Zakırıanovtyń «zoobaǵy»

Ilkide ınternetten arab elderinde aýqat­­ty qojaıyndardyń keıbir jabaıy ań-qus­tardy asyrap, durysy ermek qy­lyp otyr­ǵanyn kórip tańǵalatyn edik. Gepard, gıena, arystan sııaqty túz taǵy­laryn keń saraı­larynda ustap, qym­bat kólikterine otyr­ǵyzyp alatyn musyl­man elderiniń baıshy­keshterine tańda­ıy­myzdy qaǵatynbyz da qoıa­tyn­byz. Keıi­ni­rek elimizde de qas­qyr, taýys sııaq­ty ań-qus­tardy kottedj­derinde ustap otyr­ǵan aza­mattar týraly estı bas­ta­dyq. Ál­bet­te, áýeli tordaǵy túz ta­ǵy­syna ja­ny­ńyz ashı­dy. Áıtse de en dala erke­siniń erkin­digin shektegenderdiń qasynda shekten tys ań­shy­lyqqa boı aldyrǵandar qaýipti me, qalaı?!.

22 Qańtar, 2021

Synnyń paıdasy men zııany

Tildi qarym-qatynas quraly dep qana emes, ishki mádenıetiń men rýhanı beıneńniń, tálim-tárbıeń men dúnıetanymyńnyń aınasy dep baǵalaýǵa asa mán bere qoımaýy­myzdan keıde opyq jep qalyp jatatynymyz bar. Germanııada turatyn Aınur Asqar­qyzy esimdi qyzymyz óziniń jelidegi paraqshasynda: «О́ziniń minin kórmeı, ózgeden min izdeý ádetke aınalyp bara ma, qalaı ózi. Biz qytaılar sekildi kóp xalyq emespiz. Keń-baıtaq jerimiz bolǵanymen, sol keń jerdiń ár tusynda tarydaı sha­shyl­ǵan az ǵana xalyqpyz... Sonda da bir-biri­mizge aýyr sóz aıtyp, jazyqsyz aıyptap, sebepsiz kinálap, jantalasyp jatamyz. Sonshama nege ishimiz tolyp ketken? ...Bir-biri­mizge meıirimdi bolaıyqshy!» dep oı tas­tapty.

21 Qańtar, 2021

Eki aýyz sózdi ejiktep...

О́tken aptada VII shaqyrylymdaǵy Parlamenttiń alǵashqy jalpy otyrysynda depýtattar halyq aldynda ant qabyldaǵany málim. Bir saǵattan asa ýaqytqa sozylǵan bul rásimniń «qyzyq-shyjyǵy» jeterlik.

20 Qańtar, 2021

Suńǵylalyq syry

Qazaqta «suńǵyla» degen sóz bar. Bul ataý neni bildiredi degenge toqtalsaq, 2013 jyly jaryq kórgen Qazaq tiliniń úlken túsindirme sózdiginde: suńǵyla dep – zerek, zerdeli, tez baıqaǵysh, ańǵarympaz adamdy aıtady depti. Bul paıym durys árıne. О́ıtkeni qazaq balasy basqa jurttan osy suńǵylalyq qa­sıetimen erekshelenip turady. О́zbek hal­qy­nyń birinshi prezıdenti marqum Islam Kárımov «qazaqtan joldasyń bolsa, jol­dan adaspaısyń» degendi kóp aıtatyny sııa­q­ty, kúlli álem qaýymdastyǵy Nursultan Ábishulyn bir aýyzdan «suńǵyla saıasatker» dep moıyndaǵany tegin emes.

19 Qańtar, 2021

Bap pen baq

Básekede utylsaq, kóbine onyń sebe­bin baptyń kelmegeninen emes, baq­tyń shappaǵanynan izdep jatamyz. О́zi­mizdi «sát­tilik serik bolmady» dep jubat­qan­sı­myz. Shyn máninde, negizgi másele baqta emes, bapta ekenin bile tura, ony mo­ıyn­da­ǵy­myz kelmeıdi.

15 Qańtar, 2021

Qalamger hám baspana jyry

Aqyn jigit ańyratyp óleń oqyp otyr: «...Júrgen shyǵar baqyt meni taba almaı, Mekenjaıym bolmaǵan soń turaqty». Qazaq poezııasynda ólmeıtin eki taqy­ryp bolsa, onyń bireýi mahabbat, ekinshisi baspana jyry shyǵar dep ázildedik oǵan. Keıin keń saraıdaı úıge kirdi ol aqyn, biraq óleńderine qarasaq, baqytty áli izdep júrgen sııaqty.

