«Baıserke-Agro» agroholdınginiń basshysy Temirhan Dosmuhambetov aıtqandaı, «Bilim, ǵylym jáne óndiris birligi – aýyl sharýashylyǵy óndirisin kóterýdiń negizi jáne kásiporyn jetistiginiń formýlasy».

2002 jyly qurylǵan «Baıserke-Agro» agroholdıngi búginge deıin jergilikti klımatqa beıimdelgen mal sharýashylyǵyn jedel damytý isi boıynsha eń aldyńǵy qatarly ınvestısııalyq tehnologııalardy sharýashylyqqa engizdi. Sondaı-aq bilim alý, ǵylymı jumystar júrgizý jáne ekologııalyq mal sharýashylyq ónimderin sapaly túrde óndirý jolǵa qoıyldy. Sharýashylyqta maldyń 16 tuqymy ósiriledi. Atap aıtqanda, iri qaranyń bes tuqymy, onyń ishinde bir tuqym – sút baǵytynda (golshtın qara-ala sıyry – 1500 bas) jáne tórt tuqym – et baǵytynda (qazaqtyń aq bas sıyry, áýlıekól, aberdın-angýs jáne gereford tuqymdary – 2500 bas). Sonymen qatar eki qoı tuqymy (qylshyq júndi, quıryqty edilbaı qoıy – 5100 bas, qazaqtyń bııazy júndi qoıy – 950 bas), jeti jylqy tuqymy, onyń ishinde bes taza qandy minis jylqylary (aǵylshyn, arab, qostanaı, orlov, aqalteke – 200 bas) jáne eki ónimdi baǵyttaǵy (jaby jáne kóshim – 180 bas) jylqylar, sondaı-aq eki túıe tuqymy (dromedar jáne baqtrıandar – 210 bas) baǵylady. Búginde «Baıserke-Agro» JShS Qazaqstannyń aýyl sharýashylyǵy kásiporyndary arasynda AО́K ınnovasııasyn engizý jáne taratý boıynsha kóshbasshy sanalady. Mal sharýashylyǵy salasyn tabysty damytýdyń negizgi baǵyttaryna saı baǵyp, seleksııa, durys teńdestirilgen azyqtandyrý, kútý jáne ustaý, paıdalaný tehnologııasy júrgizilýde. Mal sharýashylyǵynyń tabysty
damýy, azyq-túlikke qatysty sapaly jáne qaýipsiz ónim alý veterınarııalyq ıgiliksiz múmkin emes ekenin erekshe atap ótken jón.
Veterınarııanyń negizgi qyzmeti – bıoqaýipsizdikti qamtamasyz etý. Sebebi janýarlardan shyqqan patogender adamǵa juǵýy ábden múmkin. Jalpy, respýblıka boıynsha syrttan ákelgen sút baǵytyndaǵy iri qara maldyń (golshtın) ishinde ketozben aýrýy oryn alsa, et baǵytyndaǵy mal (aberdın-angýstar) ishinde kózdiń moraksellezdik etıologııanyń juqpaly keratokonıýnktıvıtimen zaqymdanýy jıi baıqalǵanyn aıtý jetkilikti. Sharýashylyqta epızootııalyq salamattylyqty saqtap, janýarlardyń aýrýlaryna qarsy kúres sharalary men juqpaly aýrýlarǵa qarsy qolaıly jaǵdaı jasaý qamtamasyz etilgendikten mal aýrýy tirkelgen joq.
«Baıserke-Agro» agroholdıngi Qazaqstanda alǵashqylardyń biri bolyp joǵary sanıtarııaly sapaly sút alý kezinde barlyq tehnologııalyq tásilderdi avtomatty túrde oryndaýdy qamtamasyz etetin DeLaval saýý apparatynyń kómegimen erikti saýý júıesin engizdi. Sút ónimderin alý, jem-shóp tutyný, saýý jáne t.b. eseligi týraly barlyq derek kompıýterde tirkelip, monıtorǵa shyǵarylady. Ekinshi avtomattandyrylǵan saýý qondyrǵysy – ıtalııalyq Nutriservice óndirýshisinen alynǵan «shyrsha» túri boıynsha saýý júıesi. Bul júıe somatıkalyq jasýshalardyń sanyn baqylaý arqyly mastıttiń sýbklınıkalyq nysandaryn der kezinde dıagnostıkalaýǵa jáne joıýǵa múmkindik beredi.
