Тақуаның ақылы

Руханият • 04 Мамыр, 2020

Тақуаның ақылы

32 рет көрсетілді

Ертеде тақуа діндарды жап-жас жігіт іздеп келеді. Ол тақуадан адам ретінде толық жетілудің жолын сұрайды. Сонда тақуа: «Сен бүгін түнде бейіт басына бар да, таң атқанша өлгендерді мақта! Олар саған не дейді, соны маған айтарсың!», дейді.

Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ

Жігіт тапсырманы мүлтіксіз орындайды. Таңертең ерте ұстазына келіп, өліктер тіл қатпағанын айтады. Тақуа: «Онда сен бүгін тағы бар, таң атқанша өліктерді жаманда, тілде, мүмкін сонда тіл қатар», дейді.

Шәкірт оны да орындайды. Таңертең ұстазына келіп, өліктердің ләм-мим демегенін айтады. «Балам, – дейді қария. – Сен бұл дүниеде жетілген адамдардың қатарында болғың келсе, тура өліктер сияқты мақтаса да, даттаса да міз бақпайтын бол. Сонда ғана мақсатыңа жетесің!»

Бұл әңгіменің ғибраты неде? Мақтан бар жерде адам баласы рухани жетілмейді. Рухани жетілмеген адам қай тараптан болсын рухты, кемел дүние тудыра алмайды. Яғни, адамды рухани мүгедектікке, арылмас дертке шалдықтыратын дүние – мақтау. Әр нәрсенің шегі болатыны сияқты, мақтау мен мадақтың да шегі бар. Артық мақтау – жанға қас.

Ислам дінінде мақтану мен мақтан үшін жасалған істі «рия» дейді. Кімнің бойында рияға құмарлық болса, оның істеген жақсы амалдары шайылып кетеді. Мысалы, бізге имам Мүсілім арқылы жеткен мынадай бір өсиет хадисте: «Қиямет күні Алланың құзырына бірнеше адам әкелінеді. Хақ Тағала бірінші адамнан: «Сен не тындырдың?» деп сұрайды. Пенде: «Шейіт болып жаным шыққанша, сенің жолыңда аянбай соғыстым», деп жауап береді. Хақ Тағала: «Жалған айтып отырсың! Сен ел-жұрт «неткен батыр адам!» деп айтсын деп соғыстың», деп оны жәһаннамға лақтыруға бұйрық береді.

Келесі болып білім үйренген ғалым адам әкелінеді. Алла Тағала одан: «Жақсы нығметтерге жету үшін не істеп едің?» деп сұрайды. Әлгі адам: «Ғылым үйрендім, өзгеге үйреттім, сенің ризалығың үшін Құран оқыдым», деп жауап береді. Хақ Тағала сол кезде: «Сен адамдар «керемет ғалым екен» деп айтсын деген ниетпен ғылым үйрендің ғой. «Құранды қандай тамаша оқиды!» десін деп Құран оқыдың, осы рияң үшін», деп оны да тозаққа лақтыруға бұйрық береді.

Одан кейін мал-мүлкі көп бай адам әкелінеді. Алла тағала өзінің оған берген игіліктерін есіне салып: «Ал жарайды, сен сол игіліктерге ие болу үшін не жасадың?» деп сұрайды. Әлгі пенде: «Сенің ризалығың үшін мал шаштым», дейді. Алла тағала: «Айтып отырғаның жалған, сен «мынау неткен жомарт адам» десін деп жасадың», дейді. Сөйтіп оны да жәһаннамға лақтыруға бұйрық береді.

Демек бұл хадистен біз не түсінеміз? Абай атамыздың 38-ші қарасөзінде «бұл жолда риясыз, жеңілдіксіз бір қарар тұрып іздеген ғана кісі істің кәмәлатына жетпек» дегеніндей, амалдың қабыл болмағы риясыз ықыласқа байланысты екен. Біздің көбіміз қателікті дәл осы жерден жіберіп аламыз.

Күннің маңызды және өзекті жаңалықтарын «Егемен Қазақстан» телеграм каналынан оқыңыз