Soqyrlyqtyń aldyn alý jónindegi halyqaralyq agenttiktiń málimetinshe, búgingi tańda dúnıe júzinde 284 mln adamnyń kórý qabileti nasharlaǵan. Onyń ishinde 39 mln-nan asa adam múldem kórmeıdi. 19 mln bala túrli kóz aýrýyna shaldyqqan. Ǵalymdardyń zertteýinshe, álemdegi osy esep 2050 jylǵa qaraı 115 mln-ǵa jetýi múmkin. Oǵan, árıne, táýliktiń kóp ýaqytyn jumsaıtyn smartfon-planshetter sebep. Al Qazaqstanda 86 myń zaǵıp adam bar. Onyń ishinde nashar kóretin balalar – 7 934 bolsa, 320 bala múldem kórmeıdi.
Resmı derekterge súıensek, elimizde estý qabileti nashar jáne múldem estimeıtin 30 myńnan asa múgedek azamat bar. Onyń ishinde 5 782 adam mylqaý. Búginde osy sanattaǵy balalarǵa arnalǵan on jeti mamandandyrylǵan mektep-ınternat jumys isteıdi. Onda qazir úsh myńǵa jýyq bala bilim alýda. Al Astana qalasynda estý qabileti buzylǵan múgedekter sany – 1 208 adam bolsa, onyń ishinde 18 jasqa deıingi 405 bala bar.
Múmkindigi shekteýli jandardyń shynaıy ómirden, kúndelikti tirshilikten alystamaýy úshin bar jaǵdaıdy jasaý – memlekettiń mindeti. Ásirese olardyń mádenı oryndarǵa – teatrlar men mýzeılerge erkin bara alýlaryn qoǵam bar múmkindigimen qamtamasyz etýi kerek-ti.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Joldaýynda damýdyń birden-bir joly – bilim salasy, sondyqtan budan eshkim tys qalmaý kerektigin basa aıtady. Osy maqsatta elorda tórindegi Ulttyq mýzeıde barlyq jastaǵy erekshe jandar úshin olardyń qalyptasýyna, damýyna baǵyttalǵan ártúrli is-sharalar men sabaqtar, tarıhı jádigerlerdi jaqyn tanýǵa taktıldi ekspozısııalar ashylǵan.
2020 jyldan bastap atalǵan mýzeıde «Dara» qaıyrymdylyq qorynyń qoldaýymen múmkindigi shekteýli kelýshilerge arnalǵan «Qoljetimdi mýzeı: áleýmettik jobasy aıasynda zaǵıp jáne nashar kóretin kelýshilerge arnalǵan «Saýsaq ushyndaǵy óner» qanatqaqty jobasy júzege asyrylyp keledi. Joba aıasynda 16 mýzeılik jádiger, sondaı-aq Ulttyq mýzeı zaldarynyń ishki jáne syrtqy kórinisi kásibı dybystalyp sıpattaldy jáne aýdıogıdterge jazyldy.
Elimiz úshin biregeı arheologııalyq jáne tarıhı mańyzǵa ıe jádigerlerdi sheber-restavratorlar men músinshiler 20-dan astam mýzeı jádigerleriniń taktıldi modelderin jasap, kórý qabileti nashar kelýshilerge «qolmen ustap kórýge» múmkindik berdi. Osylaısha, qoljetimdi mýzeı – múmkindigi shekteýli jandardyń mádenıetin qalyptastyrý maqsatyn kózdeıtin áleýmettik-mádenı jobasyna aınaldy.
Álemdik mýzeıler tájirıbesinde múmkindigi shekteýli jandarǵa arnalǵan mundaı jobalar keńinen qoldanylyp keledi. Máselen, Fransııadaǵy Lývr mýzeıinde arnaıy taktıldi galereıada mýzeı qorynan músinderdiń mınıatıýralyq kóshirmeleri jınalǵan turaqty jumys isteıtin ekspozısııa bar. Al Nıý-Iork qalasyndaǵy zamanaýı óner mýzeıinde zaǵıp jáne kózi nashar kóretin jandarǵa arnaıy qolǵappen músinderdi «zertteýge» ruqsat etilgen. «Garaj» mýzeıi (Máskeý) zaǵıp jandar úshin taktıldi ekskýrsııalardy turaqty túrde uıymdastyrady, sondaı-aq estý qabileti shekteýli jandar úshin sýrdoaýdarmamen ekskýrsııa ótkizedi.
О́skeleń urpaqtyń damýy men balalardyń baqytty balalyq shaǵyn qamtamasyz etý maqsatynda Ulttyq mýzeı bul baǵyttaǵy is-sharalardy júıeli túrde júrgizip keledi. Aıta ketsek, 2017 jyldan bastap «Meıirim» áleýmettik jobasy iske qosyldy. Joba aıasynda ótkiziletin barlyq is-sharalar mýzeı qyzmetimen tyǵyz baılanysty bolǵandyqtan túrli festıvaldar ótedi. Sonyń biri – Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń qoldaýymen ótken «Baqytty bala» atty erekshe bilim alýdy qajet etetin balalardyń shyǵarmashylyq qabiletin arttyrý maqsatyndaǵy IV ınklıýzıvti mýzeılik festıval 2022 jylǵa deıin 4 ret uıymdastyrylyp, 60 adam qatysqan. Sonymen qatar ákimshilik qaramaǵyndaǵy «Jansaıa» áleýmettik qory jáne Ulttyq mýzeıdiń qoldaýymen erekshe balalarmen birqatar tabysty jumys júrgizildi. Bıyl qordan qyzmet alýshy ónerpaz balalardyń qatysýymen «О́nerliniń qoly altyn» taqyrybynda sýret kórmesi ótti. Úzdik shyqqan 30 balanyń ishinen 10 balanyń jumysy kórmege qoıylyp, alǵyshattarmen marapattaldy.
Erekshe jandardyń túrli festıvaldarǵa, kórmelerge, sheberlik sabaqtaryna qatysyp, jádigerlerdi kóz janarymen kórmese de, qolmen ustap, sıpap, ishpen sezip, balasha shattanǵan júzderin kórý mýzeı qyzmetkerlerin ǵana emes, barsha adamzatty qýantady. Múmkindigi shekteýli jandardyń mádenı ómirden alystamaýyna múmkindik týdyratyn osy baǵyttaǵy jobalar kóbeıgen saıyn qoǵam da izgilene túspek.
