Bap kem be, baq kem be?

Fınalǵa shyqqan boksshylarymyzdyń arasynan alǵashqy bolyp rıngke 20 jastaǵy Sanjar Táshkenbaı kóterildi. Asa jeńil salmaqtaǵy qazaqtyń ór minezdi óreni ózbek Shodıerjon Melkýzıevpen qolǵap túıistirdi. Bul tartysta Sanjardyń ústemdigi esh kúmán týǵyzǵan joq. Melkýzıevtiń erkin oıqastaýyna esh múmkindik bermegen ol birden báseke tizginin óz qolyna alyp, chempıony Azıı atandy. 54 kılodaǵy Nursultan Altynbek fılıppındik Flınt Djaramen judyryqtasty. Báseke bizdiń jigittiń basymdyǵymen ótip, ol da bas júldeni oljalady. 57 kılo salmaq dárejesindegi Mahmud Sabyrhan taılandtyq Saravýd Sýkhetpen saıysqa tústi. Kolso qojaıyny óz kórermenderin qýantý úshin baryn saldy. Biraq Mahmudqa onyń tisi batpady. Qashan da qaımyqpaı aıqasatyn 22 jastaǵy qandasymyz bul joly da tabandylyq pen qaısarlyqtyń úlgisin kórsetip, Sýkhetti san soqtyrdy. Osylaısha, jarys kúniniń alǵashqy jartysynda sharshy alańǵa shyqqan úsh boksshymyz jeńiske jetip, qazaq jankúıerlerin bir jelpindirip tastaǵan edi. Biraq bul qýanyshymyz uzaqqa sozylmady.

Odan keıin taǵy úsh qandasymyz О́zbekstannyń ókilderimen aıqasty. 67 kılodaǵy Abzal Serik Bekzod Hamıdovpen, 71 kılodaǵy Sabyrjan Aqqalyqov Nurıslam Ismoılovpen jáne 75 kılodaǵy Dıas Moljigitov Alohon Abdýllaevpen aıqasty. Eń ókinishtisi, olardyń barlyǵy da óz qarsylastaryna ese jiberdi. Osy úshtiktiń arasynan Sabyrjan ǵana «jaqsy judyryqtasty» dep aıtýǵa bolady. Ekinshi raýnda onyń siltegen soqqylarynyń biri Nurıslamǵa ońbaı tıip, ol eseńgirep qaldy. Biraq jeme-jemge kelgende, tóreshilerdiń búıregi báribir ózbek boksshysyna burdy.

Jartylaı fınala súringen Talǵat Syrymbetov (60 kg), Muhammedsabyr Bazarbaıuly (63,5 kg), Erasyl Jaqpekov (80 kg), Erhat Bekzat (92 kg) jáne Amanat Sabyrǵalı (+92 kg) qola medaldi qanaǵat tutty. Al Danııal Sábıt (51 kg) pen Saǵyndyq Toǵambaı (86 kg) senim údesinen shyǵa almaı, elge eńseleri túsip oraldy. Nátıjesinde 3 altyn, 3 kúmis jáne 5 qolany enshilegen Qazaqstan quramasy jalpykomandalyq esepte ózbekterdi alǵa jiberip, ekinshi oryndy ıelendi. Bul jarysta kórshiles eldiń toǵyz birdeı óreni jeńis tuǵyrynyń eń bıik satysyna kóterildi.

Sóz oraıy kelgende, kóńilge kirbiń keltirgen jaıttar jaıynda aıtpaı ketýge arymyz jibermedi. Jartylaı fınala úsh bóriktimiz ben úsh burymdymyz О́zbekstannyń ókilderine ese jiberdi. Naqtylap aıtsaq, Erasyl Jaqpekov (80 kg) Jasýrbek Iýldoshevtan, Erhat Bekzat (92 kg) Nýsratbek Tohırovtan jáne Amanat Sabyrǵalı (+92 kg) Jahongır Zokırovtan jeńildi. Onyń aldynda ǵana Saǵyndyq Toǵambaıdy (86 kılo) Shohjahon Abdýllaev aýyr nokaýtqa jibergen edi. Qyzdardyń da jaǵdaıy ońyp turǵan joq. Nıgına Ýktamova (54 kılo) Ánel Saqyshty eki ret eseńgiretip baryp utty. Sıtora Týrdybekova (57 kg) Vıktorııa Grafeevany jaqsylap turyp sabady. Naıbahor Hamıdova (66 kg) Aqnar Ishanovanyń adymyn ashtyrmady. Abyroı bolǵanda Jasmın Qızatova (70 kılo) fınala Ázıza Zakırovadan aılasyn asyra aldy. Aqtyq synda О́zbekstan qurama komandasymen bet-bet kelgen tórt qandasymyzdyń arasynan Sanjar Táshkebaı ǵana basymdyq tanytty. Qalǵan úsheýi utyldy. Sońǵy kezde kóptegen dúbirli dodada bizder О́zbekstan quramasyna jıi ese jiberip júrgenimiz jasyryn emes. Tipti oǵan «etimiz de úırenip qalǵan» sekildi. Sózimiz dáleldi bolý úshin tómendegi derekterge nazar aýdaraıyq:

Eresekter arasyndaǵy sońǵy tórt Azııa chempıonatynyń nátıjeleri: 2017 jyly Tashkent: О́zbekstan 9 (9 altyn+0 kúmis+0 qola) júlde oljalasa, Qazaqstan 8 (1+3+4) medaldi enshiledi. 2019 jyly Bangkok: О́zbekstan (4+1+4), Qazaqstan (2+2+7). 2021 jyly Dýbaı: О́zbekstan (6+1+3), Qazaqstan (0+5+1). 2022 jyly Amman: О́zbekstan (5+2+3), Qazaqstan (3+6+3). Sary qurlyqtyń basty dodalarynda ózbekter únemi aldymyzdy orap júrgenin ózderińizder de baıqap otyrǵan bolarsyzdar.

