Qazaq balýany ulyqtaldy

Osy tizimge baı-ólkelikter atynan halyqaralyq dárejedegi sport sheberi, Mońǵolııa sportyna eńbek sińirgen qaıratker (2006), erkin kúresten álem kýbogynyń (1981) jáne álem birinshiliginiń qola medal ıegeri (1986), ataqty balýan Baqyt Odnaıulynyń esimi ilinip, ardager sportshyny ulyqtaý rásimi ótti.

Atalǵan shara barysynda aımaqtyq ortalyq mýzeıde balýannyń sporttyq ómir joly men qoǵamǵa sińirgen eńbegin áıgileıtin kórme ótti. Mekeme basshysy Aıshagúl Azamatqyzynyń aıtýynsha, bul retki kórme ekspozısııasyna balýannyń ár jyldarda alǵan júldeleri: medal, kýbok, sımvoldyq belgiler, álem jáne Olımpıada kilemderinde beldesken foto sýretteri men ústine kıgen sporttyq kostıýmderi jáne ár jyldary alǵan marapattary (orden, medal, alǵys hat, dıplom t.b.) barlyǵy 569 zattyq jádiger qoıylypty.

Onyń syrtynda, balýannyń ótken jyldardaǵy sporttyq shejiresin tanytatyn qabyrǵa stendterge jetken jetistigi, sińirgen eńbegi jaıly keńinen jazylyp, bul derekter kópshiliktiń kózaıymyna usynylypty. Osyndaǵy derekterge kóz júgirtsek, 1954 jyly Baı-О́lke aımaǵynyń ortalyǵy О́lgeı qalashyǵynda dúnıege kelgen balýan, 1971-1972 jyldardan bastap monǵol ulttyq kúresimen aınalysyp, jasóspirimder arasyndaǵy memlekettik chempıonatta júldeli orynǵa ıe bolǵan. Baqyt Odnaıuly orta mektepti bitire salysymen el astanasy Ulanbatorǵa attanyp, sonda erkin kúres úıirmesine qatysady. Bir tańdanarlyq jaǵdaı jattyǵýǵa kiriskenine jyl tolmaı jatyp, qalalyq jáne regıondyq birinshilikterde úzdik óner kórsetip, 1974-1975 jyldary Monǵolııa jastarynyń birinshiliginde 2 dúrkin chempıon atandy. Osylaı erkin kúresten tusaýy kesilgen nar qazaq Monǵolııanyń eresekter arasyndaǵy chempıonattardan 4 dúrkin altyn, 10 dúrkin kúmis, 4 dúrkin qola medaldy enshilep, aıdy aspanǵa shyǵarmasa da, aǵaıyndy aýzyna qaratypty. Onyń syrtynda halyqaralyq Internasıonal básekesiniń 2 dúrkin jeńimpazy jáne 4 ret júldegeri atansa, «Dınamo» sport qoǵamynyń halyqaralyq týrnıriniń 3 dúrkin chempıony, 1986 jyly «Izgi nıet» oıyndarynda 4 orynǵa qol jetkizgen eken.

«Erkin kúres túrinen bundaı bıikke jetken qazaq az, zamanynda áıgili kúsh ıeleri S.Andıev, Kasımov (KSRO) B.Baýgartner (AQSh), A.Sandýrskıı (Polsha), A.Shreıder (GDR), I.Bolla (Vengrııa) sııaqty myqtylarmen beldesip, ártúrli jarystardan 80-nen astam medal alǵan alǵashqy qazaq», deıdi aımaqtyq sport basqarmasynyń bastyǵy Qaınar Qaısanaıuly.

Bul jerde balýannyń aıta keterlik taǵy bir jetistigi qazaq kúresine qosqan úlesi. Qazirgi tańda balýan aımaqtyq «Qazaq kúresi» federasııasyn basqarady. 2006 jyly Baı-О́lke aımaǵynda qazaq kúresinen Azııa chempıonatyn uıymdastyryp ótkizýmen qatar, qazaq kúresinen ótip jatqan álem jáne qurlyqtyq birinshilikterge, Qazaqstan Barysy, Álem Barysy, Eýrazııa Barysy sııaqty jobalardyń joǵary deńgeıde ótýine atsalysyp júr. Baqyt balýannyń qazaq kúresine baptaǵan shákirtteri álem chempıonatynan 2 kúmis, 2 qola jáne Azııa birinshiliginen 6 altyn, 8 kúmis, 8 qola medal enshilegen eken.