«Saltanat» – qaıǵyly, boılaýyq kúı»

Jaý snarıadynyń jaryqshaǵy mańdaıyna tıipti

– Ákeńiz Tólegen Mombekov kúıshi ǵana emes, Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa qatysqan maıdanger ekenin de bilemiz, urys dalasyndaǵy kúnderi týraly málimetter bar ma?

– Meniń ákem de alǵashqylardyń qatarynda óz erkimen suranyp, maıdanǵa attanǵandardyń biri. Olar eń alǵash 17 jigit bolyp Tykova qalasyndaǵy áýe desanty bólimine túsedi. Sol jerde parashıýtpen sekirýdi, pýlemet, avtomat atýdy úırenip, jattyǵady. Úsh aılyq arnaıy daıyndyqtan ótken soń, áýe desanty atqyshtar dıvızııasyn Lenıngradqa jaqyn jerge ákelip, taǵy da eki-úsh kún daıyndap, olardy rotaǵa bólip jiberedi.

Reseıdiń qytymyr aıazynyń tastaı qarańǵy bir túninde bulardy ushaqtarǵa mingizip, Lenıngradty qorshaǵan nemis áskerlerine qaraı ótetin joldy kesý úshin sol jerge parashıýtpen túsirip ketedi. Jaqyn mańdaǵy ormanǵa kirgen 60-70 adam bir tóbeniń aınalasyna ornalasyp, keshke deıin jatyp, urystyń bas­talýyn kútedi. Osy jerge jaqyn ózenniń ústindegi kópirdiń eki shetine ornalasqan áskerler kópir ústimen ótip bara jatqan nemistiń poıyzyn mınalap, urysqa kirisedi. Urys tolastady-aý degen shaqta qaıta ormanǵa kirip, partızandarmen birge 10-15 kúndeı aıaldaıdy. Solarmen birge urystarǵa qatysyp júredi. Bir kúni ushaqpen keri alyp ketedi. Kelgen soń azdap tynyqqan ákem starshınasyna tastap ketken aspabyn alyp, áskerlerge dombyrasymen kúı shertip beripti.

Úsh kúndeı tynyǵyp bolǵan soń, maıdanǵa qaıta kirgen ákem bir joly aldyńǵy shepti barlap, til alyp kelýge barǵanda, basyna qaýip tóndirip alady. Eń úlken shaıqasy Kalınıngradty azat etý úshin qatysqan urysy bolady. Sondaı bir urystyń kúnderi 1943 jyldyń kókteminde nemis­terdiń úlken kúshi shoǵyrlanǵan Staraıa Rýs derevnıasy túbindegi keskiles­ken urysta, pýlemetine tikeleı tús­ken jaý snarıa­dynyń jaryqshaǵy mań­daıyna tıip, aýyr jaraqattanady. Kalının­gradtaǵy áskerı gospıtalda basyna ota jasalyp, shekedegi shirigen súıegi alyp tas­talǵan ákem uzaq emdelgen soń, áske­rı medısınalyq saraptamanyń qorytyndysymen soǵysqa jaramsyz degen 2-toptaǵy múgedek degen qaǵazben elge oralady. Ákemniń únemi oń jaq shekesiniń keıde bylqyldap turatyny sodan qalǵan aýyr esteligi edi.

– «Halyq jaýy» atanǵan ákeńiz hal­qyn shyn súıgen azamat boldy, kúı óne­rinde aty qaldy. Qıyndyq kórgen jyl­ary týraly aıtýshy ma edi?