Sońǵy tórt álem chempıonatyń nátıjeleri: 2015 jyly Dohada (ózbekter – 0+3+3, qazaqtar – 0+2+0), 2017 jyly Gambýrgte (ózbekter – 1+3+2, qazaqtar – 1+2+3) jáne 2019 jyly Ekaterınbýrge (ózbekter – 3+1+1, qazaqtar – 1+1+4). Osy jarystardyń úsheýinde de ózbekter ozdy. Tek 2021 jyly Belgradta jalaýy jelbirgen jarystyń jalpy esebinde jerlesterimizdiń asyǵy alshysynan tústi. Serbııanyń bas shaharynda bizder 5 (2+2+1) júlde alsaq, olar 2 (0+1+1) medalmen shekteldi.

Sońǵy eki Olımpıadanyń nátıjesi: 2016 jyly Rıo-de-Janeıro (ózbekter – 3+2+2, qazaqtar – 1+2+2) jáne 2021 jyly Tokıo (ózbekter – 1+0+0, qazaqtar – 0+0+2) . Tórtjyldyqtyń basty dodalarynda da kórshilerimizdiń kóshi ilgeri boldy. Ol az deseńizder, 2018 jyly Jakartada ótken Azııa oıyndarynda da О́zbekstannyń bylǵary qolǵap sheberlerine ese jiberdik.

Áıelder boksynyń da jaǵdaıy máz emes. О́tkenge zer salsaq, sporttyń bul túriniń Qazaqstanda keńinen qulash jaıǵanyna talaı jyldyń júzi boldy. Álem chempıonatyndaǵy alǵashqy júldege sonaý 2006 jyly qol jetkizdik. Osydan 17 jyl buryn Nıý-Delıde ótken jarysta Nazgúl Boranbaevanyń qola medal oljalaǵany esimizde. Alǵashqy altynnyń syńǵyryn 2014 jyly estidik. Chedjýde Nazym Qyzaıbaı qarsylas shaq keltirmedi. Tórtkúl dúnıeniń eń úzdik boksshylary jınalǵan jarysta burymdyrymyz barlyǵy 23 (5 altyn+5 kúmis+13 qola) júlde oljalady. Osy kórsetkish jaǵynan Qazaqstannyń áıelder quramasy álemdegi TOP-10 komandanyń qataryna erkin enip otyr.

Osydan 11 jyl buryn London Olımpıadasynda Marına Volnova (75 kılo) qola medaldi qorjynǵa saldy. 2016 jyly Rıo-de-Janeıroda Darıǵa Shákimova (75 kılo) dál sol mejeden kórindi. Al ózbekterdiń áıelder boksyna kóńil bóle bastaǵanyna asa kóp ýaqyt bola qoıǵan joq. Atalǵan memlekettiń birde-bir burymdysy Olımpııa oıyndary men álem chempıonattarynda jeńis tuǵyryna kóterilgen emes. Soǵan qaramastan, kúni keshe ǵana Bangkokta aıaqtalǵan jastar arasyndaǵy Azııa chempıonatynda olar jerlesterimizdi jaqsylap turyp sabap, jalpykomandalyq esepte aldymyzdy orap ketti. Soǵan qalaı kúıinbeısiń?

Shyny kerek, sporttyń bul túrinde biz ózbekterden kóp qalyp qoıdyq. Olardyń boksy qaryshtap damyp, ósip-órkendep jatyr, al biz turalap qaldyq. Onı moıyndamasqa laj joq. Tokıo Olımpıdasy men sońǵy jyldardaǵy Azııa chempıonattarynda ońbaı súrinýimiz osy sózimizdiń aıqyn dáleli. О́zbekstan quramasy medalderdi «kúrep» alyp jatqanda, biz olardyń artynan syǵalap qaldyq. Osy olqylyqtyń ornyn toltyrý úshin Qazaq eli boksyna úlken reforma qajet. Jattyǵý júıesine ózgeris engizip, boks ónerin damytýdyń basqa da joldaryn izdestirýimiz kerek. Eski júıemen júre bersek, eshteńe ónbeıdi. «Baıaǵy jartas – sol jartas» kúıinde qalady. Búgin ózbekterden utylsaq, erteń basqalary «basynady». Sony myqtap qaperge túıgen jón. Qazirgi kezde federasııa músheleri men bapkerlerdiń «Bárine de kináli tóreshiler. Solardyń aramza áreketteriniń «qurbany» boldyq. Al biz sútten aq, sýdan tazamyz» dep aqtalaǵanyna eshkim de senbeıdi. О́ıtkeni kórermender soqyr emes. Olar bárin kórip, baqylap otyr. Mine, osy jaǵdaı sport salasynyń basy-qasynda júrgen azamattarǵa oı salýǵa tıis. Dál qazir el boksy eńse tiktemese, erteńgi kúni opyq jep qalýymyz múmkin.