Tastaıaq tarlany

Ol eshqashan syr bermeıdi. Oıynyna qarap otyryp, adam ba, álde robot pa dep oılaısyń. Qar­sylastary júıkesine shı jú­girtip jatsa da, myńq etpeı­di. Qar­sylasynyń aptyǵyn sheber­likpen basady. Ústel basyndaǵy tózimdiligine tańdanasyń, ne degen sa­byrlylyq dep tamsan­baý áste múmkin emes. Jan­kúıer­le­rimen de tez til taby­sady. Qa­ra­paıym, biraq qarabaıyr­lardyń qa­tarynan emestigi júris-tu­ry­synan aıqyn ańǵarylady.

El chempıonatyn san márte jeńip alǵan jampozdy jurt 2010 jyly jaqynyraq tanı tústi. Almatyda aralas pıramıdadan álem chempıonaty ótti. Álıhan Qaraneev bastaǵan myqtylar favorıtter qatarynda bolady dep topshylaǵandardy 22 jastaǵy Ernar Shymbaev tańǵaldyrdy.

Jartylaı fınalǵa qazaq­tardan Ernar Shymbaev pen Ikram Ahmetov qana joldama aldy. Al fınalda Ernar men qyrǵyz oǵlany Qanybek Sa­ǵyn­baev kezdesti. Talaı dodada atoı salǵan Qanybekti jurt anyq favorıt sanaǵan edi. Alaıda Ernar úıde kimniń qojaıyn ekenin kórsetti. Esh sasqan joq. Emosııaǵa emes, logıkaǵa sendi. Dańqty qarsylasyn 6:2 esebimen kúırete jeńgen jas periniń qar­qynyna jankúıer qoshemetti aıaǵan joq. Biz de tańdaı qaqtyq.

Iá, Ernar Shymbaev budan keıin birneshe týrnırde olja saldy. El ishindegi 17 kommersııalyq týrnırdi qatar utyp alýy – só­zimizge dálel. Alaıda munan soń qazaq oǵlany álem chempıonaty sekildi jarystarda uzaq ýaqyt boıy jeńistiń bıik tuǵyrynan kórine almady. Sebep te joq emes...

* * *

Qaraqalpaqstanda dúnıe esigin aıqara ashqan talanttyń otbasy elimiz táýelsizdik alǵannan keıin Almaty oblysyna kóship keldi. Al Ernardyń tastaıaqqa qyzyǵýshylyǵy bala kezinen bastalǵan-dy.

«Bala kezde tastaıaq oınap jatqan jigitterdiń oıynyna qy­zyǵa qaraıtynmyn. Solardyń oıynyna tamsanyp júrip, kún­derdiń kúninde ózimniń de oınaǵym keldi. Qolyma kııdi alǵan boıda birden alty tasty lýzaǵa toǵyttym. Mundaı nátı­jeli serııany myqty oıynshylar da ylǵı kórsete bermeıdi. О́ıtkeni ústel ústinde sharlar ár túrli pozısııada ornalasady emes pe. Qysqasy, bılıardpen kási­bı turǵyda 15 jastan bastap aınalysa bastadym. 2007 jyly Shym­kent qalasynda ótken el chem­pıonatyna qatysyp, myqty ma­mandardyń kózine tústim», deı­di Ernar ótken shaqqa kóz j­úgirtip.

Iá, 2008-2010 jyldary aralas pıramıdadan ótken álem chempıonatynda qazaq sportshylary álem chempıony ataǵyn eshkimniń enshisine bergen joq. Al Ernar Shymbaev tuńǵysh ret jahan úzdigi atanyp, esimin tarıhqa altyn áriptermen jazdy.

Rasynda bizdiń kózqara­sy­myzda sportshylar salqynqan­dy bolýy kerek. Áıtse de fınalda Ernarǵa ese jibergen Qanybek Sa­ǵynbaev emosııasyn jasyra almaı qalǵandaı kórindi. Muny oıyn sońyndaǵy suhbattan da aıqyn ańǵarýǵa bolady.

«Ol qolynan kelgenniń bárin istedi. Meni jeńgeni – eń úlken jeńisi. Bılıard ústelindegi sýkno (mata jabyndysy) jańarady dep oılap edim. Eski qalpynda qa­lypty. Ol da kedergisin kel­tirdi desem, artyq aıtqandyq emes. Endi Ernarǵa mundaı bıikti ba­ǵyndyrý óte qıynǵa soǵady. О́ıt­keni bar múmkindigin ol búgin kórsetti. Aldaǵy ýaqytta qandaı ta­bysqa qol jetkizetinin kóre jatarmyz», degen edi Qanybek sol kezde.