 Atamyz Mombek eti tiri, arabsha saýa­ty bar adam bolǵan.1930-jyldary Sozaq kóterilisine qatystyń dep NKVD adamdary ustap áketipti. Ol qylyshynan qan tamyp turǵan zaman emes pe, sol ketkennen oralmaǵan. Sol ýaqyttarda ákem 11-12 jasar bala bolsa kerek. Halyq jaýynyń balalary dep aǵasy Jánibek ekeýin keıin taǵy izdep keledi. Sodan ekeýi elden qashyp, tún ishinde jalǵyz atqa mingesip, kún salqynda jolda úsh kún túnep, Kúngeıdegi apasy Gúldanany baryp panalaıdy. Aýylǵa barsa, NKVD-nyń qolyna túsermin, qalsam bularǵa kesirim tıe me dep júrip, 18-ge kelgen kezderinde Hantaǵy degen jerge rýdnıkke baryp jumysqa ornalasady. Taǵy da elden kelgen izdep jatyr degen habardan soń, Reseıden adamdar kelip, Soltústik Osetııaǵa Kavkaz jerindegi rýdnıkke adamdar jınap jatyr eken degendi estip, soǵan jazylady. Kavkazdaǵy «Sadon» rýdnıgine baryp, nebir qıynshylyqtardy bastan keshiredi. Odan Uly Otan soǵysyna attanady. Ákem kóp áńgimeshil emes edi, alaıda osynshama qıyn kezeńderdi bastan keshirgennen soń ba, boıynda úreı baryn sezetin edim. Sebebi zaman ne bolar eken degen sózdi jıi aıtatyn. «Bir úzim nan bolsa da, shashpańdar» dep asty qurmettep otyratyn. Onyń shet jaǵasyn biz de kórdik. Elde aqsha joq, azyq-túlik tapshy kez boldy ǵoı. Áli esimde, magazınde uzaq-sonar nannyń kezeńinde turýshynyń biri men edim, sondaǵy saǵattap turyp alatynym 2-aq bólke nan bolatyn. Shirkin, ákem osy zamanda ómir súrse ǵoı dep oılaıtyn kezderim kóp. Basynan ótkizgen qıynshylyqtaryn oılasam, kózime jas eriksiz keledi.

– Kúıshiniń ustazy atasy Bapysh Qojamjaruly ekenin bilemiz, ózi kim­der­di shákirtim dep esptedi.

– Ákeme bitken kúı óneriniń bastaýy arǵy ata-babalarymyzdan ekeni daýsyz. Qońyrattyń sańǵyl rýynan shyqqan Kóshekten Esen, odan Qazy, Qazydan Qojamjar, odan Nazar, Qaıdaý, Bapysh atty úsh ul týǵan. Nazardan Sábdenbek, jáne Mombek degen eki ul tarasa, Mom­bekten úsh ul taraǵan: Jánibek, Bóle­gen, Tólegen. Balasynyń kúıge degen qushtarlyǵyn baıqaǵan Mombek Tólegendi Bapysh atasyna ertip barady. Ol kezde jan-jaǵyna kúıshilikpen tanylǵan Bapysh Qojamjarovtyń shańyraǵynda eldiń ónerpazdary kóp jınalatyn bolǵan. Toǵyz jasar ákemniń osy ónerpazdardy kórip ári atasynan sabaq alýy kúı ónerine degen qulshynysyn arttyrsa kerek. Atasy arqyly, qan arqyly berilgen kúıshilik óneri ákeme osylaı qondy deýge negiz bar. О́zi sııaqty aýylda estý arqyly úırengen birneshe shákirti bar bolatyn. Olar – Satan Mahanov jáne Oljabek Baızaqov (marqum). Sondaı-aq negizgi shákirtteri Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, professor Bilál Ysqaqov, belgili kúıshi Rymhan Ábilhanov (marqum), kúıshi-sazger Batyrhan Ryspanbetovterdi erekshe ataýǵa bolady. Kezinde arnaıy aýylǵa izdep kelip, ákemnen bata alyp, búginde kúılerin nasıhattap júrgen Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, kúıshi-sazger Seken Turysbektiń de eńbegin asa qurmetpen ataǵym keledi.

