Árıne mundaı ataǵy bar jáne ataqty adamdardyń aramyzda júrgeni ózimizge de jaqsy. О́ıtkeni ataqty da, syılyqty da alatyn jandar elge, memleketke eńbegi sińgen adamdar ekeni belgili. Endeshe olardyń elge eleýli eńbegine saı bir ataqqa kenelýi mańdaı terdiń esh ketpegeni degen sóz. Biraq biz osylaı dep oılap, talaı jyl boıy soǵan senip kelgenimizben, búginde oǵan kúdik te týyp otyr. Sebebi nebir orden, medaldardy keýdesine ońaı taǵyp alatyn epti jandar eleýli atana bastady. Sonyń saldary shyǵar, estir qulaqqa túrpideı tıetin «qazir orden de, doktorlyq ta, t.b. satylady eken» degen sóz de talaı adamnyń jigerin qum qyldy. Máselen, «Qazaqstan Respýblıkasynyń qurmetti azamaty» degen qoǵamdyq moıyndaýdyń joǵary ordenin aqshaǵa satyp, sosyn satyp alǵan jandy elden artyq dep marapattaý beleń aldy. Al bile-bilsek, joǵaryda aıtqanymyzdaı, halqymyzdyń arasynan shyqqan kez kelgen ataqqa laıyqty azamattarymyz barshylyq ekeni sózsiz. Biraq myna aýyrdyń ústimen, jeńildiń astymen júrýdi maq­sat etken jandar isi solardyń adal eńbegin bur­malaýǵa qoldan jasalyp jatqan qııanat dersiz.

Munyń ózindik sebebi de bolyp otyr. Jasyratyny joq, qoǵamda tamyr-tanystyqpen jumysqa ornalasý, ataq alysý, taq bólisý údeı tústi. Sonyń biri – jalǵan ataq-dańqqa talasý, sony qalaıda ıelený, sol arqyly ózin ózgelerden aıryqsha kórsetý úrdis aldy. Ásirese qolynda bıligi barlar, qaltasy qalyń áýmeserler kez kelgen ataqty satyp alýǵa baılyǵy da, pármeni de jetip turǵan soń, tartynyp qalmaıdy.  Sony bilgen bireýler barlyq ataqty satylymǵa shyǵarǵandaı keıip týdy. Al ony japa-tarmaǵaı jarysa satyp alyp, keýdesine taǵyp jatqandar da joq emes. Biraq bul qazirgi ýaqytta masqaralyq, aqymaqtyq ekenine jalǵan ataqqa kózi baılanǵan jandar nazar aýdarýy tıis. Olardyń ne istep, ne qoıyp otyrǵanyn qalyń jurt kórip otyr. Sondyqtan mundaı adamdar týraly da Abaı atamyz kezinde: «Bireýi – atyn, kıimin «aıran isherim» dep, solardyń arqasynda sypaıy juǵymdy jigit atanbaqqa, ózinen ilgerilerge eleýli bolyp, ózi qatardyń ishin kúıdirip, ózinen keıingige «átteń, dúnıe-aı, osylardyń atyndaı at minip, kıimindeı kıim kıgenniń ne armany bar eken?!» deıtuǵyn bolmaqqa oılanbaq. Munyń bári – masqaralyq, aqymaqtyq. Muny adam bir oılamasyn, eger de bir oılasa, qaıta adam bolmaǵy – qıyn is», degen edi.

Osyndaıda Asqar Jumadildaevtiń da: «Bizdiń balalarymyz gramota alǵandy jaqsy kóredi. Olarǵa satyp ta alyp berýge bolatyn edi. Biraq eńbek sińirip, esep sheship alǵany, tipti jaqsy» degen sózi eriksiz eske túsedi. Mine, sonda bizdiń qoǵamnyń qazirgi kórinisi kóz aldyńyzǵa naqty elesteıdi. Túk bitirmeı-aq marapatqa qol jetkizýdiń joly kóp eken.  Jyl saıyn talasa-tarmasa orden, medal alatyn, doktor, professor  atanatyn qaısybir adamdardyń keıingige qandaı isi úlgi, ónege nemese qaıyrymdylyq bolyp qaldy eken deısiz. Qalmaıdy, óıtkeni Abaısha aıtqanda «olardyń isinen sózi uzyn». Sóz emes, is kerek. Sonda adamnyń artynda onyń keýdesine taǵylǵan temir-tersegi emes, adamdyq qundylyǵy qalady. Muny jas ta bolsa, biraq ataǵy álemge máshhúr Dımash Qudaıbergen: «Árbir jaqsylyq nemese jamandyq – ótkinshi dúnıe. Mysaly, adamnyń rýhanı qundylyǵy men úshin kásibıliginen joǵary turady. Sebebi biz ómirge adam bolý úshin keldik. Sol sebepti adamgershilik qasıetti, rýhanı qundylyqtardy saqtap qalý – bizdiń eń basty paryzymyz», dep eshteńemen satyp alynbaıtyn adamı qasıetti artyq qoıady.

Bul arada eline sińirgen shynaıy eńbegimen, adamgershiligimen, qaıtalanbas erligimen elenip, jaqsy atanǵan adamdar arasynda jalǵan ataqqa ilikkender qarasy da mol ekenin jasyra almaımyz. Al ondaılardyń mańdaıynda kim ekeni jazylyp turmaǵan soń, solardyń jalǵan isinen memlekettiń ekonomıkasyna, el múddesine, mádenıeti men ónerine qanshama zalal keletinin shamalaı berińiz. Munyń bári rýhanı qundylyqtarymyzdyń damýyna da, quqyqtyq mádenıetimizdiń jetilýine de, ózge elder aldynda básekelik qabiletimizdiń artýyna da keri áserin tıgizeri anyq. Demek, qandaı ataq-dańqtan da buryn adamdyǵymen adam bolyp qalǵan adamnyń jaqsylyǵy basym turady. Sondyqtan tamyr-tanystyqqa, qýlyqqa, aqshaǵa satylyp, jalǵan ataq-dańqqa kenelem degenshe J.Balasaǵunnyń: «Eki nárse barlyq tilde jattalar: Biri – jaqsy, biri – jaman at bolar. Jaqsy bolsań – maqtaýly atyń saqtalar, Jaman bolsań – jaman atyń dattalar», dep qaldyrǵan ósıetin umytpaǵan da jón-aý.