7 000 tarıhı qujat elge jetkizildi

Mádenıet jáne sport mınıstri Ashat Oralov eń aldymen 2022 jyly atqarylǵan jumystardyń qorytyn­dysyn baıandap, aldaǵy josparlardy da atap ótti. Sala basshysynyń aıtýynsha, bıyl mádenıet salasy qyzmetkerleriniń mártebesin arttyrýǵa basa nazar aýdarylmaq. Eske salsaq, byl­tyr ulttyq mártebesi bar mádenıet uıym­dary qyzmetkerleriniń eńbekaqysy eki esege ósken edi. Qazir elimizde osyndaı bes uıym bar. Mınıstrlik ulttyq mártebesi bar nysandardyń sanyn kóbeı­týdi jos­parlap otyr. Sondaı-aq bıyl mádenıet salasynyń mán-mańy­zyn arttyrý úshin óńirlerde júıeli jumystar júrgiziletin bolady. Máse­len, sala qyzmetkerleriniń – JOO kon­sertmeısterleriniń, úrmeli mýzykalyq aspaptarda oınaıtyn mádenıet uıymdary qyzmetkerleriniń, bı ansam­blderi ártisteriniń jáne basqa da óner adam­darynyń eńbekaqysy artýy múmkin. Ol úshin mınıstrlik zańnamalyq ózgeristerdi qabyldaý boıynsha jumys júrgizý kerek.

A.Oralov jas jazýshylar men aqyndar úshin de jaǵymdy jańalyqty jetkizdi. Osy jyldan bastap tuńǵysh ret Prezıdenttiń ádebı syılyǵy tapsyrylady. Ár atalymnyń jeńimpazyna 4 mln teńge kóleminde sy­ıaqy berilmek. Mınıstr jas talant­tardy qoldaý maqsatynda bastaý alǵan ıgi jobanyń zamanaýı ádebıettiń qa­lyp­tasýyna múmkindik beretinin aıtty.

Sonymen qatar mádenıet qyzmet­ker­lerine de aıryqsha kóńil bólý jospar­lanǵan. «Mádenıet qyzmetkerleriniń shet­eldik áriptestermen tanysyp, tájirıbe almasyp, jańa bilim alýyna arnalǵan halyqaralyq forým ótkizý josparlanyp otyr. Bul basqosýǵa aǵa býyn ókilderiniń bas bolyp atsalysýy asa mańyzdy. Olardyń tájirıbesi men bilimi jastarǵa úlgi bolatyny sózsiz», dedi Ashat Oralov.

Alqa otyrysynda Premer-mınıstr­diń orynbasary Altaı Kólginov Máde­nıet jáne sport mınıstrligine birqatar tapsyrma berdi. Solardyń biri – monýmentaldy óner, arheologııa salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy kúsheıtý. Oǵan qosa monýmentter jónindegi komıssııanyń jumysyn jolǵa qoıyp, ákimdiktermen birlesip kórnekti tulǵalarǵa eskertkishter ornatý boıynsha baqylaýdy kúsheıtý kerek ekenin atap ótti. Sondaı-aq tarıhı murany qorǵaý jónindegi óńirlik ınspeksııalardyń qyzmetin kúsheıtý, óńirlerde monıtorıngtik tekserýdi uıymdastyrý qajet dedi.

Premer-mınıstrdiń orynbasary teatr ónerin damytýǵa erekshe nazar aýdardy. «Teatr óneri qoǵamnyń mádenı damýynda, adamnyń rýhanı baıýynda aı­ryqsha ról atqarady. Sondyqtan mınıstr­lik azamattarymyzdyń, ásirese jas­tardyń teatrǵa barýyn arttyrý úshin barlyq jaǵdaıdy jasaý qajet», dedi Altaı Kólginov.

Mınıstrlik otandyq teatrlar men kınostýdııalardy jańǵyrtý jáne qalpyna keltirý maqsatyndaǵy jos­parlarymen bólisti. Máselen, bul jumystar, eń aldymen Sh.Aımanov atyndaǵy «Qazaqfılm» kıno­stýdııasynda, odan soń qalpyna kel­tirý jumystary 2026 jyly 100 jyldyq mereıtoıyn atap ótetin M.Áýezov atyndaǵy Ulttyq akademııalyq qazaq drama teatrynda da júrgizilmek.