Agroholdıngtiń ár sıyrynan alynatyn súttiń táýliktik ónimdiligi ortasha eseppen 40 kılodan asady, al jekelegen sıyrlarda táýligine 80 kıloǵa deıin jetedi. Bul – otandyq sútti mal sharýashylyǵy tarıhyndaǵy rekordty kórsetkish. Tabynnyń ósimin molaıtý kórsetkishi 100 sıyrǵa 90-95 buzaý mólsherinde aınalsa, al tóldiń shyǵymy 90 paıyzdan kem emes. Osy qysqa málimetterdiń ózi «Baıserke-Agro» JShS tabynynyń áleýetti múmkindikterin kórsetip tur. Bul sútti mal sharýashylyǵymen aınalysatyn basqa sharýashylyq sýbektileri úshin úlgi bolarlyq nátıje.
Etti baǵytqa toqtalsaq, etke ósiriletin mal táýligine 1,5 kılo qosyp, 15-16 aı bolǵan qasharlardyń salmaǵy 380-400 kıloǵa jetedi. Jyl saıyn «Baıserke-Agro» agroholdınginde 500 tonna et óndirilip, sonymen qatar 600 bas asyl tuqymdy iri qara mal tóli, 3 myń bas qoı jáne basqa da túlik túrleri Qazaqstannyń sharýashylyqtaryna mal asyldandyrý úshin satylady. Seriktestikte edilbaı tuqymdy qoı tóliniń tez ósýin arttyrýǵa baǵyttalǵan seleksııa ádisteri ázirlenip engizildi. Bul boıynsha enelerinen 4 aılyq jas shamasyndaǵy qozylardy aıyrǵanda, onyń tiri salmaǵyn 8-10%-ǵa nemese 42-48 kıloǵa, al jeke daraqtaryn 54 kıloǵa deıin ulǵaıtýǵa múmkindik berdi. Atalǵan nátıjeler álemdik qoı sharýashylyǵynyń eń úzdik kórsetkishteriniń biri bolyp otyr.
Munda sondaı-aq alǵash ret túıe kelesiniń ońtaıly qurylymy usynyldy jáne jylqylardy asyraýdyń, azyqtandyrýdyń, ósirýdiń tehnologııalyq tásilderi ońtaılandyryldy. Bul atalǵan túlik túrlerinen tıisinshe 45%-ǵa jáne 80%-ǵa deıin tól alýǵa múmkindik berdi. Búginde agroholdıng «Qazaqstanda jasalǵan» brendin damyta otyryp, óz óndirisiniń tabıǵı ónimderin belsendi ilgerilete bastaǵan kásiporyndardyń biri. «Baıserke-Agro» sút zaýyty men et kombınatynyń Almaty naryǵynda «Razııa» saýda markasymen usynylǵan jáne tabıǵı azyq-túlik ónimderiniń sapalyq kórsetkishteri boıynsha básekelesteri joq.
Agroholdıng álemnen seriktester tarta otyryp, ınvestısııalyq qyzmetti belsendi júrgizýde. Ońtústik Koreıa, Italııa jáne AQSh ınvestorlaryn birdeı jaýapkershilik dárejesi jáne shyǵyndar men paıdany teń bólý ispetti teń quqyqty qatynastary qyzyqtyrady. «Baıserke-Agro» JShS amerıkalyq Trans Ova jáne Interxon kompanııalarymen birlesken kásiporyn qurý jáne seleksııalyq-genetıkalyq ortalyq salý týraly kelisimge qol qoıdy. Bul ortalyq embrıondardyń jáne sýrrogat ana tehnologııasynyń kómegimen et jáne sút baǵytyndaǵy joǵary genetıkalyq tuqymdy alýǵa múmkindik beredi. Budan basqa, agroholdıng negizinde oqý ǵylymı-óndiristik ortalyǵy («Baıserke-Agro» OǴО́O) uıymdastyryldy. Bul ǵalymdarǵa aýyl sharýashylyǵy daqyldarynyń ónimdiligin arttyrý, maldardyń ónimdiligi men asyl tuqymdy sapasyn arttyrý, veterınarlyq salamattylyqty qamtamasyz etýdiń keshendi júıesin ázirleý, sondaı-aq «Baıserke-Agro» JShS úlgisinde mamandardyń biliktiligin arttyrý jáne óndiriske ǵylym jetistikteri men ozyq tájirıbelerdi engizýge múmkindik beredi. Dál osy ǵylym men óndiristiń tyǵyz baılanysy kásiporyn alańdaryndaǵy naqty óndiris jaǵdaıynda tehnologııalar men tehnıkanyń durys transfertin ázirleýge jáne júrgizýge jol ashyp, is júzinde Qazaqstannyń qazirgi aýyl sharýashylyǵy óndirisiniń joǵary nátıjelerin alý múmkindigin dáleldep, kórsete aldy. Mundaı bilim, ǵylym jáne praktıkanyń baılanysy sapaly jas mamandardy daıyndaýǵa ǵana emes, sonymen qatar joǵary óndiristik kórsetkishterge qol jetkizýge múmkindik berdi.