– Soǵystan oralǵanda sheshesiniń hal ústinde jatqanyn kórgeni, ómirdegi keıbir qıynshylyqtar, bes balanyń anasyn izdeýi bári-bári ol kisiniń ishine muń bolyp jınalǵany shyndyq, al sol muńdardy keýdesinen kúı arqyly shyǵarǵany taǵy bar...

 – Soǵystan jaralanyp oralǵanda, anasy tósek tartyp qatty aýyryp qal­sa kerek. Kózi kirtıip, aýrýdan ábden jú­degen sheshesin kórip, ákem jylap jiberipti. Kóp uzamaı qaıtys bolǵanda anasyn joqtap jylap otyrsa, qulaǵyna yzyńdap bir áýen kele beripti. Dombyraǵa salyp, kúıdiń atyn «Anama» dep qoıypty. Hat tanyǵan saýaty bar, alaıda nota bilmese de, Alla boıyna osynshama kúı-qudiret syılaǵan ákemniń ómir jolynda birshama qıyndyq ótti. Sol ómirin kúımen órip, artyna óshpes mura qaldyrdy. О́zi aıtqandaı: «Kúı shyǵara qoıaıyn dep ádeıi otyrmaımyn. Kúı birden shyǵa salmaıdy. Onyń bir sáti bolady. Kóńilińe qonyp, áser etken dúnıeni áýez arqyly izdeısiń, tapsań sol kúı bolady.» Menińshe, bar muńyn keýdesinen kúı etip shyǵarý da has talanttarǵa tán bolsa kerek-ti.

«Dúnıeni áýez arqyly izdeısiń»

– Endi «Saltanatqa» keleıikshi, sizben suhbattasar aldynda osy kúıdi taǵy bir qaıtalap tyńdadym, kisini tolqytpaı tura almaıdy, kóńildi quz­dan qulatýǵa shaq qalady. О́zińizge arnalǵan osy týyndyny alǵash esti­­gende qandaı kúıde boldyńyz, jy­ladyńyz ba?

– Anam 1970 jyly 9 mamyrda bala-shaǵam dep júrip sýyqtady ma, birneshe ret emhanada jatyp emdelse de, baýyr­dan aýrýy asqynyp, qaıtys bolǵan. Men nebári 4 jasta ekenmin. Anamdy izdep shyryldap kóp jylasam kerek, ózi de jaryn joqtap júrgen ákem sol kezde osy kúıdi shyǵarypty. Kúıdiń atyna aınalǵan meniń esimime qoıylǵan «Saltanat» sózi shattyqty bildirgenimen, bul kúı – qaıǵyly boılaýyq kúı. Ákem bul kúıdiń shyǵý tarıhy jaıly: – Bir kúni úıge kelsem, «apama aıtam» dep óksip jylap otyr ekensiń. Qaırat aǵań renjitip qoıypty. Ee, anasyn saǵynǵan eken ǵoı qulynym, dep seni aldyma alyp ýatam dep eriksiz kózden aǵyl-tegil jas aqty. Sol jas keý­demnen kúı bolyp tógildi, qulaǵyma bir áýen qaıta-qaıta kelip, dúnıege osy kúı keldi. Kúıdiń basy «Qaıteıin, janym-aý» dep bastalyp, seniń jylaǵan únińe ulasady, saǵasynda kózden aqqan jas býlyǵyp, murynnan aqqan sýmen tunshyǵyp, shyrqyrap shyqqan úniń anyq estiledi, – deýshi edi.

