Vashıngtondaǵy Abaı ortalyǵy

Atalǵan ortalyq 2020 jyly Djordj Vashıngton ýnıver­sı­teti janynda qurylǵan. Sol ýaqyt­tan beri arnaýly joba aıasyn­da uly aqyn, kemeńger Abaı Qunanbaıulynyń shyǵar­ma­larymen qatar, Qazaqstannyń tarıhy, salt-dástúri jáne máde­nıeti týraly amerıkalyq sarap­shylardyń suhbattary men aka­demııalyq eńbekteri jaryq kórdi. Ortalyq jalpy Qazaq mádenı ortalyǵy sanalady.

Mazmundy ári qyzyqty kontent usyný maqsatynda «HH ǵa­syrda Batys saıahatshylarynyń Ortalyq Azııaǵa jasaǵan sapar­lary týraly qundy jazbalar» aıdary ashylyp, «Uly dala áýezderi» podkastar serııasy tyń­darmandarǵa usynyldy. Orta­lyqtyń tolyqqandy qyzmetin www.abaicenter.org siltemesine ótý arqyly oqýǵa bolady.

Osyǵan baılanysty oılaryn ortaǵa salǵan Abaı ortalyǵynyń prodıýseri Aıtolqyn Qurmanova: «Abaı ortalyǵy – jalpy alǵanda, amerıkalyqtar men aǵylshyn til­di aýdıtorııany qazaq mádenıeti­niń ózgeshe álemimen tanysty­rý­ǵa baǵyttalǵan mádenı baǵdar­la­ma. Biz munda eń aldymen dúnıe júziniń ǵalymdaryna elimizdiń mádenıeti, tarıhy, óneri, mýzykasy, kınosy men ádebıeti jóninde durys túsinik berý, zertteý ja­saýlaryna kómekte­sý maqsatyn­da jumys isteımiz. Olardyń mu­qııat zerttelgen jáne shynaıy eńbekteri arqyly biz qazaq má­de­nıetin zerdeleýde bu­ryn­nan kele jatqan jańsaq pi­kir­ler, mıfter, shyndyqqa ja­nas­paıtyn kózqarastar jóninde tıis­ti túsinikter berip, halqymyz­dyń shy­naıy beınesin tanytýǵa tyrysamyz. Biz beınerolıkter, podkastar, maqalalar, aýdarma­­lar jasaımyz jáne osy ás-áreketi­­miz arqyly qazaq áleminiń ózgeshe ke­ńistigin ashýǵa talpyndyq. Ult­tyq úlgidegi fılmder, shy­­ǵarmalar, kúıler men rámizder she­­teldik aýdıtorııany ǵana emes, Qazaqstan halqynyń ózi úshin de qyzyqty sanalmaq», deıdi.

Biz sóz etip otyrǵan Abaı orta­­ly­ǵynyń damýyna qarjylaı kó­mek beretinder de az emes. So­lar­­dyń biri – «Altynalmas» AQ basqarma múshesi, Turaqty damý jónindegi bas atqarýshy dırek­tory Bahrom Djalolov. Ol: «Abaı ortalyǵymen seriktestigimiz Qa­zaq­stannyń tarıhı-tanym­dyq tur­ǵydan taǵylymdy dúnıele­rin aǵylshyn tildi elder ara­syn­da álemdik deńgeıde nasıhat­taý­ǵa múmkindik beredi dep oılaımyz. Sondyqtan «Altynalmas» osy ortalyqtyń júzege asyryp jatqan jobalaryn jáne ulttyq mádenıetti shetelde tanymal etý jolyndaǵy qulshynystaryna ár­qashan qol ushyn beredi», degen oıymen bólisti.

Muhıttyń ar jaǵynda orna­las­sa da óz halqynyń rýhanı qun­­dylyqtaryn Batys álemine ta­nystyrýdy birden-bir maqsat etken Abaı ortalyǵy arnaıy aıdarlar ashyp, qazaq ádebıetiniń jaýharlaryn, mádenı muralar­yn aǵylshyn tilinde jarııalap kele­di. Aıtalyq, «Qazirgi qazaq ádebıe­ti: poezııa jáne proza», Abaı­dyń, Muhtar Áýezovtiń týyndylary men Ánýar Álimjanovtyń «Ustazdyń oralýy» atty romanyn, «Qazaqstannyń qolóner jáne shyǵarmashylyq ekonomı­kasy» atty zertteý eńbegin, Tát­timbet, Qazanǵap, Dına Nurpe­ıisova sııaqty kúıshilerdiń shy­ǵar­malaryn aǵylshyn tilindegi túsindirmesimen birge atalǵan or­ta­lyqtyń saıtyna júktep, ózge til­degi oqyrmandarǵa usyndy.