Saıasat • 19 Qyrkúıek, 2023

Beıbitshilik aıasyndaǵy jahandyq qozǵalys

32 ret kórsetildi

О́tken aptada Izraıldiń bedeldi basylymy – «The Jerusalem Post»-qa Pre­zıdentimiz Qasym-Jomart Toqaevtyń «Religious leaders can help bring about world peace – opinion» atty maqa­lasy ja­rııalandy. Maqalada ha­lyq­­ara­lyq qaýipsizdik júıesi daǵda­rys pen bel­gisizdik kezeńin bastan ótke­rip ja­t­qan búgingideı geosaıası jaǵdaı­da beı­bit­shi­lik pen turaqtylyqty qamta­masyz etýge qatysty irgeli máseleler kóterilgen.

Beıbitshilik aıasyndaǵy  jahandyq qozǵalys

 

Memleket basshysy atap ótkendeı, ha­lyq­­aralyq qaýipsizdiktiń jańa júıesin qalyp­tastyrý úshin beıbitshilikke shaqyratyn jańa jahandyq qozǵalys qajet. Bul rette rýhanı jáne dinı kóshbasshylardyń róli zor.

Qazirgi tańda álem halqynyń shamamen 85 paıyzy ózin belgili bir dinmen baılanystyrady. Sondyqtan din kóshbasshylary halyq­ara­lyq úderisterge aıtarlyqtaı yqpalyn es­kere otyryp, jahan jurtyn alańdatqan ózekti problemalardy sheshýde mańyzdy ról atqarýy kerek.

Jalpy, álemdik dinder adam ómiriniń qundylyǵy, meıirimdilik, ózara jaýapkershilik pen qoldaý, zorlyq-zombylyq pen arazdyqqa qarsy turý sııaqty negizgi qaǵıdalardy dárip­teıdi. Prezıdentimizdiń maqalasynda aıtyl­ǵandaı, dál osy qaǵıdalar jańa álemdik júıege negiz bola alady.

Din qaıratkerleri qaqtyǵystardy azaıtýǵa, qazir álemde keń taralǵan jek kórý men dushpandyq ıdeologııasynyń aldyn alýǵa da yqpal ete alatyny anyq. Sony­men qatar maqalada tehnologııalyq damý­dyń moraldyq jáne adamgershilik jaǵy týraly mańyzdy oılar aıtylady. Shyn máninde, sıfrlyq jáne tehnologııalyq damý gýmanızm men etıkaǵa taban tiremese, onyń qarama-qaıshy saldary bolýy ábden múmkin. Sondyqtan bul rette de rýhanı kósh­bas­shy­lar­dyń baǵyt-baǵdary qajet.

Elimizde Álemdik jáne dástúrli dinder lı­der­­­leriniń sezi 20 jyl boıy turaqty túrde ót­ki­­zi­­lip kele jatqany belgili. Qazirgi tańda dú­nıejúzinde dinaralyq jáne órkenıetaralyq dıa­log­ti nyǵaıtýda bul bastama mańyzdy ról atqarady.

Sol sebepti, byltyr qyrkúıek aıynda Astanada Prezıdentimiz Qasym-Jomart Toqaevtyń tóraǵalyǵymen ótken VII sezd mańyz­­dy halyqaralyq oqıǵa retinde qabyl­dan­dy. Sezge Rım Papasy Fransısk, Ál-Azhar­dyń Joǵarǵy ımamy sheıh Ahmed at-Taıeb, Izraıldiń Joǵarǵy ravvınderi jáne álem­niń basqa da kóptegen rýhanı jetekshileri qatysty.

Forýmǵa qatysýshylar eki kún boıy adam­­zattyń jahandyq problemalaryn sheshý jolynda dinderdiń jasampaz áleýetin paıdalaný máselesin talqylady. Sondaı-aq jalpyadamzattyq jáne rýhanı qundylyqtarǵa negizdelgen jańa álemdik júıeniń bederi belgilendi. Sezd barysynda aıtylǵan barlyq negizgi ıdeıalar men usynystar forýmnyń qory­tyndy Deklarasııasyna engizildi.

Kelesi aıda Astanada Sezd Hatshylyǵynyń otyrysy ótedi. Onda VII sezdiń ıdeıalary men qorytyndy qujatyn dáripteý máseleleri jáne aldaǵy on jylǵa arnalǵan Dinaralyq forýmdy damytý tujyrymdamasy qaralady.

Otyrys kezinde álemdik dinderdiń ókilderi el Prezıdentiniń maqalasynda kóterilgen mańyzdy máselelerdi de talqylaıtyny sózsiz.

Jalpy, ýaqyt ótken saıyn dinaralyq dıalog pen jalpyadamzattyq qundylyqtardy dárip­teýde elimizdiń biregeı róliniń mańy­zy artyp keledi. Osylaısha, Qazaqstan halyq­ara­lyq qoǵamdastyqtyń aldynda turǵan qazir­gi kúrdeli problemalar men syn-qater­ler­di eńserýge óziniń eleýli úlesin qosyp otyr.

 

Máýlen ÁShIMBAEV,

Parlament Senatynyń tóraǵasy – Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleri sezi Hatshylyǵynyń basshysy