 Bul kúı oınalǵanda, tyńdap otyryp, ishteı alaı-dúleı kúı keship, jan-dúnıemniń saǵynyshtan aqtarylyp jat­qanyn sezýshi edim. Kózime anamdy elestete almaı, anyq túrin saqtap qala almaǵanyma kúıinetin edim. Tipti bala kúnimde aýyldyń bas jaǵynda ornalasqan mektebime jalǵyzaıaq jolmen sómkemdi súıretip ketip bara jatyp, menmundalap turǵan Qarataýdyń bıik shoqysyna kóz tigip, «Shirkin, anamnyń beınesi ana taýdyń basynan bir elestese ǵoı, túrin bir kórsem ǵoı» dep kúnde armandaıtynmyn. Nege ekenin qaıdam, artynan oısha anama aq kımeshek kıdirip, beınesin ózimshe elestetip, bala kóńilimmen máz bolatynmyn. Kókiregimdegi saǵynysh otyn osylaı basatynmyn. Únemi balasyn aınalyp, basynan sıpaǵan analardy kórgende, eshkimge kórsetpeı kóz jasyma erik beretinmin. «Qandaı baqytty» dep ishteı kúbirlep, bala júrekke túsiniksiz bir aýyr zil túsiretinmin. О́kinishtisi sol, anamdy anyq elesteter, mendegi estelikterdiń izsizdigi. Tek bir ǵana esimde qalǵany, maıy taýsylǵan sham biltesiniń kómeski jaryǵyndaı kórinis qana. Emis-emis esimde qalǵany: úıdiń sol buryshynda tó­sekte jatqan anamnyń kórpesin sál túrip jiberip, meni qushyrlana qushaq­tap, qaıta-qaıta súıgeni ǵana. Shyn­dyǵyna kelgende, elestetken jerim qate bolyp shyqty. Bul týraly eseıe kele baýyrlaryma aıtqanymda, ol jerge qaıtys bolǵan soń, janazasyn oqý úshin shyǵarǵanyn bildim. Anamnyń biz­ben qoshtasýy úı ishindegi otaý tamda ( úıdegiler solaı atap ketken eken) bolǵan eken. Shyraǵynyń sónetinin bilgen qaıran sheshem amalsyz sońǵy ret bizben osylaı qoshtasypty. Áli kúnge osy kúı oınalǵan saıyn anamdy bir kóre almadym-aý dep ókinish pen saǵynyshtan kózime jas keledi. Bálkı, bul anasymen qushyrlana tildese almaǵan 4 jasar qyzdyń ókinishi deseńizder de bolady. Ananyń orny bólektigin sezinsem kerek, oqýshy kúnimde balalar úıinde jumys jasap, jetim balalardyń mańdaıyn bir sıpasam dep armandaıtynmyn. Múmkin bul ishimdegi qusamdy bólisip, syrtqa shyǵarǵym kelgendikten de shyǵar...

– «Saltanatty» tógiltip shertip otyrǵan ákeńizdiń kózi bir núktege qadalyp, bir joqty izdegendeı keıipke enedi. Qıyn kezderde sizderdi qalaı jubatatyn?

 – Qazaqta «Áke – asqar taý, ana – móldir bulaq» degen ulaǵatty sóz bar. Jary men balasy úshin ananyń orny erekshe. Sondyqtan bolar anamnyń qazasy ákemniń júregine aýyr tıdi dep oılaımyn. Bala-shaǵany bir ózim qalaı jetkizemin, ómirlik serigimnen qalaı aıyrylyp qaldym degen oılar beımaza kúı keshtirgendikten bolar, aqkóńil, er minezdi ákemniń kúı­gelektenip qalatyn sátteri boldy. Kóbinese, jeke qalyp janyna ty­nyshtyq sátin ornatyp, uzaq oıǵa shomatyn. Sol oıdyń ushy kúımen órilip tynatyn. Birde: – Áke, osy siz kúıdi jeke qalǵanda shyǵarasyz ba? – dep bala kúnimde suraǵanymda, – Balam, jaı­shylyqta myna kúıbeń tirshilikti, senderdi oılap, oıǵa berile almaı qalamyn. Tynyshtyq sátin ornatyp, oıǵa shomsam, ótken-ketken kóz aldyma keledi, anań elesteıdi, kúı sonda týyndaıdy, – dep jaýap bergen edi. Oılap otyrsam, ákem óte aýyr kúnderdi bastan keshirgen eken ǵoı...

