Kaspıı teńizinde sý deńgeıiniń turaqsyzdyǵy – tabıǵı úrdis. Sońǵy jyldary oǵan jahandyq klımattyń ózgerýi de áser etti, dep habarlaıdy Egemen.kz Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń baspasóz qyzmetine silteme jasap.
«Sarapshylarymyz teńiz deńgeıi kóp jyldyq, jylaralyq jáne maýsymdyq aýytqýlarǵa ushyraǵanyn habarlaıdy. Bul – tabıǵı úrdis. Kaspıı teńizinde sý deńgeıi buryn da aýytqyp otyrǵan. Mundaı merzimdi aýytqýlar syrtqy shekarada ózgermeli sharty bar jabyq sý qoımasy úshin qalypty jaǵdaı bolyp tabylady» delingen vedomstvo taratqan habarlamada.
Belgili bolǵandaı, ótken ǵasyrdyń 30-jyldarynan bastap Kaspıı deńgeıiniń tómendeýi baıqaldy. 1977 jylǵa qaraı teńiz deńgeıi 3 metrge tómendep, mınýs 26-dan 29 m-ge deıin jetti. Keıin sý deńgeıi qaıta kóterile bastady, osylaısha 1995 jyly 3 metrge joǵarylap, mınýs 26,62 m-di qurady. Osy aralyqta sý deńgeıiniń kóterilýi jylyna shamamen 14 sm boldy, al keı jyldary – 36 sm de jetken. 2005 jyldan bastap sıkldik tómendeý kezeńi qaıtada bastaldy.
Kaspııde jeldiń áserinen mezgilsiz aýytqý bolyp turady. Mysaly, Kaspııdiń soltústik bóliginde «Janbaı» teńiz gıdroposty aýdanynda osyndaı maýsymdyq kórinis anyq baıqalady. Ásirese kóktem, kúzde. Oǵan soltústik-shyǵys jáne ońtústik-shyǵysta soǵatyn jáne sebep.
Al jazda, jel qatty emes kezde mundaı jaǵdaı baıqalmaıdy. Teńiz deńgeıiniń kóterilýi jeldiń jyldamdyǵy 10-15 m/s jáne uzaqtyǵy 10-12 saǵattan 1-2 kúnge deıin jalǵassa ǵana baıqalady. Al jel sekýndyna15-25 m-ge jetkende bıiktigi 1,5-2 m nemese odan da joǵary bolady.
Sońǵy jyldary Kaspıı teńizi deńgeıiniń aýytqýy klımattyń antropogendik ózgerýi áserinen ózgeretin sý balansy sıpattamalarynyń araqatynasyna baılanysty.
Sarapshylardyń deregine súıensek 2006-2020 jyldar aralyǵynda Kaspıı teńiziniń akvatorııasyna jaýyn-shashynnyń az mólsheri túsken, al býlaný prosesi kerisinshe qarqyndy boldy. Sondaı-aq Edil (Volga) ózeniniń basseıninde sý az bolǵandyqtan keletin sý mólsheri kóp bolmady.
Basty sebebi – klımattyń jylynýy. Kaspıı deńgeıiniń tómendeýi men joǵarylaýy buryn da bolǵan jáne onyń uzaq merzimdi tabıǵı sıkldik sıpatqa ıe ekenin atap ótemiz. Sońǵy jyldary Kaspııdiń jaǵdaıyna ǵalamdyq jylyný da yqpal ete bastady.
Elordada sýburqaqtan enterovırýs anyqtaldy
Elorda • Keshe
Maqtaaral turǵyny aýlasynan adam súıegin taýyp aldy
Oqıǵa • Keshe
О́skemende 4,3 mln teńge jymqyrǵan esepshi ustaldy
Oqıǵa • Keshe
Otandyq kásipkerler keńesiniń otyrysy jańa formatta ótti
Úkimet • Keshe
Birneshe óńirde aýa raıyna baılanysty eskertý jarııalandy
Aýa raıy • Keshe
Memlekettik baǵa retteý máseleleri týraly zańǵa ózgerister engizildi
Prezıdent • Keshe
Bıyl Shymkentte 51 úı paıdalanýǵa beriledi
Aımaqtar • Keshe
Aqsý elektr stansııasynda jumysshy qaza tapty
Oqıǵa • Keshe
Qoǵam • Keshe
Aldaǵy kúnderi aýa raıy qandaı bolady
Aýa raıy • Keshe
Perýde laı kóshkininen 150 úı qırady
Álem • Keshe
Qazaqstanda jınaq salymdary boıynsha eń joǵary mólsherleme ósti
Ekonomıka • Keshe
Almatyda qorshaýǵa órmelegen 8 jasar balany toq soqty
Oqıǵa • Keshe
Almatyda Dımash Qudaıbergenniń jeke konserti ótedi
О́ner • Keshe
Qarjy • Keshe
Ekibastuzda alaıaqtyq jasaǵan kúdiktiler ustaldy
Oqıǵa • Keshe
Úndistanda sý tasqynynan 14 adam qaza tapty
Álem • Keshe
Nur-Sultan men Almaty stýdentter úshin eń úzdik qala qataryna qosyldy
Qazaqstan • Keshe
Qazaqstan syrtqy saıasatynyń negizgi baǵyttary ataldy
Qazaqstan • Keshe
Bıyl Qazaqstanda qandaı halyqaralyq is-sharalar ótedi
Qazaqstan • Keshe
Grek-rım kúresinen el chempıondary anyqtaldy
Kúres • Keshe
Shetel azamattary medısınalyq tekseristen qalaı ótedi
Medısına • Keshe
Jaldamaly jumysshylardyń jalaqysy 17 paıyzǵa ósti
Qoǵam • Keshe
Esirtkimen ustalǵan aqtóbelik 10 jylǵa sottaldy
Aımaqtar • Keshe
«Sary» aımaqqa kirgen jaǵdaıda karantın kúsheıtiledi
Koronavırýs • Keshe
Almatyda zańsyz salynyp jatqan kópqabatty úı súriledi
Qoǵam • Keshe
Uqsas jańalyqtar
