– Gaýhar Ǵalymqyzy, siz jetekshilik etetin oqý ornyna bolashaqqa jańasha kózqaras qalyptastyratyn halyqaralyq baǵdarlamalar qandaı serpin berýde?
– Búginde bilim berý úrdisiniń trendteri tańǵalarlyq. Birinshi kezekte bul joǵary bilim berýdiń biryńǵaı básekege qabiletti keńistigin qurýǵa baǵyttalǵan. Iаǵnı, stýdentter men oqytýshylardyń akademııalyq utqyrlyǵy qajet. Joǵary bilim berý men ǵylymı tájirıbeniń ózara yqpaldasýy asa mańyzdy. Bizdiń oqý ornynda 2017-2019 oqý jylynda syrtqy akademııalyq utqyrlyq aıasynda ýnıversıtettiń 74 stýdenti Germanııa, Polsha, Chehııa, Latvııa jáne Reseıdiń sheteldik joǵary oqý oryndarynda bilim aldy. Ishki akademııalyq utqyrlyq boıynsha 53 stýdent bilim alsa, 24 oqytýshy eýropalyq ýnıversıtetterde dáris oqydy. Bul úrdiske Erazmýs+, MAShAV, Global UGRAD, Deula Nienburg, IASTEA jáne t.b. halyqaralyq baǵdarlamalar qosymsha serpin beredi.
– Álemdik bilim keńistigine qosylý arqyly oqý orny qos dıplomdy bilim berý baǵdarlamalaryn júzege asyra ala ma?
– Biz stýdentterdiń qos dıplom alýy úshin Shvesııa, Úndistan, Ulybrıtanııa, AQSh, Túrkııa, Bolgarııa, Horvatııadan úzdik sheteldik ǵalymdardy izdeımiz. Álemdik bilim keńistigine kirý jolyndaǵy bizdiń JOO-nyń úlken jetistigi – qos dıplomdy bilim berý baǵdarlamalaryn júzege asyrý bolmaq.
– Oblystyń 2030 jylǵa deıingi damý strategııasy sheńberinde úsh jyl buryn Halyqaralyq startap akademııasy ashyldy. Startap akademııasy bıznes orta qalyptastyra otyryp, rezıdentterge kásipkerlikti júrgizý men tájirıbelik daǵdylaryn molaıtýǵa múmkindik beredi.
– Ýnıversıtet óziniń ǵylymı-tehnıkalyq salalyq baǵytyna saı qandaı startap jobalardy ashýǵa múmkindik berdi?
– Mysaly, «Keń taraǵan benzındik motosıkl negizinde jasalǵan elektrobaık» qozǵalys barysynda benzın baǵasyn 10 esege arzandatýǵa múmkindik beredi. Al «Atmos Water» jobasy – sýdy mehanıkalyq, erimeıtin bólshekterden, hlor qospalary, aýyr metaldardan tazartý quraly. Ekinshisi, ýnıversıtet ǵalymdary bolashaqta sýmen jumys isteıtin dvıgatel jasaýǵa kómektesetin «Sýtegi generatoryn» qurastyrdy. Úshinshisi, jaıaý júrginshiler plıtalaryn paıdalaný júıesi, bul jaıaý júrginshilerdiń kınetıkalyq energııasyn jınaqtap, paıdalaný úshin elektr energııasyn túrlendirýge múmkindik beredi. Tórtinshi, plastıkalyq turmystyq qaldyqtar jáne tehnogendik qaldyqtar negizinde qurylys materıaldaryn kúl túrinde (kespe tastar, bordıýrler, cherepısalar jáne t.b.) óndirý. Besinshi, SOLAR LIGHT jobasynyń maqsaty – kún batareıalary negizindegi avtonomdy jaryqshamdardy kommersııalandyrý jáne joba qurý.
– Ýnıversıtet aýmaǵynda ornatylǵan avtonomdy jaryqshamdar osy jobalardyń nátıjesi me?
– Aıtpaqshy, ART-GARAGE-kovorkıng ortalyǵy qashan ashylady?
– Jaqyn arada ashýdy josparlap otyrmyz. Negizi ART-GARAGE formaty Kalıfornııadaǵy klassıkalyq garajdarǵa jatady. Bul jerde kezinde «Apple», «Google» sııaqty iri kompanııalar paıda boldy. Sol ispetti bizde de IT-tehnologııalar salasyndaǵy «TKR-Toraighyrov University» fırmasy, sonymen qatar art-galereıa ornalasady. Onda stýdenttermen qatar, jasóspirimderge, qala turǵyndaryna shyǵarmashylyqpen aınalysýǵa múmkindik bar. Oqý ornynyń Nazarbaev zııatkerlik mektebi men oblystyq «Daryndy balalarǵa arnalǵan lıseı-ınternattyń 10-synyp oqýshylarymen birlesken jobalary da bar. Bul rette «Flappy Brow» mımıkamen basqarylatyn oıyny jáne «Sau-sulu» bıe súti negizindegi kútim kosmetıkasy dep atalatyn jobalardy aıtýǵa bolady.
Jalpy, barlyq stýdent jastardy naqty maqsattarǵa qol jetkizý úshin utymdy, tabysty ómir súre bilýge shaqyramyz. Joǵary bilim berýdiń biryńǵaı básekege qabiletti keńistigin qurýdyń máni de osynda.
– Áńgimeńizge rahmet.