14 Qańtar, 2021

Kúlmeıtin adamdar

Oıpyrym-oı, ata-babalarymyzdyń túsine de kirmegen asta-tók bir keremet toı bolyp jatyr. Dáýletti áýlettiń das­tarqanynda ne joq?! Babymen pis­ken balyq, qýyrylǵan taýyq, syı­ma­ǵan­dyqtan tabaqtyń syrtyna shynjyrdaı asylǵan qazy-qarta, talantty qyl­qalam sheberleri salǵan natıýrmorttaı jemisterdiń túr-túri. Tiske basardyń bári – aspazdyq ónerdiń shyńy syndy. Meıram­ha­na da sáni kelisken saltanatty, quddy patsha saraıy ma dersiń!

13 Qańtar, 2021

Táýelsizdiktiń tiregi

Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev elimizdiń bas basylymy «Ege­men­de» jaryq kórgen «Táýelsizdik bári­nen qymbat» atty maqalasyn: «Táýel­siz el bolý ony jarııalaýmen nemese mem­lekettiń irgetasyn qalaýmen shek­tel­meıdi. Táýelsizdik úshin naǵyz kúres kúnde­likti eńbekpen, úzdiksiz ári dáıekti eldik saıasatpen máńgi jalǵasady. Biz qýatty táýelsiz memleketimizben ǵana ult retinde jer betinde saqtalamyz. Osy aınymas aqıqatty berik ustanýymyz qajet. «Táýelsizdik bárinen qymbat!» degen bir aýyz sóz máńgi uranymyz bolýǵa tıis» dep aıaq­tapty.

07 Qańtar, 2021

Tórtinshi onjyldyqtyń tujyrymdamasy

Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń el gazeti «Egemende» jaryq kórgen «Táýelsizdik bárinen qymbat» atty baǵdarlamalyq maqalasy elimizdiń júrip ótken otyz jyl ishindegi jetken jetistikteri ǵana emes, jarqyn bolashaǵy týraly baısaldy taldaý jasaýymen de qoǵamdyq sanaǵa silkinis jasap, ultqa baǵdar beretin tujyrymdamalyq sıpatymen oqyrmanǵa oı saldy. Sondyqtan bul qundy qujatty búgingi belesimizdi baǵamdaǵan, bolashaǵymyzǵa baǵdar bergen, qoǵam qundylyqtaryn tanym men talǵam tarazysynan tolǵaǵan, ultty uranshyldyqqa emes, ustamdylyqqa úndegen ulaǵatty maqala deýge negiz bar.

06 Qańtar, 2021

Jaqynyńnan alshaq júr

Álemdi indet jaılaǵaly tyǵylyp toı jasaǵandar men kópshilik jıyp as bergenderdi estigende qynjylyp, «20 mıllıonǵa jetpeıtin alaqandaı halqymyzdyń túri mynaý, al 80-100 mıllıon, tipti halqy odan da asatyn elderdiń jurty dál bizdegideı qalypta ózderin ustasa ne bolady?» dep oılaıtynbyz.

05 Qańtar, 2021

Jaqsy bastama jalǵasýymen baǵaly

Bıyl elimizde «Volonter jyly» bolyp jarııalanǵany belgili. Osyndaı kezeńde pandemııanyń qatar kelýi elimizdegi eriktilerdiń syn saǵaty boldy desek artyq aıtqandyq emes. Búkil álem betperde kıip, úıge tyǵylyp otyrǵanda elimizdiń túkpir-túkpirinde volonterler turmysy tómen, múmkindigi joq otbasylarǵa azyq-túlik jetkizip berýge, aýyr synaqty jeńildetýge járdemdesti.

29 Jeltoqsan, 2020

Tilektestiń tili ortaq

Elimiz táýelsizdikke qol jetkizgen otyz jylǵa jýyq ýaqyt ishinde bir aýyz qazaqsha úı­renýge jaramaǵan keı otan­dastyń jan-beı­nesine úńilgende, sonaý bir jyldary Japonııada ótken Qazaqstan máde­nıeti men óneri kúnderi jobasy jadymyzda eriksiz qaıta jańǵyrady.

