Gaýhar Ahmetova: Básekege qabilettilikke baǵyttalǵan qadam

– Gaýhar Ǵalymqyzy, siz jetek­shi­lik etetin oqý ornyna bolashaqqa ja­ńasha kózqaras qalyptastyratyn ha­lyqaralyq baǵdarlamalar qandaı se­r­pin berýde?

– Búginde bilim berý úrdisiniń trendteri tańǵalarlyq. Birinshi kezekte bul joǵary bilim berýdiń bir­yń­ǵaı básekege qabiletti keńistigin qu­rý­ǵa baǵyttalǵan. Iаǵnı, stýdentter men oqytýshylardyń akademııalyq utqyr­ly­ǵy qajet. Joǵary bilim berý men ǵylymı tájirıbeniń ózara yqpaldasýy asa mańyzdy. Bizdiń oqý ornynda 2017-2019 oqý jylynda syrtqy akademııalyq utqyrlyq aıasynda ýnıversıtettiń 74 stýdenti Germanııa, Polsha, Chehııa, Latvııa jáne Reseıdiń sheteldik joǵary oqý oryndarynda bilim aldy. Ishki akademııalyq utqyrlyq boıynsha 53 stýdent bilim alsa, 24 oqytýshy eýropalyq ýnıversıtetterde dáris oqydy. Bul úrdiske Erazmýs+, MAShAV, Global UGRAD, Deula Nienburg, IASTEA jáne t.b. halyqaralyq baǵdarlamalar qosymsha serpin beredi. 

– Álemdik bilim keńistigine qosylý arqyly oqý orny qos dıplomdy bilim berý baǵdarlamalaryn júzege asyra ala ma?

– Biz stýdentterdiń qos dıplom alýy úshin Shvesııa, Úndistan, Ulybrıtanııa, AQSh, Túrkııa, Bolgarııa, Horvatııadan úzdik sheteldik ǵalymdardy izdeımiz. Álemdik bilim keńistigine kirý jolyndaǵy bizdiń JOO-nyń úlken jetistigi – qos dıplomdy bilim berý baǵdarlamalaryn júzege asyrý bolmaq. 

– Oblystyń 2030 jylǵa deıingi damý strategııasy sheńberinde úsh jyl buryn Halyqaralyq startap akademııasy ashyldy. Startap akademııasy bıznes orta qalyptastyra otyryp, rezıdentterge kásipkerlikti júrgizý men tájirıbelik daǵdylaryn molaıtýǵa múmkindik beredi. 

– Ýnıversıtet óziniń ǵylymı-tehnı­kalyq salalyq baǵytyna saı qan­daı startap jobalardy ashýǵa múm­kindik berdi?

– Mysaly, «Keń taraǵan benzındik mo­tosıkl negizinde jasalǵan elektrobaık» qozǵalys barysynda benzın baǵa­syn 10 esege arzandatýǵa múmkindik bere­di. Al «Atmos Water» jobasy – sýdy meha­nıka­lyq, erimeıtin bólshekterden, hlor qos­palary, aýyr metaldardan tazartý quraly. Ekinshisi, ýnıversıtet ǵalymdary bolashaqta sýmen jumys isteıtin dvıgatel jasaýǵa kómektesetin «Sýtegi generatoryn» qurastyrdy. Úshinshisi, jaıaý júrginshiler plıtalaryn paıdalaný júıesi, bul jaıaý júrginshilerdiń kınetıkalyq energııasyn jınaqtap, paıdalaný úshin elektr energııasyn túrlendirýge múmkindik beredi. Tórtinshi, plastıkalyq turmys­tyq qaldyqtar jáne tehnogendik qal­dyq­tar negizinde qurylys materıaldaryn kúl túrinde (kespe tastar, bordıýrler, cherepısalar jáne t.b.) óndirý. Besinshi, SOLAR LIGHT jobasynyń maqsaty – kún bata­reıalary negizindegi avtonomdy jaryq­sham­dardy kommersııalandyrý jáne joba qurý.

– Ýnıversıtet aýmaǵynda orna­tyl­ǵan avtonomdy jaryqshamdar osy joba­lardyń nátıjesi me?

– Aıtpaqshy, ART-GARAGE-ko­vor­­­kıng ortalyǵy qashan ashylady?

– Jaqyn arada ashýdy josparlap otyrmyz. Negizi ART-GARAGE formaty Kalı­fornııadaǵy klassıkalyq garajdarǵa jata­dy. Bul jerde kezinde «Apple», «Google» sııaqty iri kompanııalar paıda boldy. Sol ispetti bizde de IT-tehnologııalar salasyn­daǵy «TKR-Toraighyrov University» fırmasy, sonymen qatar art-galereıa ornalasady. Onda stýdenttermen qatar, jasóspirimderge, qala turǵyndaryna shyǵarmashylyqpen aınalysýǵa múmkindik bar. Oqý orny­nyń Nazarbaev zııatkerlik mektebi men oblystyq «Da­ryndy balalarǵa arnal­ǵan lıseı-ınter­nat­tyń 10-synyp oqýshylarymen birlesken jo­balary da bar. Bul rette «Flappy Brow» mı­­mıkamen basqarylatyn oıyny jáne «Sau-sulu» bıe súti negizindegi kútim kosmetı­kasy dep ata­latyn jobalardy aıtýǵa bolady. 

Jalpy, barlyq stýdent jastardy naqty maqsattarǵa qol jetkizý úshin utymdy, tabysty ómir súre bilýge shaqy­ra­myz. Joǵary bilim berýdiń biryńǵaı básekege qabiletti keńistigin qurýdyń máni de osynda. 

– Áńgimeńizge rahmet.