* * *

Álem chempıony atanǵannan keıin Ernar úshin jahandyq dodada atoı salý rasynda da ońaıǵa túsken joq. Dodalarǵa qatysty, alaıda jeńistiń aýyly jaqyndamaı qoıdy. Ýa­qyt óte kele birneshe aı boıy Túrik­menstan quramasyn jattyq­tyr­dy.

«Túrikmenstan quramasyn jeti aı boıy jattyqtyrdym. Jıyrma shákirt tárbıeledim. Ýaqyt óte kele olardyń ishinen qabilettilerin irikteý kerek boldy. On eki oqýshyny tańdap, su­­ryptap aldym. Olardyń bir­qatary jabyq keshende ótken qurlyqtyq alamanda oıdaǵydaı nátıjege qol jetkizdi. Naqtyraq aıtsam, alty sportshy júldeli orynnan kórindi.

Túrikmenstan quramasyn jattyqtyrǵan ýaqytta jeti aıǵa kelisimshart jasasqan edim. Eldi qatty saǵynǵan soń jańadan otbasy qurǵanymdy aıtyp, keri qaıttym», deıdi Ernar.

Bas bapker retinde Túrik­men­stan quramasyn jattyq­tyr­ǵan álem chempıony keıinnen Qatar quramasynyń tizginin ustaý múmkindigine de ıe bolǵan eken. Alaıda ol atalǵan usynystan bas tartqan.

«Qatar quramasyn jattyq­tyrýǵa usynys túsken-di. Degen­men bas tarttym. О́ıtkeni arab tilinen beıhabarmyn ǵoı. Ol jaq­qa barǵanda snýkerden jat­tyǵýyma múmkindik týatyn edi. Usynys jasaǵandar snýkerden jeke bapker beretinin aıtqan-dy. Biraq óz qalaýymmen bas tarttym. Ýaqyt óte kele tamasha usynystan bas tartqanym úshin ókingen sátter de boldy», deıdi álem chempıony.

Talaı dodada qarsylasynyń aldyn orap, jeńistiń bıik tu­ǵyrynan kóringen sańlaq sportshy búginde birneshe jas perige bılıardtyń qyr-syryn úıretip júr. Shákirtteriniń aldy úlken ja­rystarda júldegerler qatary­nan kórinip te úlgerdi.

* * *

Ernardyń ekinshi ret álem chempıony atanýyna 11 jyl qajet boldy. Túsine bilgen adam­ǵa bul az ýaqyt emes. Jasy otyz­dan asqan oıynshylardyń ja­han­dyq dodada top jarýy tipti qıyn ekenin eskersek, sheberlik shyńyna shyqqan Shymbaevtyń bul tabysyn erlik deýge de bolatyndaı.

2021 jyly Reseıdiń Hanty-Mansıısk qalasynda ótken álem chempıonatyna orys bılıar­dynyń sańlaqtary jınaldy. Kileń «sen tur, men ataıyn» deý­ge laıyq myqtylar topqa tús­­ken alamanda Shymbaev chempıon atanady degenge eshkim sengen joq. Biraq Ernar tas túıin da­ıyndyqpen barǵan edi.

Taǵdyrdyń tartýy degendi qoısańshy... Álem chempıonatyna deıin Ernar men eki dúrkin álem chempıony, álemdik reıtıngtiń kóshbasshysy, reseılik Iosıf Abramov áleýmettik jelilerde sózge kep qalǵan edi. Sóz talasta Shymbaev artyq eshteńe aıtqan joq. Tek jahannyń kez kelgen myqtysymen kommersııalyq kezdesý ótkizýge daıyn ekenin má­limdep, ınstagramda post ja­rııalaǵan. О́zinen bir múshel úlken Ernarǵa til tıgizgen Iosıf qazaq oǵlanyn kúırete jeńetinine se­nimdi ekenin jazǵan-dy.

Erkin pıramıdadan ótken dodanyń 1/8 fınalynda eki sportshynyń joly túıisti. Jeti jeńiske deıin jalǵasqan kezdesýde qazaqstandyq sportshy 7:6 esebimen basym túsip, reseı­likti sabasyna túsirdi. Áıt­kenmen otandasymyzdyń bul jeńisin kezdeısoq tabysqa ba­laǵan heıterler de tabyldy. Keıin olardyń aýzy jabyldy. Fınalǵa qınalmaı jetken Ernar sheshýshi oıynda áıgili Nıkıta Lıvadany 7:4 esebimen jeńip, ekinshi márte álem chempıony ataǵyna qol jetkizdi. «Jaraısyń, Ernar!» destik biz de sol kezde qanymyz qyzyp. Endi she, abaılamaı sóılegen Abramovty utqanda qýanbaǵanda qashan qýanamyz?

