«Sýjylaǵan»

Sóıtsek, aǵaıynnyń shaǵymyna negiz bolǵan aýyldaǵy aýyz sý jaıy eken. Bir jaq­sysy, eldi mekende sýdan másele joq, ár úıdiń aýlasynda móldir sý aǵatyn qubyr bar ári eń taza sý da osy aýylda sııaqty kórindi. Shý kóshe basyndaǵy úzdiksiz aǵyp turǵan sý qondyrǵysynan shyqqan. Okrýgke jańadan ákim bolyp kelgen jas jigit aýyldaǵy sondaı sý qondyrǵylaryn aldyryp tastaǵan kórinedi. Bul bizdiń keıipkerimizge unamaǵan. Ýáji bar: ákim kele sala jyldar boıy aǵyp turǵan sýdy toqtatyp, jurttyń tegin sý ishýine kedergi bolǵan-mys. Rasymen, kóshede ornalasqan kolonkalardaǵy sýdyń suraýy joq-ty. Jáne odan sý tasyp iship júrgen jan balasyn taǵy kezdestirý qıyn. Biraq el aǵasy ákimniń bul isin qup kórmeıdi. Máselege birjaqty qaramas úshin ákimge de habarlastyq. Qyzyq bolǵanda, bizge turǵynnyń shaǵymy emes, ákimniń jaýaby unaǵan edi.

«Aýyz sýdan problema joq. Sýsorǵysh stansa men qubyr jelisi keńes kezinen qalǵanymen, keıin jańǵyrtyp, qajetti sýdy jınap, bóletindeı jaǵdaıǵa keltirilgen. Ár úıge qubyr tartylǵan. Sýmen qamtýǵa ja­ýapty mekeme bar. Turǵyndar da ishken sýdyń aqysyn tólep úırengen. Al aýyldyń ishinde eki jerde kolonka bolǵan. Ol qysy-jazy aǵyp turady, bireý mal sýarady, bireý kólik jýady degendeı, suraýy joq bolatyn. Biraq sol aqqan sýdyń qunyn taǵy halyq tólep kelipti. Iá, «Vodokanal» artyq jumsalǵan sý úshin turǵyndarǵa qosymsha shyǵyn eseptep otyrǵan. Bul aýyz sý qunynyń basqa aýyldarmen salystyrǵanda qymbatqa shyqqanyn kórsetti. Osyny rettep, kóshedegi sý qubyrlaryn japtyq. Tek, munymyz taksı júrgizýshilerine unamaǵan sııaqty, olar kúnde sol jerge baryp kólikterin jýatyn edi...», dedi ákim bizge jaǵdaıdy túsindirip.

Osylaısha, ol taqyryp jabylǵan. Kúnder óte kele qazirgi qoǵamnyń ysyrapshyldyqqa qatysty kózqarasy álgi oıǵa taǵy túrtki salyp otyr. Ysyrap bolǵanda, sý máselesine qatysty. Shynymen biz sýdy, onyń ishinde aýyz sýdy únemdeýge kelgende óte salǵyrtpyz. Múmkin, elde sý tapshylyǵy sezilmeıtin shyǵar, biraq bul problema kún ótken saıyn qordalanyp keledi. Jáne ol muqym álemniń bas aýrýyna aınalyp otyr. Máselen, BUU sarapshylary taza sýǵa muqtaj turǵyndardyń 80 paıyzy perıferııada turatynyn anyqtaǵan. Al qaladaǵy adamdardyń 96 pa­ıyzy taza sý uǵymyn qubyrdan aqqan sý dep uǵady eken. Jalpy, derekterden jahanda 2,21 mlrd adam taza sýǵa zárý ekenin bildik. Al sý sapasynyń tómendigi men jetispeýshiligi álemdegi 4,52 mlrd adamnyń sanıtarlyq talapqa saı ómir súrýine kedergi bolyp otyr. О́kinishtisi, taza sý muqtajdyǵy balalar arasyndaǵy ólim-jitimniń artýyna da sebep bolýda. Antısanıtarlyq jaǵdaı túrli juqpaly ishek aýrýlarynyń taralýyna ákelip, sonyń kesirinen jyl saıyn 5 jasqa tolmaǵan 300 myńǵa jýyq búldirshinniń shetineıtini jaıynda sumdyq sıfrlar bar. Jalpy, sý tapshylyǵy máselesi sheshilmegen memleketterde jer halqynyń úshten biri turady. Basqasha aıtqanda, alyp jerdegi ár on adamnyń tórteýi taza sýǵa zárý degen sóz.

Rasymen, biz táýbe deýimiz kerek. Sondaı-aq qoǵamǵa sózimizge joǵaryda arqaý etken aýyldaǵy ákim sııaqty únemshil sheneýnikterdiń kóp bolǵany paıdaly bolar ma edi deısiń. Bizshe, ákimderdi taǵaıyndarda janashyrlyqtan bólek, únem­shildik qasıetin de eskerý kerek. Mundaı oıdy Memleket basshysy byltyrǵy Joldaýynda da aıtqan edi. «Jergilikti ózin-ózi basqarýdyń myqty júıesi azamattardyń ózi turatyn jerdegi turmys sapasyn jaqsartýǵa tikeleı qatysýyna negiz bolatynyn túsinýimiz kerek. О́z qalasy, aýdany men aýylyna degen jaýapkershilikti moınyna alýǵa qazaqstandyqtardyń qashanda da­ıyn ekeni anyq. Adamdardy jete baǵalamaýǵa bolmaıdy. Olarǵa qoldarynan keletin ókilettikterdi berýden qoryqpaǵan jón», dedi Prezıdent.

Aıtpaqshy, aýyldy qoıyp, Astananyń oń jaǵalaýyndaǵy kóshelerde toqtamaı aǵyp turǵan sý qurylǵylaryn kórýge bolady. Ese­sine, astanalyqtardyń álgi kolonkadan sý alǵa­nyn kórmeppiz ári bas qalada fıltrsiz sý ishý degen túsinik joq. Sol, mańaıy qatyp, muztaýǵa aınalǵan qon­dyrǵyny kórgen saıyn baıaǵy ýájin tyń­daǵan aýyl ákimine taǵy telefon shal­ǵy­myz keledi. Biraq ol astanalyq aýdannyń basshysy emes qoı...