29 Jeltoqsan, 2020

Beıbit kúnniń qadiri

Áıgili fransýz oıshyly Jan-Jak Rýsso «Myqty memlekettiń kepili – óz azamat­tary­nyń tynyshtyǵyn qamtamasyz ete alýyn­da» degen eken. Osyǵan úndes sózdi Elbasy Nursultan Nazarbaev ta «Memle­ket­te beıbitshilik pen tynyshtyq saqtalǵan jaǵ­daıda ǵana damýdyń dań­ǵyl joly ashy­lady» dep únemi aıtýmen keledi. Sol sııaq­ty qazaqtyń úlken aqy­ny Muqaǵalı Maqataev «Uqsaıdy bar tynyshtyq jer betinde, Uıqydaǵy sábı­diń kelbetine...» dese, táýelsizdik tóli, jas jyrshy Mıras Qadyrmurat baýyrymyz: «Allaǵa málim, rızyqtan buryn tynysh­tyq, Rızyqtan buryn tynysh tańdardyń muńy ystyq, Atadan qalǵan at basty alyp altyn­nan, Baǵaly elge tynyshtyq degen kúmis qut» dep jyrlapty.

25 Jeltoqsan, 2020

Tabıǵatta túısik bar

Bala kezde ájemnen estigen ańyz, erte­gilerdiń áseri me eken, keıde adamzat meken etip otyrǵan jumyr jerdi alyp qara ógiz beı­nesinde elestetemin. Kádimgi jany bar, sezi­mi men túısigi bar qara ógiz.

24 Jeltoqsan, 2020

Peıildiń tarylmaýyn tiledim

Jyl saıyn Táýelsizdik kúni jaqyn­da­ǵanda ańsaǵan azattyqqa qol jetkenine, osy baqyttyń bizge buıyrǵanyna shúkirshilik ete­min. Bolashaqqa amanattaıtyn táý eter asylymyz – Táýelsizdik tuǵyry bıikteı berse eken deýden jańylmaımyn.

22 Jeltoqsan, 2020

Tulǵataný tóńiregindegi túıtkilder

Tuǵyrly tulǵa ǵumyrly tarıhty jasasa, tarlan tarıh ta tegeýrindi tulǵany týdyrady. Dáýir tegershigi aınalǵan saıyn taý tulǵalardyń kerýen joly alasarmaı, alys­taı túsip, asqaqtaı beredi. О́ıtkeni adamzat tarıhynda artyna óshpes mura qaldyryp, órkenıet kókjıegin keńeıtýge úles qosqan tuǵyrly tulǵalardyń bolashaq urpaq úshin jol bastar temirqazyq ekeni aıqyn. Al bizdiń tarıhymyz tulǵalarǵa kende emes.

11 Jeltoqsan, 2020

Rýhanı ádiletsizdik

Syrttan «kúl-qoqys» toqtaýsyz úrlenip, qolqamyzdy biteýde, biraq oǵan qarsy áreketimiz joqtyń qasy. Tipti tystan engen «shań-tozańǵa» boıymyz úırenip ketkeni sonshalyqty, ony taza aýadaı qabyldaıtyn boldyq. Bul rýhanı álemimizdiń qorǵanys qabileti óte álsiz ekenin, rýhanı shekaramyzdyń ashyq-shashyq jatqanyn ańǵartsa kerek.

10 Jeltoqsan, 2020

Qaýipsizdik sertıfıkaty

Qazir qalta telefonymyzda qajetti dúnıeniń bári bar. Dúkenge baryp saý­da jasaımyz. Burynǵydaı ámııandy ustamaıtyn da boldyq. Banktiń nesıesin de bir orynnan qozǵalmaı otyryp-aq óteı beremiz. Bank bólimshesine shabylýdyń qajeti joq. Jol júrý nemese konserttik keshterdiń bıletterin de telefonǵa úńilip otyryp satyp alamyz.

08 Jeltoqsan, 2020

Ádildik – ár istiń qudaıshylyǵy

On birinshi synypqa kósher shaǵymyz. Alǵash ret jeke kýáligimdi alýǵa baryp, aýdan basyn dúrliktirgenimiz bar. Tıisti mekeme mańynda on bes kún júrdik. Qara­qu­rym halyq, bitpeıtin kezek. Aqyry ara­ǵa tanys polıseıdi salyp, sharýany syrt­ aınalyp tyndyrdyq.

04 Jeltoqsan, 2020

Oı túbinde jatqan sóz...

Adamnyń ómirine oıy men peıiliniń erekshe áser etetindigin jıi estımiz. Psı­holog maman­dardyń aıtýynsha, adam ár saǵat saıyn jymıyp, baqytty jannyń keı­pine enip turýy kerek eken. Kóńilge osyndaı sezim ornyqqan sátte ǵana júı­ke men mı qalypty yrǵaqta úılesip, jaq­sy jumys isteı bastaı­tyn kó­rinedi.

30 Qarasha, 2020