Sol bir oıyndy Ernardyń ózi de esinen shyǵarǵan emes. Kezde­sýdiń zor mańyzǵa ıe bolǵanyn otandasymyz da ashyq aıtady.

«Iosıf Abramovty jeń­gen­nen keıin kem degende jartylaı fınalǵa jetetinime senimdi boldym. Al jartylaı fınalǵa joldama alǵan kezde álem chempıony atanatynyma eshqandaı kúmánim bolǵan joq. Fınalda sol kezdegi eki dúrkin, keıinnen úsh dúrkin álem chempıony atanǵan Nıkıta Lıvadamen kezdestim. Ol 2:0 ese­bimen alǵa shyqqan kezde keı­bireýler meni túbegeıli je­ńildi dep oılady. Áıtkenmen, sal­qynqandylyǵymnan tanbaı, 7:4 esebimen basym tústim. Osy­laısha, eki dúrkin álem chempıony ataǵyna qol jetkizdim», deıdi tastaıaq tarlany.

* * *

Bılıard áleminde álem chempıonatyna para-par birneshe jarys bar bolsa, sonyń biri – Kreml kýbogi. Atalǵan dodaǵa Qazaqstan atynan birneshe sportshy qatysty. Olardyń qatarynda Ernar Shymbaev ta bar.

Bul joly da Ernar men Iosıf Abramov bir sebetke tústi. Kezekti kezeńniń birinde ekeýiniń joly qaıta túıisti. Ara­las pıramıdadan ótken jarystarda baryn salatyn Ernar oıyn ortasynda qarsylasynan 3:2 esebimen basym túsip jatqan. Kezekti partııany óz paıdasyna sheshken reseılik sportshy qazaqstandyqtyń shamyna tıe sóıledi.

«Sál-pál babym jaqsy bolsa, men seni talqandaımyn. Soń­ǵy on bes jylda eshkim bilmeıtin álem chempıonatynan basqa túk utqan joqsyń. Qa­nybek Saǵynbaevtyń qısyq soqqylarynyń arqasynda baǵyń jandy. Men úlken týrnırlerdi senen bes ese artyq utqanmyn. Sen ózi kimsiń?» dedi reseılik sportshy ashýǵa býlyǵyp.

Bul joly Ernar da únsiz qalmady. «Men eki dúrkin álem chempıonymyn. Al sen qaı kezde babyńa enesiń? Sony aıtshy», dep qysqa qaıyrdy qazaq sportshysy. Al Abramov bolsa toqtaǵan joq. «Men babymda júrgende sen joq boldyń», dedi ol kúńkildep. Ernar budan keıin onyń sózin eleń qylǵan joq. Qarsylasyn 5:4 esebimen jeńip, kelesi kezeńge joldama aldy.

Sheshýshi partııada ǵana ús­temdik tanytyp, ózbekstandyq Djamal Qoshqarovty 5:4 ese­bimen jeńgen Ernar jartylaı fınalda reseılik Pavel Plot­nıkovtan da 5:4 esebimen aılasyn asyrdy. Fınalda óziniń dosy, qyrǵyz eliniń úkili úmiti Dastan Lepshakovpen kezdes­ken Shymbaev 5:2 esebimen basym túsip, Kreml kýbogin utyp aldy. Osylaısha, taǵy da Abramovtyń aýzyna qum quıyl­dy.

Úlken sportqa qaıta oralyp, ekinshi tynysy ashylǵan Shymbaevtyń taǵy bir armany bar. Sol armanǵa jetý jolynda talmaı ter tógýge daıyn.

«Úsh dúrkin álem chempıony atanǵym keledi. Sol maqsatqa qol jetkizý jolynda bar kúshimdi salatyn bolamyn. Ras, otyzdan asqan soń álem chempıony ataný ońaıǵa soqpaıdy. Alaıda úzdiksiz jattyǵýdan qol úzbeseń, maqsat aqıqatqa aınalady», deıdi Ernar.

Halyqaralyq dodalarda el namysyn abyroımen qorǵap júrgen sportshynyń úsh dúrkin álem chempıony atanýyna bar­lyq múmkindigi bar. Onyń bo­ıyndaǵy sheberlik pen talant, salqynqandylyq jeńiske bas­tar joldan jańyldyrǵan emes. Ta­lantyn eńbekpen ushtaǵannyń esesi ketpeıdi.