıstrlikterimen, «Samuryq-Qazyna» qorymen jáne «Qazaqstan temir joly» kompanııasymen birlesip, tıisti jobalardy qarjylandyrý máselesin pysyqtaý qajet. Birinshi kezekte bul – Dostyq –Moıynty jáne Almaty aınalma stansasyna qatysty. Buǵan qosa, Premer-Mınıstr Indýstrııa mınıstrligine «Qazavtojol» kompanııasymen birge bıylǵy qurylys maýsymyn barynsha tıimdi paıdalanyp, josparlanǵan 8 ýchaskeniń barlyǵyn iske qosýdy qamtamasyz etýdi tapsyrdy. Bıyl respýblıkalyq mańyzy bar 3,6 myń shaqyrym avtojol salynyp, jóndeledi.
Elordanyń 300-den astam turǵyny páterli boldy
Elorda • Búgin, 10:06
6 shildege arnalǵan aýa raıy boljamy
Aýa raıy • Búgin, 09:43
Elorda • Búgin, 08:23
Elorda • Búgin, 08:22
Aımaqtar • Búgin, 08:20
Ult saýlyǵyn ulyqtaǵan megapolıs
Elorda • Búgin, 08:18
Elorda • Búgin, 08:17
Teatr • Búgin, 08:15
Sapa naryǵynda básekelestikke jol ashylady
Aımaqtar • Búgin, 08:14
О́ner • Búgin, 08:10
«Ordabasy» kóshbasshylar qataryna qosyldy
Fýtbol • Búgin, 08:08
Tuńǵysh ret shırek fınalda oınaıdy
Tennıs • Búgin, 08:07
Qoǵam • Búgin, 08:05
Mereıtoıy týǵan jerinde atap ótildi
Qoǵam • Búgin, 08:03
Irikteýdiń ekinshi kezeńine ótti
Sport • Búgin, 08:02
Qoǵam • Búgin, 08:00
Turǵyn úı saıasatynyń tyń tásilderi
Úkimet • Keshe
Kitaphanashylardyń jalaqysy az
Qoǵam • Keshe
«Zańdardyń oryndalýy» uǵymyn engizý qajet
Úkimet • Keshe
Elorda • Keshe
Shańyraq shattyǵyn syılaǵan meken
Elorda • Keshe
Elorda • Keshe
Elorda • Keshe
Mamandyq tańdaý – bolashaqty tańdaý
Bilim • Keshe
Internet dúkenderden abaı bolǵan jón
Qoǵam • Keshe
Erekshe balalarǵa kómektesetin mamandar kóbeıdi
Qoǵam • Keshe
Ahmet Baıtursynuly • Keshe
Qazaqstan • Keshe
Suhbat • Keshe
Eskertkishter – eldiń ótkeni de, erteńi de
Tarıh • Keshe
Bozarǵan tún. Boz úmit. Balaýsa tań
О́ner • Keshe
О́ner • Keshe
Sport • Keshe
Eshkimnen jeńilmegen sańlaqtar
Sport • Keshe
Bul isti de eńseretinimizge senimdimin
Pikir • Keshe
Qoǵam • Keshe
«Barys» jańa oıynshymen tolyqty
Hokkeı • Keshe
Elimizde koronavırýspen aýyrǵandar sany 3 esege ósti
Koronavırýs • Keshe
Aqtaýdaǵy «Dombyra-dastan» aksııasy
Aımaqtar • Keshe
Uqsas jańalyqtar