Ekonomıka • 12 Tamyz, 2021

Syrtqy saýda aınalymy artty

2021 jyldyń bes aıynyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstannyń syrtqy saýda aınalymy 36,4 mlrd dollardy qurapty. Bul 2020 jyldyń dál osy kezeńimen salystyrǵanda 1 paıyzǵa ilgerileý bar ekenin kórsetedi.

Abaı QAZBEKULY

Úkimet baspasóz qyzmetiniń habarlaýynsha, shıkizattyq emes taýarlar eksporty 23,4 paıyzǵa ósip, 7,2 mlrd dollarǵa jetken. Sondaı-aq metallýrgııa (+27,5 paıyz), qurylys ındýstrııasy (+25,8 paıyz), farmasevtıka (+18,4 paıyz), hımııalyq ónerkásip (+4,6 paıyz) salasynda da eleýli ósim baıqalady.

Aýyl sharýashylyǵy ónerkásibiniń óńdelgen ónimderiniń eksporty 2020 jylmen salystyrǵanda 10,8 paıyzǵa deıin ulǵaıǵan. Sóıtip 545,8 mln dollardy quraǵan. Sondaı-aq bul derek agroónerkásip kesheni eksportynyń 33 paıyzyn enshileıdi. Eksporttyq qurylymda un, makaron, ósimdik maıy, et jáne sút ónimderi, kondıterlik ónimder, maqta ónimderiniń úlesi basym.

Qazirgi tańda shıkizattyq emes taýarlar men qyzmetter mólsherin arttyra túsý úshin eksporttaýshylarǵa baǵyttalǵan memlekettik qoldaý sharalary júzege asyrylýda. Olardyń qataryna – jeńildetilgen nesıeleý men saqtandyrýdy, eksporttaýshylar shyǵynynyń bir bóligin óteý, eksporttyq akselerasııa, elektrondy platformalarǵa shyǵarý sharalaryn jatqyzýǵa bolady. Eske salsaq, Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Túrikmenstanda ótken Ortalyq Azııa Memleketter basshylarynyń kezdesýinde «Qazaqstannyń Orta Azııa elderine shyǵaratyn eksporttyq taýarlarynyń qunyn 1 mlrd dollarǵa deıin jetkizemiz», degen bolatyn. Prezıdenttiń aıtýynsha, sońǵy bes jylda Qazaqstannyń Orta Azııa elderimen syrtqy saýda aınalymy bir jarym ese ósip, 4,6 mlrd dollarǵa jetken.

Saýda jáne ıntegrasııa mınıstri Baqyt Sultanovtyń aıtýynsha, óńirlik saýdany birlese júzege asyrý birlesken tyń jobalardyń dúnıege kelýine sebepshi bolady.

– Mysaly, kólik dálizderiniń birlesken ıdeıalary iske asyrylýda. О́nerkásiptik kooperasııany damytý boıynsha qabyldanǵan ekijaqty jol kartalary qarqyndy túrde iske asyrylýda. Buǵan Qazaqstan men О́zbekstan avtoónerkásibiniń reseılik áriptestermen tyǵyz ózara is-qımyl kezindegi yntymaqtastyǵy jaqsy mysal bolady. Bul – ekonomıkalyq ózara is-qımyldyń múldem basqa deńgeıi. Yntymaqtastyq deńgeıin tereńdetýge kómektesýge arnalǵan bizdiń basqa usynysymyz – úshinshi elderdiń naryǵyna shyǵaryla otyryp, «Ortalyq Azııada jasalǵan» biryńǵaı brendimen birlesken ónimder shyǵaratyn transshekaralyq saýda ortalyqtaryn birlesip qurý men damytý, – deıdi mınıstr.