Dombyrasyna bulbul uıa salǵan Qarataý kúı mektebiniń ókili, dáýlesker kúıshi Tólegen Mombekovtiń «Saltanat» kúıi oıy sáýleli kisini tebirintpeýi múmkin emes. Muhıttaı tuńǵıyq adam janyndaǵy shuńǵyma syrlar men kókórim muńdy estelik zıratynan tirilter shyǵarma kúshi orasan. Bir adamnyń tarıhy – adamzat tarıhynyń bólshegi. Kúıshi óz álemin týdyrý arqyly, búkil jurtqa jańa keńistik syılaıdy. Aq júrek pen taza aqyldy serik etken syrly keýdege nazdy kúı sáıkes kelse shyǵarma jany tabylady.
«Saltanat» kúıiniń tarıhy – aýyr tarıh, zarly tarıh. Sirá, «uly oqıǵalar ǵana uly shyǵarmalar týdyra» alsa kerek. 1969 jyly Tólegen Mombekovtiń asyl jary Pernesh qaıtys bolyp, Raıhan, Qyzjan, Dana, Gúljan, Saltanat atty bes qyzymen, Qaırat atty bir ulymen qalǵan kúıshige bul qaza qatty batady. Jan kúızelisine toly osy jyly ómirge birinen soń biri tórt kúı keledi. Avtoklýb meńgerýshisi bolyp jumys isteıtin Tólegen bir kúni jumystan sharshap úıine kelse, Qaıraty tórt jasar Saltanat degen qyzyn jylatyp qoıady. Saltanat biraz jyl ótse de, ólgen sheshesin umytpaı: «Apama aıtam» dep zar eńirep jylaıdy. Osy sózdi qulaǵy shalyp qalǵan kúıshi aýyr kúı keship, edáýir tolqıdy. Qyzyn jubatyp otyryp: «Qaıtemin, janym-aý» dep qosyla jylaıdy. Sońyra súıenishi de, jubanyshy da bolǵan dombyrasyn sabalaı beredi. Erteńine jańa kúı shyǵady. Kúıdiń atyn qyzyna jubatý retinde «Saltanat» dep qoıǵan-dy.
Aqyn Qalqaman Sarınniń «Saltanat» atty óleńi kúıge til bergen, kúıshi zaryn tilmen jetkizgen týyndy. Qaıbir kúıdi jazba túrinde qaǵazǵa túsirý – tereń túsinýdi, uǵynýdy, sezimtaldyqty qajet etedi. Aqyn júregi osy bir qudiretti kúıdi názik janynan ótkize bilgen.
«Beıdaýa dert beımezgil Anańdy aldy, Saltanat,
Beıǵam kúnder beıkúná qarań qaldy, Saltanat.
Ara túsip ajalǵa, aman alyp qalarǵa
Aıtshy, qandaı, ákeńde amal bar-dy, Saltanat?
Táńir isi – aqıqat, aldaý deme, Saltanat!
Taǵdyrymyz tym qatal boldy-aý nege, Saltanat?
Turlaýy joq tirshilik tutqynyna túsirip,
Týa salyp seni de saldy áýrege Saltanat!
Keshir, mende dármen joq, qulynshaǵym, qaıteıin!
Kermek tatty-aý lezde shyryn shaǵyń, qaıteıin!
Ǵárip etken ákesin, zaryq etken bópesin,
Ǵanıbeti bolmasa ǵumyr sánin qaıteıin!..»
Á degennen boıdy baýrap, kóńilge kesteli órnek syılar óleń shýmaqtary ishten quıylyp túsken. Adýyndy tebirenis shoǵymen, kúı rýhanııatyna shym batqan dirilge toly mazdaq otymen ár qatar nóserdeı júrekke jaýady. Bir qyzdyń taǵdyry arqyly mán men maǵynaǵa ıe bolmaǵan basqa qubylystardy oıatady.
«Qııa salyp bir sátte ketti ómirdi, anashyń!
Kórmeıdi endi jetilip, jetkenińdi, anashyń!
Kórmeıdi endi boıjetip óskenińdi, anashyń!
Kórmeıdi endi gúl atqan kóktemińdi, anashyń!
Jel shaıqaǵan tamyryn jas shynarsyń, Saltanat!
Janarymnan úzilgen jas shyǵarsyń, Saltanat!
Alaı-dúleı kúıge sap ózegimdi órteıdi
Anańdy izdep sharq urǵan ashy daýsyń, Saltanat!..
Sen jylasań qosylyp men jylaımyn Saltanat,
Sónip Kúnim... Tóbemnen tóndi qaıǵym, Saltanat!
Shertken kúıdiń muńy aýyr...
shermeńdemin, qaıteıin,
Sher-shemenim tarqaıdy endi qaı kún, Saltanat?!»
Kúı men óleń – tegi bir bekzada óner. Jumeken aqynnyń kúı haqyndaǵy jyry sózimizge aıǵaq. Qaıbir tarpań kúı men naızaǵaıly jyr taýǵa órletip, tasqa telmirtip, sanamyzdy «myń balapan nemese talpynysyp, júz myń aqqý júrgendeı shalqyp ushyp» degen bógde qııal ǵalamsharyna jetekteıtini bar. Asyl ónerdiń, uly ónerdiń zamanaǵa úkim aıtar syry da osynda bolsa kerek.
Prezıdent birqatar memlekettiń elshilerinen senim gramotalaryn qabyldady
Saıasat • Búgin, 13:20
Shymkentte eki polıseı para aldy degen kúdikke ilindi
Qoǵam • Búgin, 12:55
Astanada stýdentterge arnalǵan 5 jataqhana salynady
Elorda • Búgin, 12:42
Jýrnalısterge arnalǵan «Parasat» konkýrsy bastaldy
Qoǵam • Búgin, 12:30
Jalǵan aqparat taratqan blogerler jaýapqa tartylady
Qoǵam • Búgin, 12:17
Balalarǵa arnalǵan tegin úıirmelerge 86,7 mlrd teńge bólindi
Qoǵam • Búgin, 12:05
Uqsas jańalyqtar
Onlaın 