Veterınarııa salasyndaǵy ǵylymı qyzmeti «Baıserke-Agro» JShS úlgisinde Halyqaralyq epızootııalyq bıýronyń bilim, ǵylym jáne óndiris baılanysy nomınasııasy boıynsha marapatymen atap ótildi. Sonymen birge munda óz qyzmetin júzege asyratyn ǵalymdar respýblıkanyń aýylsharýashylyq beıindegi tájirıbeli mamandarynyń biliktiligin arttyrý boıynsha qosymsha sabaqtar ótkizedi.
Qorytyndalaı kelgende, Temirhan Myńaıdarulynyń sharýashylyǵy aýylsharýashylyq salasynda, álemdegi ǵylymı jańa tehnologııalyq jetistikterdi sharýashylyqqa engizýde, bilim jáne ǵylymı zertteý jumystaryna kóp mán berýinde joǵary satyǵa jetkeni dáleldenip tur. Osy eńbegi baǵalaýǵa jáne elimizdegi memlekettik syılyqqa usynýǵa laıyq dep bilemiz.
Erbosyn ChINDALIEV,
Qazaq mal sharýashylyq jáne jem-shóp óndirisi ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń jetekshi ǵylymı qyzmetkeri
Hromtaýda úıde jarylys bolyp, 7 adam zardap shekti
Aımaqtar • Keshe
Batyrmurzaev altyn, Dáýletbekov qola aldy
Kúres • Keshe
Qazaqstan • Keshe
Mýzeı qory qundy kartınalarmen tolyqty
О́ner • Keshe
Ulttyq jańǵyrýǵa jol ashqan baǵdarlama
Qazaqstan • Keshe
Aımaqtar • Keshe
О́zgelerdi tamsantsaq ónermenen
О́ner • Keshe
Rýhanııat • Keshe
Ǵylym men «jasyl ekonomıka» sımbıozy
Ǵylym • Keshe
Ǵylym – qoǵamdy damytýdyń qaınar kózi
Ǵylym • Keshe
Alakólge ǵaryshker kelgende...
Qazaqstan • Keshe
Azattyq úshin kúrestiń bir aıǵaǵy
Tarıh • Keshe
Belgili sáýletshi Baqytjan Áshirbaev dúnıeden ótti
Oqıǵa • Keshe
Úsh myń lıtrden astam kontrafaktilik alkogol tárkilendi
Aımaqtar • Keshe
Aqtóbede kópqabatty turǵyn úıden órt shyqty
Oqıǵa • Keshe
Qudalyq ótkizgen maqtaaraldyq jaýapqa tartyla ma?
Aımaqtar • Keshe
Aqtóbedegi shoshqa fermasynyń basshysy tergeýge alyndy
Aımaqtar • Keshe
Elorda ákimi azamattardy qabyldady
Elorda • Keshe
11 sáýir – Búkilálemdik parkınson dertimen kúres kúni
Medısına • Keshe
О́skemende áýe qatynasy bir aıǵa toqtatylady
Aımaqtar • Keshe
Qaraǵandy oblysynda kanalda balyq aýlaýǵa tyıym salynady
Aımaqtar • Keshe
Iýsýp Batyrmurzaev Olımpıada joldamasyna ıelik etti
Sport • Keshe
Aımaqtar • Keshe
Qyrǵyzstanda konstıtýsııalyq referendým ótip jatyr
Álem • Keshe
Aqtóbede sý tasqynynan 20 adam evakýasııalandy
Aımaqtar • Keshe
Almatyda Lexus kóligi jedel járdemniń ótýine kedergi jasady
Aımaqtar • Keshe
Aqtóbede taksı júrgizýshisi mektep oqýshysyn qaǵyp ketti
Aımaqtar • Keshe
Boraldaı aýrýhanasynyń dárigerleri antyna berik
Medısına • Keshe
Almatyda karantındi buzǵan nysandar belgili boldy
Aımaqtar • Keshe
Pnevmonııadan 5 adam qaıtys boldy
Koronavırýs • Keshe
Elimizde 1222 naýqas koronavırýstan aıyqty
Koronavırýs • Keshe
О́tken táýlikte 2842 adamda koronavırýs anyqtaldy
Koronavırýs • Keshe
Áıelder kúresine jerlesterimizge jalǵyz joldama buıyrdy
Sport • 10 Sáýir, 2021
Kókshetaýda saýda úıiniń terezesinen qulaǵan jigit mert boldy
Aımaqtar • 10 Sáýir, 2021
Zoovolonterlerdiń bastamalaryn qoldaýǵa qansha grant bólindi?
