Qazaqstan ekonomıkasynda qandaı ózgerister bolady?

ADB-nyń jetekshi «Asia Development Review 2021» ekonomıkalyq basylymyna qosymsha COVID-19 pandemııasy jaǵdaıynda aımaqtaǵy ekonomıkalyq ósý men ınflıasııaǵa qatysty jańartylǵan boljamdardy usynady. Atalǵan boljamda kórsetilgendeı, damyp kele jatqan Azııadaǵy ekonomıkalyq ósimdi sáýir aıyndaǵy boljam boıynsha 7,3%-dan 7,2% deńgeıinde jobalaıdy, óıtkeni aımaqtaǵy keıbir elderde jańa koronavırýstyq ınfeksııalar baıaý qalpyna keledi.

Azııa elderiniń ósý boljamy 2021 jylǵa qaraı 7,5% jáne 2022 jylǵa qaraı 5,7% quraıdy, sáıkesinshe 7,7% jáne 5,6%.  

«Azııa-Tynyq muhıty aımaǵynda COVID-19 pandemııasynan qalpyna keltirý jalǵasýda, degenmen bul jol jańarǵan epıdemııalar, jańa vırýs shtamdary jáne birkelki emes vaksınalar arasynda názik bolyp qalady», dedi ADB bas ekonomısi Iаsýıýkı Savada.

Iаsýıýkı Savada naqtylap ótkendeı, saýda, ónerkásip jáne týrızm sııaqty kezeń-kezeńmen jáne strategııalyq jańarý jasyl, ınklıýzıvti jáne turaqty qalpyna keltirýge qol jetkizý úshin mańyzdy.  

Sarapshylar COVID-19 pandemııasy boljamdardyń eń úlken qaýpi bolyp qala beretinin taǵy eskertip otyr. Epıdemııa oshaǵynyń aýmaǵy ártaraptana bastady. Dertti juqtyrǵandar sany táýligine shamamen 434 000 jaǵdaıǵa jetti.

Maýsym aıynyń sońynda olardyń sany 109000-ǵa deıin tómendedi. О́sim negizinen Ońtústik Azııa, Ońtústik-Shyǵys Azııa jáne Tynyq muhıtynda boldy.

Ortalyq Azııanyń ósý boljamy sáýirdegi 3,4%-dan 3,6%-ǵa deıin jaqsardy. Bul negizinen Armenııa, Grýzııa jáne sýbaımaqtaǵy eń iri ekonomıkalary bar Qazaqstan úshin boljamdardyń jaqsarýymen baılanysty.

Ortalyq Azııanyń 2022 jylǵa arnalǵan ósý boljamy 4% deńgeıinde qalady.

2021 jylǵa arnalǵan Qazaqstandaǵy ekonomıkalyq ósimniń boljamy aǵymdaǵy jyldyń sáýir aıynda boljanǵan 3,2%-dan 3,4%-ǵa deıin túzetildi. JIО́ ósimi 2021 jyldyń qańtar-mamyrynda tutynýshylyq shyǵyndardyń qalpyna kelýine baılanysty jyldyq negizde 1,6% qurady, óıtkeni bólshek taýar aınalymy qańtar-sáýirde 6,2% ósti. Mashına jasaý, qurylys materıaldary, jeńil ónerkásip jáne qurylys 7,2%-ǵa ósti, al taý-ken óndirisin qospaǵanda ınvestısııalar alǵashqy 5 aıda 25,5%-ǵa ósti.

Halyqtyń jan basyna shaqqandaǵy naqty tabysy birinshi toqsanda 3,4% ósti, buǵan jalaqynyń joǵarylaýy jáne áleýmettik qyzmetterge memlekettik shyǵyndar áser etti. Mamyr aıynda úkimet ekonomıkany qalpyna keltirý baǵdarlamalaryn qoldaý úshin qosymsha fıskaldyq sharalardy usyndy. Aldaǵy aılarda ósýdi qoldaıtyn faktorlar - pandemııaǵa baılanysty shekteýlerdi alyp tastaý, munaı baǵasynyń joǵarylaýy jáne Munaı eksporttaýshy elder uıymymen jáne onyń seriktesterimen kelisilgen OPEK + munaı óndirisiniń artýy. 2022 jylǵa arnalǵan Qazaqstandaǵy ekonomıkalyq ósimniń boljamy 3,5% deńgeıinde qalady.

Ońtústik Azııa, Ońtústik-Shyǵys Azııa jáne Tynyq muhıtyna arnalǵan boljamdar 2021 jylǵa tómendetildi, óıtkeni jańa órshýler ekonomıkalyq belsendilikke kedergi bolatyn shekteýler ákeldi. Ońtústik Azııanyń F2120 ósý boljamy 9,5% -dan 8,9% -ǵa deıin qaıta qaraldy. Úndistannyń ekonomıkalyq ósý boljamy 1 paıyzdyq pýnktke qysqaryp, 10 paıyzdy qurady. Ońtústik-Shyǵys Azııanyń 2021 jylǵa arnalǵan boljamy 4,4%-dan 4%-ǵa deıin qaıta qaraldy, bul kezde Tynyq muhıty aımaǵy 1,4%-dan 0,3%-ǵa deıin azaıdy. Alaıda, 2022 jylǵa arnalǵan osy óńirlerdiń ósý boljamdary sáıkesinshe 7%, 5,2% jáne 4% deıin kóterildi. Bıylǵy Azııa-Tynyq muhıty aımaǵyndaǵy ınflıasııa boljamy 2,4%-dan 2,4%-ǵa deıin kóterildi, bul munaı men shıkizat baǵalarynyń ósýin kórsetedi. 2022 jylǵa arnalǵan boljam 2,7% deńgeıinde qalady.