Mádenı aǵartýdaǵy bul ózgeristerden bólek týrızmdi damytý úshin de jaǵdaı jasalady. Atap aıtsaq, turǵyndardyń jazǵy demalystaryn uıymdastyrýǵa arnal­ǵan tórt sapar-ortalyq qurylady. Bıyl «Ordabasy», «Saýran», «Saraı­shyq» jáne «Esik» vızıt-ortalyqtary­nyń qurylysy aıaqtalmaq. Sapar-orta­lyqtar barlyq zamanaýı standarttarǵa saı. Sonymen qatar Astanada «Bozoq» ulttyq parkin salý jumystary júrgizilip jatyr.

«Almatyda Ortalyq memlekettik arhıv janynan arhıv qoımasyn salý – alǵa qoıylǵan mańyzdy mindet. Ortalyq memlekettik arhıv qoıma­syn keńeıtý – tarıhı-mádenı muranyń baı qabatyn saqtaý jáne oǵan tyń qujattardyń qosylýyna jaǵdaı jasaý úshin jasalyp otyr», dedi A.Oralov.

Sondaı-aq kitaphana qorlaryn tolyq­tyryp, oqyrman jınaý úshin, jalpy zamanaýı kitaphana júıesin qalyptastyrý jolynda birqatar is-shara uıymdastyrylmaq. Byltyr óńir kitaphanalaryna 506 myń dana kitap taratyldy. Bıyl bul baǵyttaǵy jumys kúsheıtiledi. Ásirese, mınıstrlik oqýshylar arasynda kitap oqýdy nasıhattaýǵa erekshe nazar aýdaryp otyr.

О́tken jyly atalǵan vedomstvonyń júıeli jumysynyń nátıjesinde 7 000 tarıhı qujat shetelden elge jetkizildi. Baǵaly qujattarda ult tarıhyndaǵy túrli kezeńdegi oqıǵalar týraly aqparat bar, olarmen qazir tarıhshylar men ǵa­lym­dar jumys istep jatyr. Aıta kete­ıik, qujattar Germanııa, Italııa sııaqty eýropalyq memleketterden ákelindi.

Budan bólek byltyr 18 arheo­logııalyq zertteý júrgizilip, elimizdiń túrli óńirlerinde 30 eskertkish qalpyna keltirilgen. Onyń ishinde Áziret Sultan mýzeı-qoryǵy, Otyrar qalasy, Jarkent meshiti, Botaı kenti, Bókeı ordasy, Ahmet Baıtursynuly mýzeı-úıi, Beket ata jer­asty meshitiniń nysandary bar.

«Mınıstrlik shetelden ákelingen tarıhı qujattardaǵy aqparatty ǵalym­dardyń zertteýlerinen keıin jarııalaı­dy. Bul oqýshylardyń  elimizdiń tarıhy týra­ly jańa bilim alýyna jol ashady. Sony­­men qatar mınıstrlik sapaly ki­taptar shyǵarýǵa da kóńil bólmek.  Biz eli­miz­diń kitaphanalaryna sapaly áde­bıet­ter jetkizetin bolamyz», dedi mınıstr.

Alqa otyrysy barysynda sala ókilderi arhıv qoımalarynyń júktelý máselesin sheshý jolyn saralap, 500 myń saqtaý birligine 20-ǵa jýyq memlekettik arhıv ǵımaratyn salý usynyldy.

Jıyn sońynda A.Oralov atalǵan organ Mádenı saıasatty damytý tujyrymdamasyn qabyldaıtynyn aıtty. «Mádenı saıasatty damytý tujy­ry­m­damasynyń jobasynda Ulttyq joba men Prezıdenttiń saılaýaldy baǵ­darlamasyndaǵy kórsetkishter ıntegrasııalanyp, halyqaralyq tájirıbege sholý jasaldy jáne mádenı saıasattyń basym baǵyttary qamtyldy», dedi ol.