– Anańyz aýyrǵanda «Bul qalaı?» degen kúı shyǵardy, bul kúı arqyly qatygez ómirge qoıylǵan suraq pa?

– 1969 jyly anam qattyraq aýyryp tósek tartyp jatyp qaldy. Osy jyldary qatty kúızelisten birinen soń biri tórt kúı dúnıege keldi. Tósek tartyp jatqan jarynyń júzine qarap, bul qalaı bolar eken dep qamyqqan ákemniń ishki kúızelisinen «Bul qalaı?» kúıi dúnıege kelse, artynsha nasharlap jatqan anamnyń aýzyna sý tamyzyp otyrǵan jeńgesi: Tólegen qaraǵym, beri kel, rızashylyǵyńdy bildir, – degende ákem: – Men razymyn, – dep jylap otyryp, razylyǵyn bildirgen eken. Bul sát «Qoshtasý» kúıiniń shyǵýyna sebepker bolǵan. Qaıtys bolǵan anasyn joqtap jylaǵan perzenteriniń qaıǵysynan «Saltanat» jáne «Saǵynysh» kúıleri de osylaı jaryqqa shyqqan bolatyn. Qatygez ómirdi basynan keshken adamdarǵa bul kúıler jubatý bolary haq. Siz aıtqandaı, shyndyǵynda, bul qatygez ómirge qoıylar suraq ispettes.

– Ákeńizben birge ótken kúnderi­ńizden birer estelik aıtsańyz...

– Ákem óte qarapaıym adam boldy. Alaıda keı kezderi dastarqan basynda bizge ádep jaǵyn kóp úıretetin. Ol kezderi qazirgideı uıaly telefon joq, tamaq ústinde keıde eki kózimiz kitapta bolatyn, sondaı sátterde aqylmen jónge salatyn jáne as qaıyrmaı turyp ketpeýdi eskertetin. Qazirgi ákeler bala­laryn erkin aınalyp-tolǵanyp oty­rady ǵoı, meniń ákem aragidik «aınalaıyn» dep qalǵany bolmasa, bizdi kózimizshe kóp erkeletpeıtin. Biraq kózinen bizge degen mahabbaty men ýaıy­myn qatar sezetinbiz. Bir qyzyǵy, keıin ákem nemerelerin óte jaqsy kórdi, tuńǵysh ret ákemniń syrtqa shyǵa­ryp, aınalǵanyn sonda baıqadym. Qar­taıǵanda nemere asa tátti bolatynyn sezdim. О́zim de nemeremdi aınalǵan saıyn, jıi ákemdi kóz aldyma elestetemin. Bir oqıǵa esime túsip otyr. Qarapaıym kesek balshyqtan soǵylǵan úıde turdyq. Kishkentaı kezim. Bir kúni uıyqtap jatqanymda tóbesin sylaǵan aýyr balshyqtyń shamalysy ústime qulap tústi, kózim topyraqqa toldy da qaldy. Sol sátte ákemniń qoly dirildep jan ushyrǵany áli kóz aldymda. Dereý kózime tilin salyp jiberip, tazalaǵan bolatyn.

Turmysqa shyqqanymda, ishteı qyz­ǵanyp, kóńili qulazyǵany da kóz aldymda. Qazaqtyń saltymen úı kórýge kelgende, kúıeý balasyna salqyn amandasqany bar-dy. Oılap otyrsam, ákeniń tárbıesin kóp alyppyn. Keıbir er adamdarda joq qasıetter menen tabylatyn. Aǵam ásker qataryna ketkende, meni de Gúljan ápkemmen qatar er balanyń tirligine kóp jumsady. Atqa minip, qoı baǵyp, shóp oryp, er balaǵa tán barlyq jumysty jasaıtynbyz. Shashyn únemi maǵan aldyrtatyn. Mańdaıyndaǵy mınanyń jaryqshaǵy bar solqyldap turatyn jerine ustarany tıgizip almaý úshin asa saqtyqpen qımyldaıtynmyn. Bastaǵy qyrtystardy keıde baıqamaı qanatyp qoısam, «eshnárse etpeıdi, qyzym» dep jumsaqtyq tanytatyn.