Qoǵam • 10 Sáýir, 2021
Kıik múıiziniń 293 danasy tárkilendi
Oqıǵa • 10 Sáýir, 2021
Batys Qazaqstandaǵy Bórli aýylynda karantın sharalary kúsheıtildi
Aımaqtar • 10 Sáýir, 2021
Imanbek Zeıkenovtiń jańa týyndysy jaryqqa shyqty
О́ner • 10 Sáýir, 2021
Dınara Sádýaqasova týrnırge qatysýdan ne sebepti bas tartqanyn aıtty
Qazaqstan • 10 Sáýir, 2021
Elorda ákimi merdigerlerge yńǵaıly jol salýdy tapsyrdy
Elorda • 10 Sáýir, 2021
Mańǵystaýǵa «Sputnik V» vaksınasynyń kezekti partııasy jetkizildi
Aımaqtar • 10 Sáýir, 2021
Mádenıet mınıstriniń qatysýymen qyzmetkerler 300 túp aǵash ekti
Ekologııa • 10 Sáýir, 2021
Almatyda túske deıin 55 turǵynǵa vaksına egildi
Aımaqtar • 10 Sáýir, 2021
Agrarlyq mamandyqtarǵa bólinetin aýyl kvotasy artty
Bilim • 10 Sáýir, 2021
Sankt-Peterbýrgte Jambyl Jabaevqa arnalǵan kitap kórmesi ashyldy
Rýhanııat • 10 Sáýir, 2021
Ortalyq memlekettik arhıvke jańa basshy keldi
Taǵaıyndaý • 10 Sáýir, 2021
IIM Rıdderdegi bala ólimine baılanysty úndeý jasady
Aımaqtar • 10 Sáýir, 2021
«Nur-Sultan – Temirtaý» tas jolyn sý shaıyp ketti
Aımaqtar • 10 Sáýir, 2021
Shymkenttiń tórinde «Egemen Qazaqstan» kóshesi ashyldy
Aımaqtar • 10 Sáýir, 2021
Tatıana Ahmetova Olımpıada joldamasyn ıelendi
Kúres • 10 Sáýir, 2021
«Ortalyq Azııa» halyqaralyq saýda ortalyǵy qurylatyn boldy
Úkimet • 10 Sáýir, 2021
«Mega Silk Way» saýda ortalyǵynda indetke qarsy vaksınalaý bastaldy
Elorda • 10 Sáýir, 2021
Ázerbaıjanda «Qazaq ádebıeti aptalyǵy» ótip jatyr
Qazaqstan • 10 Sáýir, 2021
Altaı Kólginov elordany velosıpedpen aralap shyqty
Elorda • 10 Sáýir, 2021
Prezıdent Hanzada Fılıpptiń qaıtys bolýyna baılanysty kóńil aıtty
Prezıdent • 10 Sáýir, 2021
Respýblıka boıynsha 8 óńir qyzyl aımaqta tur
Qazaqstan • 10 Sáýir, 2021
Elordada Joǵarǵy sot sýdıasy qamaýǵa alyndy
Oqıǵa • 10 Sáýir, 2021
Nursultan Tursynov Almatydaǵy týrnırdiń jeńimpazy atandy
Sport • 10 Sáýir, 2021
Rıdderde joǵalyp ketken 2 jasar balanyń denesi tabyldy
Qoǵam • 10 Sáýir, 2021
Aıda Balaeva jýrnalıstermen etnosaıası saýattylyqty damytý qajettiligin talqylady
Qoǵam • 10 Sáýir, 2021
Elordalyq oqýshylar IV toqsanda qalaı oqıdy?
Bilim • 10 Sáýir, 2021
Pnevmonııadan 1 naýqas qaıtys boldy
Koronavırýs • 10 Sáýir, 2021
Uqsas jańalyqtar