 Sonymen qatar qyz balaǵa tıisti ádepti de ákem úıretetin. Bir jaqqa ketip bara jatqanda: – Kóke, qaıda barasyz? – dep suraǵanymda, qyz bala úıden shyqqan er adamnan bulaı eshqashan suraýǵa bolmaıtynyn qulaǵyma talaı quıǵan bolatyn. Bul tárbıeniń turmysqa shyqqanymda, kóp kómegi tıdi. Sebebi jol júrerde, ózim aıtpasam, surama deıtin otyrarlyq joldasymnyń tártibi de solaı bolyp shyqty. Qysqasy, ákem bergen ónege – ómirime jaqsy joldama boldy.

Rahmanqul Berdibaev ákemdi elge tanytty

– Ákeńizdiń jaryqqa shyqpaǵan kúıleri bar ma?

– Ras, kezinde ákemniń kúıleri óte kóp bolatyn, sebebi ol kezderi notaǵa túsiretin adam joqtyń kezi. Kóptegen kúıi qartaıǵanda umytylyp, joǵalyp ketti desem bolady. Biz jas boldyq. Eski magnıtofonǵa basyp alyp úl­gergenimizdi kelgen qonaqtar alyp ketetin. Keıin Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, professor Bilál Ysqaqov ákemniń qartaı­ǵan shaqqa aıaq basqan kezinde Sozaqqa kelip bir aıdaı jatyp, kúı tarıhyn surap, taspaǵa basyp alyp ketip, notaǵa túsirdi. 1995 jyly Almatyda «О́ner» baspasynan «Saltanat» kúı jınaǵy kitabyn shyǵardy. Onda 37 kúıiniń notasy men oryndaýshylyq ereksheligi jazylǵan. 2019 jyly «Áýen» baspasynan «Tólegen tolǵaýlary» jınaq kitabyn shyǵardy. Jınaqta ustazynyń 36 kúıi, Súgirdiń 6 kúıi, Bapyshtyń 2 kúıi notasymen berilgen.

 Múmkin Bilál aǵa sál erterek kezdeskende, basqa kúıleri de notaǵa túsip, jaryqqa shyqqan bolar edi-aý.

– Tólegen Mombekovtiń muralaryn zertteý qaı deńgeıde, urpaqtarynan kúıge jaqyndary bar ma?

– Isi qazaqqa málim ǵalym Rahmanqul Berdibaev ákemniń alǵash elge tany­lýyna úles qosqan adam. Ol kisi óziniń esteliginde «1965 jyly kúzde áde­bıet maıtalmany S.Muqanovtyń tobymen el-eldi araladyq. Sozaq aýdanyna kelgen kúni qonaqta kúıshi T.Mombekovpen júzdestik. Qazaq tarıhy men mádenıetiniń bilgiri Sábeń Tólegen tartqan shertpe kúılerge qatty qyzyǵyp, «Mundaı daryndy respýblıka kólemine tanystyrý qajet» dep aıtyp otyrdy». Kóp uzamaı ákem Almatyǵa shaqyrylady. Gramplastınkaǵa kúıleri jazylyp, «Sosıalıstik Qazaqstan», «Lenınshil jas», «Qazaq ádebıeti» gazetterinde ómiri men shyǵarmashylyǵy tanystyrylyp, maqalalar jarııalanady. Ataqty jazýshylar S.Muqanov pen M.Áýezov elge radıo, teledıdar arqyly da tanystyrylyp, tanymal bolýyna úlken úlesterin qossa, Á.Kekilbaev, A.Toqmaǵambetov, A.Seıdimbek pikir bildirgen. Sondaı-aq elge tanymal T.Álimqulov «Kúıshi», «Tarlan kúıshi», T.Toqbergenov «Kókiregi kúı kúmbir», B.Sarbalaev sekildi jazýshylar ocherk­ter men maqalalar jazsa, mýzyka maman­dary Ýálı Bekenov, Jarqyn Shákárimov, Bolat Sarybaev, Shámil Ábiltaev shertpe kúıdiń ereksheligin túsindirdi. Jazýshy Orysbaı Ábildaev «Sezim seli» povestin, Qýanysh Tólemetov «Kúı keýde», R.Berdibaev «Kúı qudireti», «Saz óneriniń sańlaǵy», Jarylqasyn Nusqabaıuly ««Saltanat» kúıi qalaı týdy?» maqalasy, S.Turysbek «Salta­nattyń» sahnaǵa shyǵýy esteligi, О́.Qyr­ǵyzbaev «Teriskeı talanty jáne ony tanytqandar», kompozıtor, professor K.Kúmisbekov «Shoqtyǵy bıik kúıshi, kompozıtor», fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor K.Syzdyqov «Súgir men Tólegen», aqyndar B.Batyrbekova «Kúıshi aǵaǵa», R.Balabıev «Tólegen rýhymen syrlasý», Bórǵazynyń О́skeni «Tólegen», «Shertpe kúıdiń sıqyry kerim eken», t.b. Q.Myńjan «Sheberlik shyńy», «Saltanatty estigende» t.b. S.Baıdildaev «Kúıshige qurmet», N.Súleı­menov «Kúıshi», J.Baıazıtov «Tórt aıaǵyn teń basqan jorǵadaıyn», jerles inisi, tarıhshy-ólketanýshy Rahman­berdi Japparqululynyń «Shertpe kúıdiń sheberi» kitaby, Bilál Ysqaqovtyń «Sal­tanat», «Tólegen tolǵaýlary» kúı jı­naqtary jaqynda jaryqqa shyqqan Q.Sarınniń «Saltanat» (áke monology) sekildi kóptegen týyndysy kúı muranyń qasıetin tarıhta qaldyrmaq.

Otyrardaǵy óner murajaıynyń dırektory Abdýlla Jumashovtyń da erekshe eńbegin atap ketkim keledi. Otyrarǵa bara qalsańyzdar ákemniń óz qolymen ustaǵan dombyrasy men garmonyn, D.A.Qonaevtan bastap alǵan marapattaryn sol jerden kórýge bolady. Sozaqqa kelseńizder de S.Qojanov atyndaǵy murajaıdan da biraz dúnıelerin kezdestiresizder. Bul murajaıdyń dırektory, ákemniń týys inisi Nııazáli Dúısenbektiń de eńbegi zor dep aıta alamyn. Al endi ekinshi suraǵyńyzǵa kelsek, qazirge tańda óner de jeti atadan bolsyn tuqym qýalaıtyny ǵylymı dáleldenip otyr. Ázirge ekinshi ápkem Qyzjan Tólegenqyzynyń uly Sherelhan Dosanov pen onyń balasy Nurlyhan Kópjasarlar atalarynyń kúılerin oryndap júr. 2021 jyly respýblıkalyq «Atadan-mura» qoǵamdyq qorynyń Táýelsizdiktiń 30 jyldyǵyna oraı uıymdastyrǵan «Aspapta oınaý» nomınasııasy boıynsha 8-synyp oqýshysy, ákemniń jıen shóberesi Nurlyhan «Saltanat» kúıin oryndap bas júlde alǵan bolatyn.

Áńgimelesken

Dúısenáli ÁLIMAQYN,

«Egemen Qazaqstan»